از خاکستر تا زندگی: داستان مردم غزه از دید یک عکاس فلسطینی

باشگاه خبرنگاران جوان؛ زهرا نجفی - در طول دو سال گذشته در غزه، جهان شاهد یکی از بدترین حملات علیه جمعیت غیرنظامی در تاریخ اخیر بوده است. طی این دو سال بیش از ۶۶ هزار نفر به شهادت رسیده و نزدیک به ۱۷۰ هزار نفر مجروح شدند. این بدان معناست که از هر ۱۰ نفر جمعیت فلسطینی غزه، یک نفر در جریان حملات رژیم اسرائیل جان خود را از دست داده است. 

رژیم اسرائیل همواره طی دو سال جنگ، ادعا کرده که اهداف او نظامی هستند. اما بیش از ۸۰ درصد شهدا هیچ سلاحی نداشتند و از مردم عادی غزه بودند. یک گزارش حقوق بشری سازمان ملل صراحتا اقدامات اسرائیل در غزه را «نسل‌کشی» توصیف کرده است. در همین حال، افرادی که زنده مانده‌اند نیز اوضاع مناسبی ندارند. این افراد مدت‌ها است که در قحطی زندگی می‌کنند و رژیم اسرائیل نیز بخش اعظم نوار غزه را غیرقابل سکونت کرده است. طبق بررسی دانشگاه عبری بیت‌المقدس، حدود ۷۰ درصد ساختمان‌های غزه آسیب شدید دیده است.

آماری که از غزه منتشر می‌شود تکان‌دهنده است، اما زندگی‌های ویران شده را به درستی به تصویر نمی‌کشد، بلکه آنها را در عدد خلاصه می‌کند. اما «اناس طنطاش» عکاس فلسطینی با لنز دوربین خود، معنای این اعداد خام را به تصویر کشیده است. عکس‌های او نشان می‌دهد وقتی خانه و جامعه‌تان با خاک یکسان می‌شود، به چه صورتی است.

ویرانه‌های بانک فلسطین در شهر غزه

قبل از شروع جنگ، طنطاش هرگز به عکاس شدن فکر نکرده بود. او در حال اتمام دبیرستان بود و پا جای پای پدرش، یک مربی شنای مشهور و محبوب محلی، گذاشته بود و شروع به آموزش کودکان در بیت لاهیا، شهر زادگاهش کرده بود. با این حال، همزمان با شهادت شمار زیادی از خبرنگاران فلسطینی، خواهر بزرگترش شروع به نوشتن برای گاردین و سایر روزنامه‌های اروپایی کرد. تقریباً در همان زمان، در بهار ۲۰۲۴، اِناس شروع به عکاسی از ویرانی اطرافش کرد، آن هم تنها با یک تلفن همراه. عکس‌های او که در ۱۸ ماه بعدی گرفته شده، نشان می‌دهد که مردم در سرزمین خودشان به کوچ‌نشینان تبدیل شده‌اند. 

گربه‌ای در میانه ویرانه‌های غزه

از هر ۱۰ نفر ساکن غزه، ۹ نفر به دلیل بمباران یا دستور تخلیه اسرائیل مجبور به ترک خانه‌های خود شده‌اند. خانواده طنطاش، مانند تقریباً همه خانواده‌های فلسطینی دیگر، مجبور شده‌اند هر آنچه را که می‌توانند حمل کنند، بسته‌بندی کنند و راهی شوند تا در خانه یکی از اقوام خود جا بگیرند و سپس وقتی خانه آنها بمباران شد، دوباره نقل مکان کنند و دوباره و دوباره این کار را تکرار کنند. خانواده طنطاش ۱۱ بار مجبور به نقل مکان شد و مانند اکثر مردم غزه، در چادر‌هایی که از تکه‌های چوب، پارچه و پلاستیک ساخته شده‌اند، زندگی می‌کنند. 

فلسطینیان به جنوب غزه می‌روند

عکس‌های طنطاش، ناامیدی و ناامنی مداوم زندگی روزمره را برای جمعیتی آسیب‌دیده که در میان یک منظره شهری ویران‌شده قدم می‌زنند، به تصویر می‌کشد. دیدن این عکس‌ها یادآوری می‌کند که بقا فقط به معنای یافتن سرپناه و آب و غذا نیست. بلکه به معنای جستجوی لحظات عادی و ارتباط انسانی است: غذا خوردن با خانواده، بازی کودکان یا یکی از گربه‌های غزه که به نحوی ظرافت خود را حفظ کرده و در میان تمام ویرانه‌ها به دوربین نگاه می‌کند.

اناس می‌گوید خطرناک‌ترین جایی که کار کرده، بندر غزه بوده است، جایی که قایق‌های گشتی اسرائیلی مرتباً ساحل را با مسلسل گلوله باران می‌کردند.

عموی اناس در حال رسیدگی به گیاهان اطراف چادرش در رفح

اوایل سال، خانواده طنطاش به بیت لاهیا بازگشتند و دوربین اناس، بازگشت تلخ به خانه را ثبت کرد. او و خواهرش سعی کردند خانه خود را در میان ویرانه‌ها پیدا کنند، اما در نهایت فقط با راهنمایی یکی از همسایه‌ها راه خود را پیدا کردند، زیرا همه خانه‌ها ویران شده و خیابان‌ها تماما شبیه یکدیگر بود. او و خواهرش از یکی از معدود ساختمان‌های چند طبقه‌ای که هنوز پابرجا بودند، بالا رفتند و با شجاعت از تک تیراندازان اسرائیلی عبور کردند تا منظره‌ای از ویرانی را ببینند. اناس گفت: «آن عکس‌ها از خانه خودمان سخت‌ترین عکس‌هایی بودند که تا به حال گرفته‌ام.»

منبع: گاردین