شهری که تلاش‌های هوش مصنوعی چین را رهبری می‌کند

باشگاه خبرنگاران جوان - بیش از دو دهه پیش، جک ما با راه‌اندازی علی‌بابا در یک آپارتمان کوچک شهر هانگژو، نه تنها آینده تجارت الکترونیک چین را تغییر داد بلکه زادگاهش را نیز از یک شهر گردشگری با مناظر زیبا، به یک قطب فناوری بدل کرد. گزارشی از وال استریت ژورنال نشان می‌دهد که امروز هانگژو، مرکز استان ژجیانگ و شهری با حدود ۱۳ میلیون نفر جمعیت، به عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز توسعه هوش مصنوعی در چین شناخته می‌شود و در رقابت جهانی برای پیشتازی در فناوری‌های نوظهور، نقش کلیدی برای دومین اقتصاد جهان خواهد داشت.

لحظه درخشش هانگژو در میدان رقابت هوش مصنوعی زمانی را می‌توان به درخشش دیپ‌سیک نسبت داد. شرکت دیپ‌سیک، یکی از استارتاپ‌های محلی، در اوایل سال جاری میلادی مدلی هوش مصنوعی جدیدی را معرفی کرد که توانست با مدل‌های پیشرفته آمریکایی رقابت کند و در عین حال با هزینه‌ای به‌مراتب کمتر باعث درخشش این استارت‌آپ هوش مصنوعی شود.

این دستاورد به هیجان گسترده در زادگاه شرکت علی‌بابا منجر شد هانگژو را از یک قطب تجاری، به سکوی پرتابی برای نوآوری‌های هوش مصنوعی و مرکز تلاش‌های دومین اقتصاد جهان در این رقابت حیاتی تبدیل کرد.

شکل‌گیری چنین فضایی در هانگژو به نفع کارآفرینان محلی بود و افرادی چون ژائو جی، بازاریاب سابق علی‌بابا، در این فضا به شکوفایی رسیدند. ژائو اکنون با تیمی کوچک در آپارتمان خود در حال تلاش برای توسعه یک عامل هوش مصنوعی است تا تولید محتوای ویدیویی و صوتی را برعهده گیرد و نمادی از نسل جدید بنیان‌گذاران استارت‌آپ‌هایی است که هانگژو را به عنوان زادگاه خود انتخاب کرده‌اند.

اکوسیستم کاملی برای نوآوری: پیوند دولت، دانشگاه و صنعت

هانگژو به لطف سیاست‌های حمایتی دولت محلی، حضور دانشگاه‌های معتبر تحقیقاتی، شرکت‌های بزرگ فناوری نظیر علی‌بابا و نت‌ایز، و همچنین هزینه‌های زندگی در مقایسه با شهر‌های بزرگی همچون پکن و شانگهای، توانسته به بستری مناسب برای جذب و پرورش استعدادهای فناوری تبدیل شود.

دولت این شهر با الهام از سیلیکون‌ولی، «راهروی نوآوری» را در غرب هانگژو، در نزدیکی پردیس علی‌بابا، ایجاد کرده است. استارت‌آپ‌های فعال در این منطقه حالا مشغول کار روی مدل‌های هوش مصنوعی، رباتیک، رابط‌های مغز-رایانه و دستیار‌های هوش مصنوعی هستند. این شهر به لطف شرکت‌های موفق به موتور محرک تلاش‌های چین تبدیل شده و «شش اژدهای کوچک» که شرکت‌هایی همچون دیپ‌سیک و دیپ‌روباتیک را شامل می‌شود، شهرت این شهر را دوچندان کرده است.

دولت محلی نیز به حمایت از این اکوسیستم ادامه می‌دهد به گونه‌ای که هانگژو در سال جاری بیش از ۲۸ میلیارد دلار بودجه را به تلاش‌های نوآورانه اختصاص داده است. استان ژجیانگ نیز با سرمایه‌گذاری بیش از ۱۲ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۴ در حوزه علم و فناوری، مقام نخست را در کشور چین دارد.

علی‌بابا: از تجارت الکترونیک تا هوش مصنوعی

علی‌بابا که نماد تحول هانگژو محسوب می‌شود، خود به یکی از بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاران استارت‌آپ‌های هوش مصنوعی تبدیل شده است. این شرکت که البته خود در حوزه چیپ‌ها و مدل‌های هوش مصنوعی فعالیت مستقیم دارد، اعلام کرده است که طی سه سال آینده بیش از ۵۲ میلیارد دلار در زیرساخت‌های ابری و هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری خواهد کرد. شبکه‌ای گسترده از کارآفرینان، که بسیاری از کارکنان سابق علی‌بابا هستند، اکنون خود به بنیان‌گذار استارت‌آپی تبدیل شده‌اند و به غنای هرچه بیشتر اکوسیستم فناوری هانگژو کمک می‌کنند.

این رشد پرشتاب هوش مصنوعی نه تنها در مراکز تحقیقاتی و شرکت‌ها بلکه در زندگی روزمره مردم هانگژو نیز نمود پیدا کرده است. برای مثال، کتابفروشی زوجی به نام وی دابائو و وو شیاوبائو در نزدیکی پردیس علی‌بابا، به محلی برای گردهمایی کارمندان شرکت‌های فناوری و علاقه‌مندان به مطالعه تبدیل شده است. به گفته وی، «هانگژو به دلیل علی‌بابا به یک محل تجمع استعدادهای فناوری بدل شد؛ تقریبا همه یا خودشان در علی‌بابا سابقه کار دارند یا حداقل دوستانی دارندکه سابقه حضور در این شرکت را داشتند.»

در حومه شمالی شهر، منطقه لیانگژو به محل برگزاری رویدادهای کارآفرینی تبدیل شده است. برنامه‌هایی مانند «Demo Day» یا گردهمایی‌های غیررسمی نظیر «Crazy Thursday» فرصت‌هایی برای شبکه‌سازی، طرح ایده و همکاری میان توسعه‌دهندگان مستقل و بنیان‌گذاران استارتاپ‌ها ایجاد کرده‌اند.

نقش دانشگاه‌ها: دانشگاه ژجیانگ و وست‌لیک در نقش موتور محرک علمی

دانشگاه ژجیانگ، یکی از معتبرترین مراکز علمی کشور، نقش محوری در اکوسیستم فناوری شهر هانگژو دارد؛ چیزی شبیه به جایگاه MIT یا هاروارد برای اکوسیستم فناوری سیلیکون‌ولی.

بسیاری از کارآفرینان هوش مصنوعی از جمله بنیان‌گذار دیپ‌سیک، فارغ‌التحصیل این دانشگاه هستند. در سال ۲۰۱۷، این دانشگاه با همکاری دولت و علی‌بابا یک آزمایشگاه پیشرفته هوش مصنوعی راه‌اندازی کرد.

دانشگاه وست‌لیک نیز یکی دیگر از مراکز مهم علمی است که پژوهش‌های علمی و نوآورانه جهت می‌دهد. این دانشگاه به عنوان یک نهاد تحقیقاتی جدید با حمایت عمومی و خصوصی شکل گرفته و توانسته استادان برجسته‌ای را از دانشگاه‌های آمریکایی جذب خود کند. این بازگشت استعدادها به چین، بخشی از پاسخ به محدودیت‌های فزاینده آمریکا در همکاری علمی با پژوهشگران چینی است.

اما با وجود پیشرفت‌ها، کارشناسان هشدار می‌دهند که تلاش‌های دولت چین برای تمرکز بر صنایع خاص، همواره موفق نبوده و گاهی منجر به تخصیص نادرست منابع یا فشارهای سیاسی بیش از حد می‌شود. تجربه سرکوب شرکت‌های فناوری در سال ۲۰۲۰ همچنان در ذهن فعالان بازار باقی است.

دن وانگ، پژوهشگر دانشگاه استنفورد، می‌گوید: «دست دولت همانطور که می‌تواند به تقویت نوآوری کمک کند، به عاملی برای خفه کردن آن تبیدل شود.» علاوه بر این، داده‌های موسسه اقتصادی آلمان نشان می‌دهد دانشگاه‌های چینی هنوز در زمینه ثبت اختراعات بین‌المللی فاصله زیادی با رقبای آمریکایی خود دارند.

هانگژو در رقابت جهانی

با وجود تمام چالش‌ها و نقد‌های موجود، شور و اشتیاق در هانگژو انکارناپذیر است. کارآفرینانی همچون لیو پی که به تازگی از پکن به هانگژو مهاجرت کرده تا استارت‌آپ رسانه‌ای مبتنی بر هوش مصنوعی خود را راه‌اندازی کند، این انرژی را عامل اصلی جذب خود می‌دانند. او می‌گوید: «وقتی به هانگژو می‌آیید، افرادی که ملاقات می‌کنید شما را خوشحال می‌کنند؛ آن‌ها واقعا مشتاق‌اند از فرصت‌های هوش مصنوعی استفاده کنند.»

هانگژو امروز ترکیبی است از میراث تاریخی، مناظر زیبا در کنار دریاچه معروف «وست‌لیک» و جاه‌طلبی‌های فناورانه در حوزه‌ای است که ممکن است آینده رقابت چین و آمریکا را دگرگون کند. اگرچه هنوز موانعی جدی در مسیر پیشتازی جهانی چین در هوش مصنوعی وجود دارد، اما بدون شک هانگژو به عنوان یکی از اصلی‌ترین سکوی‌های پرتاب این تلاش‌ها نقش مهمی در این مسیر ایفا خواهد کرد.

منبع: وبسایت پیوست