جنگ تجاری آمریکا و چین در آستانه نقطه بی‌بازگشت

جنگ تجاری به سرعت در حال تشدید است. به گزارش اکونومیست، در تاریخ نوزدهم فروردین، مقامات چینی وعده دادند که در برابر تهدیدات جدید دونالد ترامپ «تا پایان مبارزه خواهند کرد». این تهدیدات تنها چند ساعت پس از آن مطرح شد که پکن اعلام کرده بود تعرفه‌های آمریکا را به میزان ۳۴ درصد تلافی خواهد کرد. با این افزایش، نرخ تعرفه‌های چین بر واردات آمریکایی به ۷۰ درصد خواهد رسید. در همان روز، کاخ سفید تأیید کرد که اقدامات تلافی‌جویانه‌ای اتخاذ خواهد کرد و از بیستم فروردین، تعرفه‌های ۱۰۴ درصدی بر کالاهای چینی اعمال خواهد شد.

به نظر می‌رسد که چیزی نمی‌تواند از جدایی دو اقتصاد بزرگ جهان جلوگیری کند. به گزارش اکونومیست، گرچه هدف ترامپ از ایجاد این آشفتگی بی‌سابقه در تجارت جهانی کاملاً مشخص نیست، اما او کمتر از هر زمان دیگری به دنبال توافق با چین است. او در شبکه اجتماعی خود اعلام کرد که اگر چین تعرفه ۳۴ درصدی خود را اعمال کند، تمام مذاکرات متوقف خواهد شد. مقامات چینی این اقدام را «اشتباه روی اشتباه» خوانده و احتمال مذاکرات را رد نکرده‌اند، اما واکنش سخت آن‌ها احتمال این گفتگوها را کاهش داده است.

تا پیش از این تشدید تنش‌ها، پاسخ چین به تعرفه‌های ترامپ سریع اما محدود بود. مقامات چینی می‌خواستند نشان دهند که تسلیم فشار نخواهند شد، اما در عین حال تلاش می‌کردند با انتخاب اقدامات تلافی‌جویانه محتاطانه، از آسیب به خود و تشدید بحران جلوگیری کنند. این محاسبه به آن‌ها اجازه می‌داد در زمان مناسب، مذاکرات راحت‌تری داشته باشند—اما به نظر می‌رسد اکنون این راهبرد کنار گذاشته شده است.

یکی از دلایل این تغییر ممکن است احساس مقامات چینی مبنی بر این باشد که آن‌ها می‌توانند در جنگ تجاری پیروز شوند. ترامپ انتظارات زیادی از رقیب ژئوپلیتیک خود دارد، از جمله توقف جریان مواد اولیه فنتانیل و کمک به پایان دادن به جنگ روسیه در اوکراین. او همچنین اعلام کرده که نمی‌خواهد مسئولیت مسدود کردن تیک‌تاک، اپلیکیشن چینی محبوب در میان جوانان آمریکایی، را بر عهده بگیرد. علاوه بر این، تسلا، شرکت خودروسازی الکتریکی متعلق به ایلان ماسک، مشاور ترامپ، بخش قابل‌توجهی از تجارت خود را در چین انجام می‌دهد و در معرض اقدامات تلافی‌جویانه قرار دارد. به گزارش اکونومیست، آلیسیا گارسیا هررو از بانک فرانسوی ناتیکسیس می‌گوید: «این یک اهرم فشار بزرگ علیه دولت آمریکا است، مگر اینکه ایلان مجبور شود کنار برود.»

مقامات چینی همچنین ممکن است معتقد باشند که آمریکا قادر به تحمل تورم و نارضایتی اقتصادی ناشی از تعرفه‌های ترامپ نخواهد بود. به جای «مبارزه تا پایان»، ممکن است تنها لازم باشد تا زمانی که قیمت‌های مصرف‌کنندگان آمریکایی افزایش یابد یا نرخ اشتغال کاهش پیدا کند، مقاومت کنند. مشاوران ارشد، پژوهشگران دولتی و اقتصاددانان همه بر این باورند که این ساده‌ترین راه برای کشاندن ترامپ به میز مذاکره است. برخی حتی پیشنهاد کرده‌اند که چین می‌تواند با تقویت ارزش یوان، اوضاع را وخیم‌تر کند، هرچند که این یک قمار پرریسک خواهد بود؛ چرا که پیش از آنکه تورم در آمریکا افزایش یابد، صنایع و زنجیره تأمین چین نیز آسیب خواهند دید.

افزایش تنش‌های تجاری بدین معناست که شی جین‌پینگ باید اقدامات بیشتری برای تقویت اقتصاد چین انجام دهد. این شوک بالقوه با بحران مالی جهانی ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۹ مقایسه شده است که در پاسخ به آن، یک بسته محرک اقتصادی به ارزش چهار تریلیون یوان (معادل ۵۹۰ میلیارد دلار) اجرا شد. لی چیانگ، معاون شی، در اسفند ماه اعلام کرد که کشور برای «شوک‌های خارجی بزرگ‌تر از حد انتظار» آماده می‌شود و حاضر است سیاست‌هایی برای تضمین ثبات اقتصادی اتخاذ کند. به گزارش اکونومیست، هنوز مشخص نیست که این سیاست‌ها دقیقاً شامل چه اقداماتی خواهند بود. روزنامه دولتی مردم در تاریخ هجدهم فروردین نوشت که کاهش نرخ بهره و نسبت ذخایر بانکی ممکن است در هر زمانی رخ دهد. این روزنامه همچنین گزارش داد که دولت‌های محلی به صادرکنندگان آسیب‌دیده کمک خواهند کرد تا بازارهای جدیدی در داخل کشور و خارج از ایالات متحده بیابند. شرکت کارگزاری سوژو اوراق بهادار نیز پیشنهاد داده که چین می‌تواند تعرفه‌های خود را برای سایر کشورها کاهش داده و هم‌زمان یارانه‌های صادراتی را افزایش دهد.

در حالی که بازارهای جهانی با آشفتگی مواجه شده‌اند، چین سریعاً به حمایت از اقتصاد خود پرداخته است. در روزهای هجدهم و نوزدهم فروردین، شرکت‌های دولتی وارد بازار سهام چین شدند و اقدام به خرید سهام کردند. به لطف این مداخله، شاخص CSI 300 بازار بورس شانگهای در نوزدهم فروردین ۱.۷ درصد رشد کرد. اقتصاددانان نگران هستند که مشوق‌های اقتصادی برای بخش واقعی اقتصاد با تأخیر و به شکل واکنشی اجرا شود و تنها پس از یک کاهش شدید اقتصادی به وقوع بپیوندد. به گزارش اکونومیست، لری هو از بانک مک‌کواری هشدار داده که «اوضاع پیش از آنکه بهتر شود، بدتر خواهد شد.»

شی جین‌پینگ همچنین باید تصمیم بگیرد که آیا مایل است چین را کاملاً از اقتصاد آمریکا جدا کند یا نه. با اینکه چین در حال دنبال کردن سیاست خودکفایی فناوری است، تاکنون مفهوم «جدایی» را رد کرده و آن را ابزاری برای تنبیه چین از سوی غرب می‌دانسته است. اما اکنون، حمایت از این رویکرد در حال افزایش است. به گزارش اکونومیست، فهرستی از واکنش‌های احتمالی که در نوزدهم فروردین توسط تحلیلگران بانفوذ چینی منتشر شد، نشان می‌دهد که چین در حال بررسی تعلیق تمام همکاری‌های خود با آمریکا در زمینه فنتانیل است. پیشنهاد دیگر، ممنوعیت واردات محصولات کشاورزی آمریکایی مانند سویا و ذرت خوشه‌ای است که عمدتاً از ایالت‌های جمهوری‌خواه تأمین می‌شوند.

چین ممکن است محدودیت‌هایی نیز بر خدمات آمریکایی اعمال کند، جایی که ایالات متحده همچنان مازاد تجاری دارد. این محدودیت‌ها می‌تواند شامل مشاوره‌های آمریکایی و شرکت‌های حقوقی فعال در چین باشد. همچنین ممکن است مالکیت معنوی شرکت‌های آمریکایی را تحت بررسی قرار دهد، زیرا برخی معتقدند که این دارایی‌ها انحصاراتی ایجاد کرده‌اند و سودهای غیرعادی کسب می‌کنند. به گزارش اکونومیست، یکی از وبلاگ‌نویسان تأثیرگذار چینی ادعا کرده که موفقیت فیلم انیمیشنی «Ne Zha 2» در چین و عملکرد ضعیف فیلم «سفیدبرفی» در آمریکا می‌تواند توجیهی برای کاهش یا ممنوعیت کامل واردات فیلم‌های آمریکایی باشد. اگر چین بخواهد در برابر تعرفه‌های جدید آمریکا مقابله‌به‌مثل کند، شی جین‌پینگ باید به‌طور کامل با جدایی از اقتصاد آمریکا کنار بیاید.