حماسه نُت‌ها در دل میدان

خبرگزاری تسنیم-سال‌هاست در تقویم کشور روز شهادت سیدمرتضی آوینی به نام «روز هنر انقلاب اسلامی» نامگذاری شده است اما سنت برگزاری «هفته هنر انقلاب اسلامی» و معرفی «چهره سال هنر انقلاب» امسال وارد دومین دهه‌ی حیات خود می‌شود و این یعنی، انتخاب چهره سال، یک سنتِ به نسبت تازه در زیست‌بوم هنر انقلاب است. از سال 1393 و معرفی استاد مرتضی سرهنگی به عنوان چهره سال هنر انقلاب تا سال 1402 و انتخاب استاد مسعود نجابتی، ده هنرمند انقلابی مفتخر به کسب «تندیس انتظار» و رسیدن به عنوان «چهره سال هنر انقلاب» شده‌اند. از این ده هنرمند، چهار نفر از اهالی هنرهای تجسمی بوده‌اند تا سهم این عرصه‌ی هنری در میان برگزیدگان چهره سال هنر انقلاب، بیش از سایر عرصه‌ها باشد. سه نویسنده و یک شاعر هم پرچم اهالی ادبیات فارسی را در میان برگزیدگان این عنوان بالا نگه داشته‌اند و دو نفر از سینماگران انقلابی هم، نماینده اهالی هنرهای تصویری در میان چهره‌های هنر انقلاب هستند. انتخاب یازدهم اما فهرستِ عرصه‌های هنریِ صاحبِ این عنوان را توسعه داد تا پس از یک دهه، برای نخستین‌بار یک موسیقی‌دان به عنوان «چهره سال هنر انقلاب» معرفی شود. انتخاب «کارن همایونفر» البته از جهات متنوع بیشتری هم، یک انتخاب متفاوت برای هنر انقلاب اسلامی بود؛ یک انتخاب غافلگیرکننده.

از جهان هنر، برای آرمان‌های انقلاب

کارن همایونفر، متولد 1347 است، از 26 سالگی وارد دنیای حرفه‌ایِ سینما شده و تا امروز موسیقی متن بیش از 120 فیلم سینمایی و سریال را خلق کرده است. کارنامه کاری همایونفر، متنوع است و سابقه همکاری با بسیاری از کارگردانان مشهور سینمای ایران در میان فعالیت‌های او دیده می‌شود. از عبدالرضا کاهانی و وحید جلیلوند و پوران درخشنده، تا ناصر تقوایی و پیمان معادی و مسعود کیمیایی. اما نام همایونفر در یک دهه اخیر بیش از هر سینماگر دیگری با ابراهیم حاتمی‌کیا گره خورده است. حاتمی‌کیا برای تمام چهار فیلمی که از ابتدای دهه 90 تاکنون روانه پرده سینماها کرده، سراغ همایونفر رفته و نتیجه همکاری این دو هنرمند؛ خلق قطعات درخشان موسیقی متن «بادیگارد» است که با گذشت حدود ده سال، هنوز در حافظه مردم ایران می‌درخشد. و البته تداوم این همکاری، موسیقی متن جذاب «به وقت شام» و بعد «خروج» و این روزها «موسی کلیم‌الله» را رقم زده است تا ترکیب همایونفر-حاتمی‌کیا به یک ترکیب برنده در خلق موسیقی فیلم‌های ماندگار برای سینمای ایران تبدیل شود. همایونفر در سال‌های اخیر تلاش کرده تا با زبان پیچیده‌ی نُت‌های موسیقی، راوی «هنر متعهد» باشد و به فیلم‌هایی که جلوه‌ای از دغدغه‌های ملی و انقلابی دارند، رنگ و لعاب بدهد. این یعنی کارن همایونفر با انتخابی آگاهانه و از پسِ  یک تجربه حرفه‌ایِ طولانی و موفق، اراده کرده تا هنرمندی در مسیر آرمان‌های والای انقلاب اسلامی باشد؛ یک آهنگساز حرفه‌ای، توانمند و درجه‌یک که دغدغه‌های شریف و انسانی‌اش، منجر به خلق آثاری شده که در سپهر هنر انقلاب اسلامی، درخشان است.

