لزوم تدوین قانونی برای استفاده از تصاویر ماهواره‌ای در پایش آلودگی هوا در مجلس

احمد طاهری در چهارمین روز همایش هفته ملی هوای پاک که با عنوان پایش و فناوری‌های نوین و محیط زیست در پژوهشکده محیط زیست و توسعه پایدار سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد، گفت: پایش به عنوان اولین و مهمترین حلقه زنجیره مدیریت آلودگی هوا نقشی اساسی دارد و می‌تواند تعیین‌کننده اقدامات همچنین اثربخشی در زمینه کاهش آلودگی هوا باشد، اما متاسفانه در سال‌های گذشته به شکل مطلوبی زیرساخت و پایش آلودگی هوا گسترش پیدا نکرده است. 

وی افزود: یکی از ابزار‌هایی که در کشور به‌طور رایگان می‌تواند در دسترس و مورد استفاده وسیع قرار بگیرد و اطلاعات مناسبی در زمینه آلودگی هوا در خصوص نحوه پخش آلودگی هوا، شناسایی مکان‌های با انتشار بالا همچنین اطلاعاتی در خصوص روند تغییرات زمانی و مکانی آلودگی هوا به ما ارائه دهد، تصاویر ماهواره‌ای است که علیرغم پتانسیل‌های زیادی که در زمینه علمی در کشور وجود دارد، به شکل مطلوبی مورد استفاده قرار نگرفته است. 

رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد: سازمان حفاظت محیط زیست برنامه جامعی برای استفاده از داده‌های ماهواره‌ای نه تنها در زمینه آلودگی هوا بلکه در تمام زمینه‌هایی که پایش مورد نیاز است، دارد. با توجه به اینکه بعضی از چالش‌های محیط زیستی و انتشار بعضی از آلاینده‌ها از منابعی مانند فلر با استفاده از پایش زمینی کاری دشوار، زمانبر و بعضی زمان‌ها ناشدنی است، داده‌های ماهواره‌ای می‌تواند این کار را انجام دهد ولی از نظر قانونی جایگاهی برای آن دیده نشده و لذا لازم است در مراجع تصمیم گیری و نظارتی مانند مجلس شورای اسلامی از نظر تدوین قوانین، جایگاه استفاده از این داده‌ها در کشور دیده شود. 

در ادامه این نشست مریم آویشن  مدیر کل دفتر پایش فراگیر محیط زیست سازمان حفاظت محیط زیست  گفت: در سیستم مدیریت کیفیت هوا، موضوع پایش به عنوان محور کلیدی مطرح است و تقویت و ارتقای بخش پایش آلاینده‌های محیط زیست منجر به بهبود و کارآمدتر شدن ساختار مدیریتی خواهد شد. 

وی تصریح کرد: ایستگاه‌های سنجش کیفیت هوا به‌صورت مستمر آلاینده‌های شاخص را سنجش می‌کنند که بر اساس این داده‌ها شاخص کیفیت هوا تعیین می‌شود. حدود ۲۱۹ ایستگاه در سطح کشور فعال هستندو مابقی نیاز به رفع نقص و ارتقا دارند. روزانه شاخص کیفیت هوا از طریق سامانه جامع پایش کشور، نمایشگر‌های سطح شهر و اپلیکشن سازمان حفاظت محیط زیست در دسترس عموم قرار می‌گیرد. با توجه به تعداد ایستگاه‌ها، تعدد و وسعت شهر‌ها استفاده از فناوری‌های جدید در جهت بهبود و ارتقای سیستم پایش کیفیت هوا امری انکارناپذیراست. 

آویشن افزود: پایش برخی از منابع انتشار مانند فلر‌های واحد‌های پتروشیمی و پالایشگاهی، فعالیت‌های استخراجی و معدنی، پسماندسوزی و سوزاندن ضایعات کشاورزی، آتش‌سوزی و حوادث غیر مترقبه تاثیرگذار بر کیفیت هوا با روش‌ها و تجهیزات رایج مقدور نیست و کاربرد ابزار‌های دقیق‌تر مانند تصاویر ماهواره‌ای ضروری است. کاربرد تجهیزات و فناوری‌های جدید علاوه بر افزایش سرعت جمع آوری داده‌ها موجب ارتقای کیفیت داده‌ها می‌شود و پایش مداوم و تحلیل داده‌های کلان با دقت و صحت بالا را ممکن می‌سازد. این امر در راستای افزایش آگاهی عمومی نسبت به وضعیت محیط زیست موثر است و پیش‌بینی، پیشگیری و مدیریت به‌هنگام بحران را میسر خواهد کرد.

 جلیل بادام‌فیروز  رئیس پژوهشکده محیط زیست و توسعه پایدار در این جلسه گفت: میانگین هزینه‌های جهانی آلودگی هوا حدود ۶ درصد GDP جهان است، اما در ایران بیش از ۹ درصد GDP کشور است. پیش‌بینی می‌کنیم در سال ۲۰۲۵ هزینه آلودگی هوای کشور بالغ بر ۴۴ میلیارد دلار شود و هر یک درصد کاهش الودگی هوا حدود ۴۴۰ میلیون دلار کاهش هزینه‌های کشور را در پی دارد و هزینه برای کاهش آلودگی هوا یک سرمایه‌گذاری سودمند برای کشور است.

منبع: روابط عمومی سازمان حفاظت محیط زیست