ترند جهانی تغییر رنگ چشم؛ از فیلتر‌های مجازی تا جراحی‌های پرخطر

باشگاه خبرنگاران جوان - آبی‌کردن چشمان و به‌طور کلی تغییر رنگ چشم در ماه‌های اخیر و تحت‌تأثیر مجموعه‌ای از توسعه فناوری‌های زیبایی و تأثیر فرهنگی شبکه‌های مجازی، به‌شدت در شبکه‌های اجتماعی ایران و جهان مورد توجه گسترده قرار گرفته و به یکی از بحث‌برانگیزترین روند‌های زیبایی تبدیل شده است.

در ایران، بسیاری از کاربران با استفاده از فیلتر‌های دیجیتالی، لنز‌های رنگی و حتی روش‌های پزشکی همچون کاشت عنبیه مصنوعی به‌دنبال ایجاد تغییر در رنگ چشمان و تجربه‌ای متفاوت از چهره خود هستند و در سطح جهانی، سلبریتی‌ها و اینفلوئنسر‌های فضای مجازی با انتشار ویدیو‌هایی از تغییر موقت یا دائمی رنگ چشمانشان، به گسترش این موج دامن زده‌اند. با وجود استقبال بالا، متخصصان حوزه چشم‌پزشکی نسبت به عوارض جراحی‌های تغییر رنگ دائمی چشمان بسیار هشدار داده و تأکید کرده‌اند که این روش‌ها ممکن است به کاهش بینایی یا حتی نابینایی منجر شوند. کارشناسان فرهنگی نیز این روند را نشانه‌ای از افزایش گرایش به استاندارد‌های زیبایی عجیب می‌دانند که تحت‌تأثیر رسانه‌های جهانی شکل گرفته است.

محمد ملک‌احمدی، جراح و متخصص چشم و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان اظهار کرد: روش‌های مختلفی برای تغییر رنگ چشمان وجود دارد. قدیمی‌ترین و شناخته‌شده‌ترین روش، استفاده از لنز‌های تماسی رنگی است که در دو نوع طبی و زیبایی وجود دارد و به‌صورت موقت روی قرنیه چشم قرار می‌گیرد و معمولا در پایان روز برداشته می‌شود. استفاده از این لنز‌ها نیازمند دقت و مراقیت زیاد است تا از آسیب رساندن به قرنیه چشم جلوگیری شود. چه بسا استفاده نادرست از آنها منتج به زخم قرنیه شدید شود تاجایی که ممکن است فرد به پیوند قرنیه نیاز پیدا کند. احتمال ایجاد این عارضه در صورت استفاده از لنز بدون تجویز پزشک، نظیر آن چه در بعضی آرایشگاه‌ها دیده می‌شود، بیشتر است. با این حال استفاده درست از این لنز‌ها زیر نظر چشم پزشک می‌تواند رنگ چشم را موقتا به رنگ دلخواه هر فرد تغییر دهد. 

وی در زمینه تغییر دائمی رنگ چشمان که در سال‌های اخیر بسیار مورد توجه قرار دارد، افزود: این موضوع به‌ویژه در شبکه‌های مجازی بسیار به آن پرداخته می‌شود، چشم انسان دارای یک لایه بیرونی شفاف و بدون رنگ (قرنیه) بوده که جلوی عنبیه قرار گرفته است. عنبیه بخش رنگی چشم را تشکیل می‌دهد که براساس تعداد پیگمان‌های ملانین موجود در عنبیه، رنگ چشم افراد تیره یا روشن است. برای ایجاد تغییر رنگ چشم به‌عنوان ترند این روز‌های جهان چند روش وجود دارد که یکی از آنها تزریق رنگ در قرنیه یا کراتوپیگمنتیشن است. این عمل به کمک لیزر یا به‌صورت دستی انجام می‌گیرد، به این صورت که رنگ مورد نظر فرد در لایه بیرونی و شفاف چشم که همان قرنیه است تزریق می‌شود. در این روش عنبیه هیچ تغییری نمی‌کند و تنها لایه‌ای رنگ روی آن در بخش قرنیه قرار داده می‌شود. این روش به‌نوعی تتوی قرنیه است که در آن رنگ‌های مختلف با پیگمان‌های مختلف روی لایه قرنیه قرار می‌گیرد.

