هزار فرشته خاموش

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، جهان در 26 مهرماه سال گذشته شاهد عجیب‌ترین نشست خبری بود؛ کادر بیمارستان المعمدانی غزه نشست خبری خود را در میان پیکرهای به خون نشسته کودکان فلسطینی برگزار کرد. تنها 10 روز از آغاز جنگ اسرائیل علیه فلسطین می‌گذشت که جهان نظاره‌گر اولین اقدام وحشیانه رژیم صهیونیستی بود. آمارهای اولیه حکایت از آن داشت که در حمله‌ای هوایی به بیمارستان المعمدانی غزه 500 فلسطینی که شمار قابل توجهی از آنها زن و کودک بودند، به شهادت رسیدند. 

این اولین اقدام رژیم صهیونیستی علیه کادر درمان و بیمارستان‌ها و مجروحان نبود. براساس آمار منتشر شده حدود هزار نفر از کادر درمان در غزه طی جنگ اخیر به شهادت رسیده‌اند. در حالی که جهان ساکت و خاموش نظاره‌گر یک نسل‌کشی تمام‌عیار در غزه بود، رژیم صهیونیستی بارها و بارها بیمارستان‌ها و مردم بی‌پناه را با ادعاهای واهی هدف قرار داد. وقایع و تصاویر تکان‌دهنده بیمارستان‌های غزه در این مدت، تلنگری بود برای خلق کتاب "روایة الرعب حکایة الحرب فی غزه"، اثر ایمن العتوم از اردن.

العتوم شخصیت اصلی رمان خود را از میان کادر درمان انتخاب کرده و از زاویه نگاه او به وضعیت غیرنظامیان به ویژه زنان در طول جنگ می‌پردازد. 

این رمان درباره جنگ در غزه صحبت می‌کند که در هفتم اکتبر سال 2023 میلادی آغاز شد. رمان، جنگ را از ابعاد انسانی و اجتماعی بررسی می‌کند و به رنجی که مردم غزه در همه سطوح متحمل می‌شوند، می‌پردازد. بخشی از روایت رمان به رنج زنان غزه، و درد و رنج عظیمی که بی‌صدا تحمل می‌کنند، اختصاص دارد؛ بخشی که در رسانه‌ها بازتابی ندارد و اخبار آن منتشر نمی‌شود. 

همچنین این رمان نشان می‌دهد که چگونه مردم غزه در برابر ماشین کشتار وحشیانه و زرادخانه نظامی مقاومت می‌کنند و علی‌رغم تلاش‌ها برای ریشه‌کن کردن و آواره ساختن‌شان، به سرزمین خود پایبند هستند. رمان العتوم از باور مقاومت مردم غزه و صبر بی‌اندازه‌شان سخن می‌گوید، از ریشه‌های محکم مقاومت در دل مردم غزه در برابر اشغالگری و عدم پذیرش آن. نویسنده در خلال داستان تاکید می‌کند که هرچقدر هم که فشارها افزایش یابد یا زمان طولانی شود، روح مقاومت در میان مردم زنده و شکست‌ناپذیر است. 

رمان با حروفی از خون نوشته شده است، زیرا از خونی سخن می‌گوید که بی‌حساب و کتاب ریخته می‌شود، و قلم عزت و کرامت را در رویارویی با تحقیر و اهانت برمی‌گزیند و تلاش می‌کند، تفاوت بین صاحب سرزمین و سارق آن، بین کسی که گل می‌کارد و کسی که خار می‌کارد، بین کسی که اجازه می‌دهد پرندگان آواز بخوانند و کسی که آنها را زندانی می‌کند، را نشان دهد. 

شخصیت‌های اصلی رمان، یک پرستار به نام (فرج ابوالعوف) است که بین بیشتر بیمارستان‌های غزه در رفت و آمد است، زخمی‌ها را مداوا می‌کند، سعی می‌کند آنها را نجات دهد و بر غم و اندوه‌شان مرهم بگذارد، و (سلام)، یک روزنامه‌نگار که فجایعی را که شاهد است، منتقل می‌کند و (فرج) را در مسیر طولانی‌اش همراهی می‌کند.

انتشار رمان "روایت الرعب" از انتشارات دارالغوثانی واکنش‌هایی را در میان مخاطبان عرب‌زبان به همراه داشته است. برخی خواندن آن را به "شکنجه" توصیف کرده‌ و نوشته‌اند: خواندن پی‌درپی آن مانند شکنجه بود؛ پس حال آنهایی که این وقایع را به عینه تجربه کرده‌اند، چگونه است؟

برخی از مخاطبان نیز خواندن رمان العتوم را تلنگری در قبال مردم غزه دانستند که با خواندنش احساس شرم کردند. 

شخصیت‌پردازی و فضاسازی کتاب، از جمله ویژگی‌های رمان العتوم است. او به خوبی توانسته حس همدلی با مردم بی‌پناه غزه را با مخاطب خود برقرار کند و از سوی دیگر، تصویری واضح از وقایع تکان‌دهنده غزه در ماه‌های گذشته ارائه دهد.

بر همین مبنا، یکی از مخاطبان درباره این رمان نوشته است: "این رمان واقعیت را به شکلی فوق‌العاده به تصویر می‌کشد؛ به گونه‌ای که وقایع را پیش چشمانت می‌بینی. احساس می‌کنی که در آن جریان داری و گویی درون این آوارها حضور داری. غیرممکن است صفحه‌ای را بخوانی و چند قطره اشک نریزی و در قلب و روحت احساس درد نکنی. نویسنده توانسته وجدانمان را بیدار کند و آن را زنده نگاه دارد. من صدای عزاداران را از میان حروف کتاب می‌شنیدم و از غبار زمین و بوی خون خفه می‌شدم. این یک رمان براساس واقعیت‌هاست و ارزش خواندن دارد."

حملات پی در پی و و حشیانه رژیم صهیونیستی به خاک غزه و کشتار بی‌رحمانه غیر نظامیان طی ماه‌های گذشته واکنش‌های متعددی را در میان اهل فرهنگ و هنر جهان عرب در پی داشته است؛ واکنش‌هایی که عموماً برخلاف سیاست سکوت و مماشاتی بود که در این مدت از سوی سران جهان عرب دیده می‌شد. 

در ایران نیز طوفان‌الاقصی و جنگ اسرائیل علیه فلسطین در ماه‌های اخیر منبع الهام جمعی از نویسندگان و شاعران بوده است. از جمله این آثار می‌توان به کتاب "خاکستر گنجشک‌ها"، اثر حامد عسکری اشاره کرد؛ کتابی که وجه اشتراک آن با رمان العتوم، بمباران بیمارستان‌ها(مشخصاً بیمارستان المعدانی) و تاثیر این حملات بر غیر نظامیان است.

عسکری در ابتدای این اثر هدف از نگارش این کتاب را این‌طور بیان می‌کند: "بی‌مقدمه برای تاریخ: سال دو هزار و بیست و سه است، می‌شود هزار و چهارصد و دو هجری شمسی. من آن شب سر ضبط برنامه‌ای بودم. گفت‌وگو داشت خوب پیش می‌رفت. یک‌هو کارگردان کات داد و بعد نشست و چشم‌هایش خیس شد. گفتم: «چیه علیرضا؟ خوب بودیم که!» با اشک گفت: «به اهالی غزه گفته‌ن برید بیمارستان، می‌خوایم یه جاهایی رو بزنیم. مردم که رفته‌ن توی بیمارستان، بیمارستان‌و زده‌ن. تا الآن ششصد و پنجاه نفر… زانوهایم می‌لرزید. باورم نمی‌شد. حرامزادگی تا این حد؟! سرتاپا خشم و دندان‌قروچه بودم. همه تصویرهایم از این غصب 70 ساله در ذهنم مرور شد.

من عاشق فلسطین و مردمش بودم و هستم و این خبر پتکی بود بر سرم. ..."

جهان در 15 ماه گذشته شاهد همدلی و همراهی بی‌نظیری میان اهالی فرهنگ و ادب برای حمایت از فلسطین بود. نویسندگان طی این مدت، در کنار انتشار آثار متعدد، با امضای بیانیه‌ها همدلی خود را با مردم غزه ابراز کردند. حالا که توافق‌نامه آتش‌بس به امضا رسیده و روایت‌های جانکاه مردم غزه از جنگ بیشتر شنیده خواهد شد، باید دید آیا اثری جهانی که گویای مظلومیت مردم این منطقه باشد، خلق خواهد شد؟

انتهای پیام/