ترکیه و اسرائیل در سوریه معامله کرده‌اند؟

باشگاه خبرنگاران جوان؛ حسین مهدی‌تبار - به نظر می‌رسد که ترکیه تنش‌های خود با اسرائیل در سوریه را کم اهمیت جلوه داده است. این در حالی است که اسرائیل حملات هوایی خود را به سایت‌هایی نظیر پایگاه هوایی تی-۴ (که به پایگاه هوایی تیاس نیز معروف است) نزدیک پالمیرا تشدید کرده است. رسانه‌های اسرائیلی به طور آشکار گفته‌اند که این حملات پیامی برای آنکارا ارسال می‌کند.

این رویکرد با موضع معمول ترکیه که معمولاً بیشتر پرخاشگر و تمایل به تهدید و فریاد دارد، متفاوت است. چرا رئیس‌جمهور پرخاشگر ترکیه، رجب طیب اردوغان که در گذشته اسرائیل را به نازی‌ها تشبیه کرده است، از تهدید درباره سوریه خودداری کرده است؟

جواب‌های متعددی برای این موضوع وجود دارد. اولین و واضح‌ترین دلیل این است که آنکارا می‌خواهد روابط مثبتی با دولت رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، داشته باشد. ترکیه می‌داند که دولت ترامپ بسیار حامی اسرائیل است و می‌فهمد که اسرائیل در کاخ سفید حمایتی دارد که از حمایت‌های هر کشور دیگری فراتر است.

برای مثال، دولت ترامپ تمایل داشته است که حتی با متحدان تاریخی و سنتی آمریکا نظیر کانادا نیز به چالش بپردازد و تعرفه‌هایی را بر دوستان و دشمنان alike اعمال کند، اما این دولت به طور عمیق از اسرائیل حمایت می‌کند.

این ممکن است همیشه درست نباشد، اما در حال حاضر چنین است. این بدان معنی است که اسرائیل تأثیر زیادی بر اعضای کلیدی دولت آمریکا دارد، حتی بیشتر از ترکیه. آنکارا این را می‌داند و احتمالاً ترجیح می‌دهد که فعلاً وضعیت را بی‌دغدغه بگذارد.

ترکیه در دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ روابط نزدیکی با آن دولت داشت. این کشور انتظار دارد که این روابط ادامه یابد. با این حال، آنکارا می‌داند که باید مراقب باشد تا از تحریک دولت آمریکا اجتناب کند. آنکارا پیش از این ارتباطاتی با مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، برقرار کرده است.

اما هنوز دیدار برجسته‌ای با ترامپ برگزار نشده است، در حالی که نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، قبلاً با رئیس‌جمهور آمریکا ملاقات کرده و حالا برای دور جدیدی از ملاقات‌ها به واشنگتن برگشته است.

ترکیه در دوره اول ترامپ از چالش‌کشیدن اسرائیل هراسی نداشت. آنکارا زمانی که آمریکا سفارت خود را به قدس منتقل کرد، مخالفت شدیدی با این اقدام داشت.

اما ترکیه ممکن است این بار استراتژی خود را بازبینی کند. شاید ترکیه فکر می‌کند که بازی کردن در رابطه با سوریه می‌تواند یک راهبرد طولانی‌مدت برای تجارت باشد. به عبارت دیگر، ترکیه چیزهایی می‌خواهد در سوریه، اما می‌تواند صبر کند.

ترکیه ممکن است از شدت حملات اسرائیل در سوریه متعجب شده باشد. اسرائیل برای سال‌ها در سوریه حملات هوایی انجام داده است، بنابراین این حملات چندان غیرمنتظره نبوده‌اند.

با این حال، این که رسانه‌های اسرائیلی به طور آشکار اعلام کرده‌اند که حملات به پایگاه تی-۴ یا یک فرودگاه نظامی نزدیک به حماس پیامی برای آنکارا است، نشانگر رویکرد جدیدی است. این رویکرد پیش‌دستی است.

اسرائیل معمولاً اجازه می‌داد که مشکلات به تدریج به بحران‌های بزرگ تبدیل شوند و گروه‌هایی مانند حماس یا حزب‌الله قدرتمند شوند. اما در سوریه، نام بازی پیش‌دستی است.

یک تحلیل در هفته جاری از ینت، نوشته شد که «اسرائیل و ترکیه در حال بررسی نحوه تقسیم سوریه به حوزه‌های نفوذ تا زمانی که حکومت پایدار برقرار شود هستند.»

نویسنده این تحلیل، رون بن یشای، کارشناس معروف، گفته است: «همانطور که اسرائیل و ترکیه برای نفوذ در سوریه پس از بشار اسد رقابت می‌کنند، تنش‌ها بر سر اهداف نظامی و اقتصادی افزایش می‌یابد. در حالی که اسرائیل در تلاش است تا حضور فزاینده ترکیه را محدود کند، هر دو کشور به توافقاتی میانجی‌گری شده برای تقسیم کنترل تا زمان تثبیت سوریه می‌اندیشند.»

ترکیه نیز این پیام را می‌فهمد و می‌داند که این پیامی است که احتمالاً از بالاترین سطوح تفکر استراتژیک اسرائیل می‌آید.

اسرائیل ممکن است در مورد غزه اشتباه کرده باشد و حماس را دست کم گرفته باشد، اما آنکارا می‌بیند که اسرائیل ترکیه را دست کم نگرفته است. اسرائیل می‌داند که ترکیه قصد دارد به پایگاه‌های نظامی در سوریه وارد شود. به وضوح، این پیام برای بازدارندگی طراحی شده است.

در حالی که ایران، حوثی‌ها و دیگران ممکن است همیشه از این پیام بازدارنده نتوانسته باشند بازدارنده شوند، به نظر می‌رسد که آنکارا ممکن است در حال بازبینی استراتژی خود باشد. اینکه این وضعیت چقدر ادامه یابد، هنوز مشخص نیست.