هنر در میدان

شهادت سیدحسن نصرالله در پاییز 1403 یکی از تلخ‌ترین اتفاقات سال بود؛ رخدادی سهمگین که دل‌های زیادی را شکست و غمی متراکم را در تمام جبهه مقاومت رقم زد. ترجمه‌ی این غمِ بزرگ به زبان هنر و پیونددادنش با حماسه‌ی زندگی این سیدِ شهید، کاری دشوار بود که بسیاری از هنرمندان برای تحقق آن، آستین همت بالا زدند. بسیاری از گرافیست‌ها به خلق پوسترهایی با محوریت زندگی شهید نصرالله دست زدند؛ شماری از نقاشانِ درجه‌یکِ ایرانی، به یاد سیدحسن نصرالله دست به قلم بردند؛ شاعرانی پرشمار برای او سرودند و نویسندگانی برایش نوشتند. در این میان اما «موسیقی» به ذوق و قریحه‌ی هنرمندی کاربلد و حرفه‌ای، جورِ دیگری به میدان آمد. آلبوم موسیقی بی‌کلام «سیدالامه» با نت‌هایی که غم و حماسه را توامان قاب می‌گرفت، به نغمه‌ی جمعیِ تمامِ دوست‌دارانِ دبیرکل شهید حزب‌‍الله تبدیل شد و نشست در قلبِ عاشقانِ او در ایران و لبنان و فلسطین و عراق و سوریه و جای‌جایِ جغرافیای بدون مرز مقاومت. کارن همایونفر در «سید الامه» هنرش را به شکلی غافلگیرکننده و رشک‌برانگیز به میدانِ جبهه مقاومت آورد، از زخمِ زبان‌ها نهراسید و برای سیدحسن نصرالله، مردی که حافظ صلح بود و پاسدارِ امنیت، شعری شیرین به زبانِ نت‌های موسیقی سرود. این ورودِ آگاهانه و متین به «میدان»، همایونفر را به شایسته‌ترین گزینه برای کسب عنوان «چهره سال 1403 هنر انقلاب اسلامی» تبدیل کرد.

یک انتخاب نمادین

انتخاب «چهره سال هنر انقلاب» در تمام این سال‌ها مورد انتقاد برخی کنشگران هنری قرار داشته؛ کسانی که معتقدند این، یک جایزه «محفلی» و محدود به هنرمندانِ مرتبط با یک یا چند سازمان خاص است. اگرچه مثالِ نقضِ این ادعا چندبار و در جریان انتخاب چهره‌هایی همچون مجید مجیدی، ابراهیم حاتمی‌کیا و حسن روح‌الامین نمایان شد اما انتخاب «کارن همایونفر» شاید بیش از تمامِ انتخاب‌های قبلی، شاهدمثالی بر گستردگی، تنوع و تکثرِ جایزه هنر انقلاب اسلامی باشد. این جایزه که با رای و نظر جمعی از هنرمندان و خبرگان هنر انقلاب اعطا می‌شود، امسال به هنرمندی تعلق گرفت که خاستگاهش، تفاوت و تمایزی جدی با برخی از منتخبان قبلی این عنوان داشت. یازدهمین انتخاب «چهره سال هنر انقلاب» یک نماد بود؛ نشانه‌ای از اینکه دایره‌ی هنر انقلاب از آن‌چه برخی تصور می‌کنند بزرگتر است و هر هنرمندی که هنرش را برای آرمان‌های والای انقلاب اسلامی به میدان بیاورد، مستقل از خاستگاه هنری‌اش، می‌تواند برنده‌ی «تندیس انتظار» باشد و به کسب افتخارِ «چهره سال هنر انقلاب اسلامی» برسد. فهرست یازده برگزیده‌ی «چهره سال هنر انقلاب» از ابتدا تاکنون، هم میزبان هنرمندانی است که تمام یا بخش زیادی از عمر حرفه‌ای خود را در حوزه هنری انقلاب اسلامی سپری کرده‌اند، هم هنرمندانی که در مقاطعی خاص و کوتاه با این نهاد انقلابی همکاری کرده‌اند و هم هنرمندانی که تاکنون سابقه همکاری با حوزه هنری را نداشته‌اند. این یعنی همانطور که حوزه هنری «خانه هنر انقلاب» است نه یک محفل و گعده خاص در دل هنر انقلاب، جایزه «چهره سال هنر انقلاب» هم نه محدود به یک سازمان و محفل، بلکه متعلق به تمام «زیست‌بوم هنر انقلاب اسلامی» است.

انتهای پیام/