کاهش رونق تجارت در مرز شلمچه به دلیل نبودن دستگاه ایکس ری کامیونی

باشگاه خبرنگاران جوان ؛محبوبه کباری - محمدتقی طاهری کارشناس تجارت بین الملل، با اشاره به موانع موجود در پایانه شلمچه برای توسعه تجارت با عراق گفت: یکی از مهم‌ترین مشکلات پایانه شلمچه در توسعه تجارت با عراق، عدم راه اندازی دستگاه ایکس ری کامیونی است که ضرورت دارد سازمان منطقه آزاد اروند به عنوان متولی این پایانه، در سریع‌ترین زمان ممکن نسبت به راه اندازی آن اقدام کند.

 کارشناس تجارت بین الملل، در پاسخ به اهمیت عراق در تجارت خارجی ایران گفت: عراق از مهم‌ترین همسایه‌ها و شرکای تجاری ایران است که در سال ۱۴۰۳ با ۱۱ میلیارد دلار پس از چین، دومین مقصد صادراتی کشور بود. در چند سال گذشته کشور‌هایی نظیر امارات جهش قابل توجهی در صادرات به عراق داشته‌اند، تا جایی که صادرات امارات به عراق از ۵/۳ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۳  به ۲۲ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳ رسیده است؛ ولی ایران باوجود رشد نسبی نتوانسته از ظرفیت‏های خود در صادرات به عراق استفاده کند.

این کارشناس تجارت بین ‏الملل در پاسخ به اینکه چه ظرفیت‌هایی در تجارت با عراق وجود دارد، اظهار کرد: ایران ظرفیت‌های قابل توجهی برای تجارت با عراق دارد که از آن جمله می‏توان به میزان بالای مرز مشترک زمینی و تعداد پایانه‏های زمینی مشترک با این کشور اشاره کرد که در نتیجه، هزینه تجارت و حمل و نقل را برای تولیدکننده ایرانی و تاجر عراقی کم می‏کند.

وی ادامه داد: در حال حاضر ۷ پایانه تجاری فعال میان دوطرف وجود دارد که در این میان، پایانه شلمچه در استان خوزستان باتوجه به هم‏ مرز بودن با بصره به عنوان دروازه توسعه عراق، همجواری با استان‏های خوزستان و فارس به عنوان دو قطب کشاورزی ایران و هم زبان بودن مردم دو طرف مرز از اهمیت بسزایی برخوردار است. البته این پایانه مشکلات متعددی دارد که مسیر تجارت را با اختلال جدی رو‌به‌رو کرده است و تجار عراقی نیز، مجدانه پیگیر حل مشکلات این پایانه از مسئولین ایران هستند.

وی در پاسخ به سوالی در مورد مشکلات پایانه و چرایی عدم پیگیری آن گفت: یکی از این مشکلات که چندین سال است در پایانه سبب کندی و ایجاد بی انگیزگی در بین تجار عراقی و ایرانی شده، فعال نبودن دستگاه ایکس ری کامیونی این پایانه است. این دستگاه در سال ۱۳۹۸ با هزینه ۵/۱ میلیون دلاری خریداری و در پایانه نصب شده ولی تا به امروز مورد استفاده قرار نگرفته است.

او یادآور شد: عدم استفاده از این دستگاه، از موانع مهم در توسعه این پایانه است. مطابق ماده ۵ اساسنامه سازمان منطقه آزاد اروند، این سازمان مسئول انجام امور زیربنایی، عمران و آبادانی، رشد و توسعه اقتصادی پایانه شلمچه است. با این حال، با گذشت حدود ۶ سال از نصب و عدم استفاده از دستگاه ایکس ری در پایانه، اقدام خاصی از سوی این سازمان برای حل این مشکلات گرفته نشده است و معدود بازرسی ‏های صورت گرفته، مربوط به نمایندگان مجلس بوده که تا به امروز نتیجه‏ای در پی نداشته است.  

وی در پاسخ به سوالی پیرامون پیامد‌های عدم استفاده از دستگاه ایکس ری  افزود: در نبود دستگاه ایکس ری، فرایند بازرسی در پایانه به صورت انسانی صورت می‏گیرد و در بهترین حالت روزانه ۴۰۰ کامیون از پایانه عبور می‏کنند. در نتیجه، صف‌های طولانی کامیون‏ها در پایانه شکل می‏گیرد و این مشکل هزینه حمل و نقل کالا را برای تاجر ایرانی و عراقی افزایش می‌دهد. در حالی که با استفاده از این دستگاه، تعداد کامیون‌های بازرسی شده به ۱۵۰۰ کامیون در روز می‌رسد که در کنار حل معضل صف‌های طولانی و کاهش هزینه ها، منجر به افزایش تجارت می‌شود.

طاهری یادآور شد: مشکل دیگری که در اثر نبود دستگاه ایکس‏ری به وجود آمده، خراب شدن بخشی از محصولات کشاورزی در اثر معطلی بیش از حد کامیون‏ها در صف‏ های این پایانه بوده است که این موضوع، ریسک صادرات این محصولات برای تولیدکننده ایرانی را افزایش و انگیزه حضور تولیدکنندگان دیگر را کاهش داده است.

وی اظهار کرد:معضل دیگری که در اثر نبود این دستگاه پدید آمده است، ضعف بازرسی در کشف کالا‌های ممنوعه نظیر مواد مخدر و... بوده است. این اتفاق اولا سبب ورود این کالا‌ها به کشور عراق می‏شود و ثانیا از آن‏جا که در سمت عراق دستگاه ایکس ری فعال است، برخی ایرانیان به جرم حمل مواد مخدر دستگیر شده‏اند که این سبب خدشه دار شدن چهره ایران در افکار عمومی عراق می‏شود.

طاهری در پایان افزود: طبق اساسنامه منطقه آزاد اروند، این سازمان برای حل این مشکل و مشکلات دیگر پایانه اختیارات قانونی دارد و ضرورت دارد که مسئولین این سازمان با عمل به وظیفه قانونی خود و حل مشکلات پایانه شلمچه، از تضییع بیشتر منافع کشور و مردم منطقه جلوگیری کنند.