سایه کابُل بر‌سر پاریس!

باشگاه خبرنگاران جوان - اروپا در سال‌های اخیر با موجی فزاینده از ورود مهاجران غیرقانونی افغان روبه‌رو بوده است. فرار از طالبان، فقر، ناامنی و امید به آینده‌ای بهتر، هزاران جوان افغان را به مسیرهای پرخطر قاچاق انسان در مسیر ترکیه، یونان و بالکان کشانده است. با وجود سخت‌گیری‌های جدید در کشورهای شرقی اتحادیه اروپا، بسیاری از این مهاجران سرانجام خود را به فرانسه می‌رسانند.

کشوری که به دلیل ضعف در اجرای قوانین مهاجرتی و کمبود امکانات اسکان، برای شبکه‌های قاچاق و گروه‌های سازمان‌یافته، تبدیل به بهشتی بی‌دروپیکر شده است. در حومه پاریس، در منطقه‌ای میان ایستگاه شمال و میدان شاپل، محله‌ای شکل گرفته که ساکنان آن نامی بر آن نهاده‌اند: کابُل کوچک. نامی استعاری اما دقیق‌ که به خوبی نشان می‌دهد چگونه حاشیه‌نشینی، فقر، بی‌هویتی و جرم، در قلب پایتخت فرانسه به هم گره خورده‌اند.

شنبه‌ای خونین در قلب شهر

صبح شنبه‌ای از تابستان ۲۰۲۴، در یکی از خیابان‌های شلوغ پاریس، نزاعی خونین میان گروهی از مهاجران افغان با چاقو و سلاح سرد، چهره آرام پاریس را خدشه‌دار کرد. دوربین‌های امنیتی ثبت کردند که بیش از ۴۰ نفر درگیر این خشونت خیابانی بودند. زمانی که پلیس رسید، چند مجروح با حال وخیم روی زمین افتاده بودند.

تحقیقات نشان داد این فقط یک درگیری معمولی نبود؛ بلکه تسویه‌حسابی درون یک باند قاچاق سازمان‌یافته بود که بر‌سر قلمرو و پول به خشونت کشیده شد. بازداشت‌شدگان که همگی افغان‌های فاقد مدارک اقامتی بودند، از یک چهره مرموز به نام «حرفه‌ای» یاد می‌کردند؛ کسی که رهبر باند بود‌ اما هیچ‌کس نام واقعی یا محل اقامتش را نمی‌دانست. تنها گمانه‌زنی این بود که او در بلژیک سکونت دارد و از راه دور باند را هدایت می‌کند.

یک اقتصاد زیرزمینی چندلایه

طبق گزارش‌های پلیس فرانسه، کابل کوچک به مرکز اصلی توزیع سیگارهای تقلبی و مواد مخدر سبک و سنگین بدل شده است. از ناس و گُل تا کوکائین و هروئین در کوچه‌های فرعی این محله در دسترس است. شبکه قاچاق، پیچیده و چندلایه است: از فروشندگان خیابانی تا جمع‌آورندگان پول، توزیع‌کنندگان و حتی دیده‌بان‌ها.

ون‌هایی که در سراسر پاریس سیگار پخش می‌کنند، به صورت روزانه در مسیرهایی مشخص تردد دارند و خودروهایی دیگر برای جمع‌آوری پول، آن‌ها را تعقیب می‌کنند. در تابستان سال گذشته، پلیس فرانسه اعلام کرد ‌ این باند را منهدم کرده است‌ اما تنها چند هفته پس از آن، شبکه‌ای تازه، با همان ساختار، فعالیت خود را از سر گرفت. کارشناسان معتقدند فقدان نظارت مؤثر و نبود برنامه‌ جامع برای رسیدگی به وضعیت مهاجران غیرقانونی، باعث شده این چرخه معیوب مدام بازتولید شود.

ضررهای میلیاردی به خزانه اروپا

مطالعه‌ای از شرکت کی‌پی‌ام‌جی در سال ۲۰۲۴ نشان می‌دهد که فرانسه همچنان بزرگ‌ترین بازار مصرف سیگارهای غیرقانونی در اروپاست. در سال گذشته، ۶.۹ میلیارد نخ سیگار قاچاق در فرانسه مصرف شد که بیش از ۵۰ درصد کل سیگارهای غیرقانونی در اتحادیه اروپا را شامل می‌شود. این رقم منجر به ۷.۳ میلیارد یورو ضرر مالیاتی شده است. در همین سال، بیش از ۱۳۰ کارگاه تولید سیگار تقلبی در ