پاشنه آشیل کاغذ ایرانی در تولید نوشت‌افزار ایرانی

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، بازار کاغذ در ایران طی چند سال گذشته یکی از پر التهاب‌ترین بازارها بود. نوسان قیمت در این بازار که یکی از کلیدی‌ترین مواد اولیه محصولات مختلف از جمله نوشت‌افزار به شمار می‌آید، در برهه‌ای چنان شدید بود که باید قیمت آن را مانند طلا و ارز، به صورت لحظه‌ای بررسی می‌کردیم. در چنین شرایطی، دولت وقت در تابستان 1398 تصمیم گرفت کاغذ مصرفی تولیدکنندگان نوشت‌افزار را از دایره ارز 4200 خارج کند؛ تصمیمی که تولیدکنندگان را با موقعیت جدیدی مواجه کرد؛ آن هم در تابستان که گُل کار تولیدکنندگان نوشت‌افزار به شمار می‌آید و فصل برداشت تلاش یک ساله آنها به حساب می‌آید. 

مجمع ایران‌نوشت در یک سال گذشته تلاش کرد در جهت حمایت از تولید داخل، به سمت استفاده از کاغذ ایرانی برای تولید محصولاتی مانند دفتر مشق حرکت کند؛ کاری که در وهله اول ساده به نظر می‌رسید؛ به ویژه آنکه توان تولید برخی از کارخانه‌های کشور افزایش یافته و توانسته بخشی از نیاز مصرفی در داخل را پاسخگو باشد. اما تجربه یک ساله برخی از تولیدکنندگان نوشت‌افزار چندان در این مسیر مثبت نبوده است و ادامه این همکاری با اما و اگرهایی همراه است. 

مهدی کلانتری، مدیرعامل مجمع ایران‌نوشت، در گفت‌وگو با تسنیم، با اشاره به تجربه استفاده از کاغذ ایرانی برای تولید نوشت‌افزار گفت: تولیدکنندگان امکان استفاده از کاغذ ایرانی را دارند، اما نوشت‌افزار کار ذائقه‌ای است و باید نیاز و سلیقه مصرف‌کننده را برای این امر در نظر گرفت؛ چرا که در غیر این صورت تولیدکننده از بازار رقابتی حذف خواهد شد. 

وی با اشاره به استفاده از کاغذ ایرانی در تولید کتاب‌های درسی ادامه داد: استفاده از کاغذ در تولید کتاب درسی با تولید در دفتر مشق متفاوت است؛ چرا که کتاب عمدتاً برای خواندن استفاده می‌شود، نه نوشتن. رنگ کاغذ ایرانی سفید کامل نیست، به همین دلیل در کتاب برای استفاده دانش‌آموزان بهتر است. حتی کاغذهای خارجی هم الآن به همین سیاق رنگ تولید می‌شود. 

مدیرعامل مجمع ایران نوشت اضافه کرد: استفاده کاغذ ایرانی در دفتر مشق با اما و اگرهایی همراه است؛ چون این کاغذ کمی پرز دارد و کار نوشتن را برای دانش‌آموزان سخت می‌کند؛ به ویژه دانش‌آموزانی که با مداد می‌نویسند، نمی‌توانند به صورت روان در دفتر بنویسند. از سوی دیگر، برخلاف کتاب، در دفتر تحریر بحث رنگ از جمله ملاک‌های انتخاب مصرف‌کننده است. 

به گفته کلانتری؛ در یک سال گذشته چند تولیدکننده اقدام به استفاده از کاغذ ایرانی برای تولید دفتر حرکت کردند، اما بخشی از تولیدات روی دستشان مانده است.

مشکل پرداخت، مسئله دیگری است که در بحث استفاده از کاغذ ایرانی برای تولیدکننده نوشت‌افزار ایرانی مطرح است. تولیدکنندگان عنوان می‌کننده که نحوه پرداخت کاغذ ایرانی که عمدتاً به صورت پیش‌پرداخت است، کار را برای آنها سخت می‌کند؛ در حالی که خرید کاغذ خارجی برای آنها در بازار ساده‌تر است و می‌توانند به صورت چک یا حتی قسطی پرداخت کنند. کلانتری با توجه به این موضوع، بر رقابتی کردن قیمت کاغذ ایرانی تأکید و اضافه کرد: تجربه این یک سال برخی از تولیدکنندگان نشان می‌دهد که قیمت کاغذ ایرانی با کاغذ خارجی تقریباً برابر در می‌آید. این در حالی است که قاعدتاً باید اختلاف قیمتی وجود داشته باشد که تولیدکننده به استفاده از تولید داخل رغبت پیدا کند. 

وی با بیان اینکه توسعه توان داخلی در تولید کاغذ و گسترده‌تر کردن دایره استفاده آن در کشور با مدل دولتی میسر نمی‌شود، ادامه داد: کاغذ ایرانی باید در بازار توزیع شود و تولیدکننده از بنکدار شهرش آن را تهیه کند. از سوی دیگر، بحث نقدینگی برای تولیدکنندگان از جمله موضوعات مهمی است که باید در نحوه پرداخت به آن توجه داشت. 

مسیر رسیدن به خودکفایی در تولید کاغذ در دولت سیزدهم و با حضور رئیس جمهور شهید سرعت گرفت. این توجه و تأکید که از شخص اول دولت به بدنه دولت تزریق می‌شد‌، موجب شد تولید کاغذ چاپ و تحریر در کشور از چهار هزار تن در ابتدای دولت به 80 هزار تن در عرض سه سال برسد،‌ همچنین پاسخ به نیاز کاغذ کتاب‌های درسی در کشور نیز از مسیر تولید داخلی محقق شود و از خروج 50 میلیون دلار ارز از کشور جلوگیری شود.  کلانتری با اشاره به این ظرفیت و تأکید رهبر معظم انقلاب مبنی بر حمایت از کاغذ ایرانی و تولید داخل، از ادامه گفت‌وگوها با تولیدکنندگان کاغذ در کشور خبر داد و تأکید کرد: اگر موانعی که یاد شد، بتوان رفع کرد، کاغذ ایرانی می‌تواند وارد چرخه تولید نوشت‌افزار ایرانی شود. برای رسیدن به این امر، نیازمند در نظر گرفتن نیاز مصرف‌کننده و خارج شدن از حالت دولتی کارخانه‌ها هستیم. 

به نظر می‌رسد با سرمایه‌گذاری بیشتر در این بخش از کارخانه‌های کاغذ، می‌توان دایره مصرف آنها را در کشور گسترش داد و از سوی دیگر، بخشی از بدنه تولید کشور را از نوسانات فصلی و گاه و بیگاه ارز در کشور، واکسینه کرد. چنان که پیش از این، امید نیک‌نژاد مدیرعامل کارخانه چوب و کاغذ مازندران، در گفت‌وگویی با تسنیم در پاسخ به این سؤال که آیا می‌توان کیفیت کاغذ ایرانی را در این زمینه افزایش داد، گفته بود: بله،‌ طبیعتاً اگر از خمیر بیشتری استفاده کنیم، آب‌اکسیژنه بیشتری استفاده کنیم،‌ کیفیت بهتر نیز می‌شود،‌ اما هزینه‌های تمام‌شده نیز افزایش پیدا می‌کند،‌ اکنون مشکل پرز کاغذ تا اندازه بسیاری حل شده است،‌ نمی‌گویم به صفر رسیده است، ما زمانی کاغذی را برای آموزش و پرورش می‌فرستادیم که هم سوراخ داشت، هم پرز. ما امروز می‌توانیم روی درصد روشنایی کاغذ،‌ روی درصد نخودی‌رنگ بودن کاغذ کار کنیم،‌ اما بهای تمام‌شده افزایش پیدا می‌کند،‌ امروز کاغذ ما با کاغذی که با ارز نیمایی وارد کشور شده است،‌ تفاوت قیمت دارد‌، اگر کاغذ وارداتی با ارز آزاد وارد شود،‌ قطعاً تفاوت قیمت چشمگیر‌تر هم می‌شود، آیا توان استفاده وجود دارد؟

نوشت‌افزار ایرانی در یک دهه گذشته توانسته با افزایش سهم خود از بازار و عرضه محصولات با قیمتی مناسب و مقرون به صرفه، به اولین انتخاب خانواده‌های ایرانی تبدیل شود. افزایش توان تولید نوشت‌افزار در چند سال گذشته تا جایی بوده که بخشی از بدنه تولیدکنندگان این اقلام، امروز به صادرات محصولات خود فکر می‌کنند. دفتر مشق از جمله این اقلام است که امروز قادر است میزان مصرف تمام کشور را پاسخ دهد و اگر چالش‌های تحریم و ... را نداشته باشد، به صادرات نیز بیندیشد.

انتهای پیام/