این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بیان کرد: کراتوپیگمنتیشن به اسم روش دائمی تغییر رنگ چشم تبلیغ می‌شود، با این حال براساس پیگمان‌های تزریقی، رنگ پس از چند سال از بین می‌رود یا تغییر رنگ می‌دهد که امکان تمدید و ترمیم آن وجود دارد. در روشی دیگر، قرنیه دستکاری نمی‌شود و پیگمان‌های عنبیه چشم با استفاده از لیزر مورد هدف قرار می‌گیرد تا با کاهش ملانین موجود در آن، رنگ عنبیه روشن‌تر شود. در این میان روش سومی نیز وجود دارد که شامل کاشت عنبیه مصنوعی رنگی است که روی عنبیه فرد قرار می‌گیرد. 

ملک‌احمدی، درباره انجام چنین عملی ادامه داد: تغییر رنگ چشم با هدف زیبایی، به هر یک از روش‌های گفته شده نه اخلاقی بوده و نه علمی است، هر چند تبلیغات گسترده‌ای در این زمینه انجام شود. این عمل از نظر زیبایی مورد تأیید هیچ یک از مراکز ملی و بین‌المللی شامل FDA (سازمان غذا و دارو) یا آکادمی چشم‌پزشکی آمریکا (American Academy of Ophthalmology نیست. باید توجه داشت که تغییر رنگ چشم به هر طریقی ممکن است با عوارض زیادی مثل افزایش فشار چشم، زخم قرنیه، آب مروارید، التهابات داخل چشمی یا حتی نابینایی همراه باشد. 

وی اظهار کرد: دستکاری یک چشم طبیعی تنها برای جنبه زیبایی در هیچ صورتی مورد تأیید نیست، با این‌حال بعضی مراکز در ایران و جهان به این اقدام می‌پردازند و شبکه‌های مجازی به‌شدت در حال تبلیغ آن هستند که البته انجمن چشم‌پزشکی ایران و نظام پزشکی تاکنون چندین بار به این مراکز اخطار داده‌اند. 

این جراح و متخصص چشم اضافه کرد: در بعضی افراد انجام جراحی تغییر رنگ چشم از نظر درمانی قابل توصیه است. برای مثال در افراد با مشکل کدورت قرنیه که ظاهر چشم تحت تأثیر قرار گرفته است می‌توان با روش کراتوپیگمنتیشن ظاهرچشم طبیعی را برای بیمار ایجاد کرد، اما دست کاری یک چشم طبیعی صرفا برای زیبایی به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. 

وی در زمینه آسیب‌ها و عوارض دائمی روش‌های تغییر رنگ چشم توضیح داد: در روش کراتوپیگمنتیشن، درون یک لایه صددرصد شفاف رنگ تزریق می‌شود. این لایه (قرنیه) مانند دریچه‌ای به درون چشم است و رنگی کردن آن ممکن است باعث اختلال در معاینه و شناسایی سایر مشکلات چشم شود. از سوی دیگر پروسه تزریق رنگ ممکن است با بروز عفونت قرنیه، پخش شدن رنگ به دیگر نقاط چشم ازجمله سفیدی چشم یا تغییر رنگ همراه باشد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان اظهار کرد: عمل تغییر رنگ چشم در اصفهان و خیلی از مراکز دیگر کشور در بیماران نیازمند و واجد شرایط که مشکل قرنیه داشته باشند انجام می‌شود، اما انجام این عمل در بیماران طبیعی و صرفا برای تغییر رنگ طبیعی چشم تنها در چند مرکز خصوصی با هزینه‌های چند صد میلیونی انجام می‌شود که البته نظام پزشکی و وزارت بهداشت اخطاریه‌های لازم را به این مراکز داده است. در سطح جهانی نیز اکثر کشور‌های پیشرفته اجازه انجام چنین عملی را در افراد طبیعی نمی‌دهند. 

منبع: ایسنا