ارز چندنرخی رانت و فساد زیادی به همراه دارد

باشگاه خبرنگاران جوان؛ فاطیما میرزایی - عباس آرگون، نائب رئیس اتاق بازرگانی در گفت‌و‌گو با خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان درمورد تک‌نرخی شدن ارز و تأثیرات آن بر اقتصاد بیان کرد: ارز یکی از متغیر‌های اساسی در اقتصاد هر کشوری است و از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و از آن جایی که کشور ما در شرایط تورم و تحریم قرار دارد به نوعی، نرخ ارز بر بخش‌های مختلف اقتصادی تأثیرگذار است و با توجه به این که ما در چند سال اخیر در کشورمان همیشه تورم بالای ۴۰ درصدی داشته‌ایم در نتیجه، این که نرخ اسمی ارز را تثبیت کنیم عملاً یک نوع حمایت از تولیدکنندگان خارجی می‌کنیم و برای صادرات خود مشکلاتی را به وجود می‌آوریم.

آرگون تصریح کرد: در سال گذشته، نرخ نیمایی که تثبیت شد بعضاً صادرکننده‌ها موظف بودند با فروش کالا‌های خود ارزی که از دولت گرفته بودند را کمتر از نرخ بهای تمام‌شده بدهند و این موضوع باعث شد که در سال گذشته، حدود ۱۷ میلیارد دلار کسری تراز تجاری داشته باشیم و واردات ما بیشتر از صادراتمان باشد. به همین دلیل، در چنین شرایطی عملاً صادرکننده‌های دارای شناسنامه از صحنه رقابت خارج می‌شوند و بازار‌های خارجی خود را ازدست می‌دهند. چون ملزم شده‌اند ارز خود را برگردانند و به نرخ پایین‌تر ارائه دهند و به همین دلیل، این کار برایشان جذابیتی ندارد.

نائب رئیس اتاق بازرگانی مطرح کرد: خیلی از افراد وارد این چرخه می‌شوند و در زمینه صادرات اقدام به کم‌اظهاری و در واردات اقدام به بیش‌اظهاری می‌کنند تا بتوانند ارز بیشتری دریافت کرده و همچنین، در حوزه صادرات بتوانند تعهد ایجاد کنند که ارز کمتری را به دولت برگردانند و اینها ناشی از این موضوع است که نرخ ارز را متناسب با شرایط اقتصادی کشور تعدیل نکرده‌ایم و به نوعی، یارانه‌ای به واردکننده و کشوری می‌دهیم که مواد اولیه یا کالا‌هایی را برای ما تأمین می‌کند و درواقع، صادرات خود را از چرخه رقابت خارج می‌کنیم.

آرگون ادامه داد: ما باید به سمتی حرکت کنیم که ارز به سمت تک‌نرخی شدن برود. چون در ارز چندنرخی رانت و فساد زیادی وجود دارد و با تک‌نرخی شدن ارز، رانت ازبین می‌رود ولی وقتی ارز چندنرخی باشد افرادی که دسترسی به این نوع ارز‌ها دارند عملاً از منافع بیشتری برخوردار هستند. به همین دلیل، به نظرم اصل راه‌اندازی سیستم تک‌نرخی شدن ارز اقدام خوب و درستی است؛ فارغ از شرایط زمانی و مکانی که می‌شد بهتر عمل کرد. اما به طور کلی، کار موثری است. چون هر چقدر نرخ ارز به نرخ بازار و واقعی‌تر نزدیک شود بازار غیررسمی ماهیت خود را ازدست خواهد داد و برای افزایش صادرات بستر بهتر و بیشتری فراهم می‌شود و در این میان، این مسئله با موارد دیگری نیز همراه خواهد بود که باید مورد توجه قرار بگیرد که می‌توان به تأمین مالی بنگاه‌ها و آسیب به بخش آسیب‌پذیر جامعه اشاره کرد که افزایش نرخ ارز باعث مشکلاتی می‌شود. 

نائب رئیس اتاق بازرگانی افزود: افزایش نرخ ارز ریشه‌اش به نرخ ارز برنمی‌گردد بلکه به تورم برمی‌گردد که باید اصلاح شود تا شاهد افزایش نرخ ارز نباشیم و دلایل متعددی هم، برای تورم وجود دارد که می‌توان به کسری بودجه دولت، ناترازی‌های انرژی، صندوق بازنشستگی، بانک‌ها، ارزی و مواردی از این دست اشاره کرد که بر تورم تأثیرگذار هستند و اگر ناترازی‌ها ازبین بروند قطعاً می‌توانند برای کنترل تورم کمک‌کننده باشند. اما به طور کلی، تک‌نرخی کردن ارز سیاست درستی است؛ البته بهتر بود که از نظر بُعد زمانی، هنگامی اتفاق می‌افتاد که بنگاه‌ها و مردم کمتر آسیب ببینند.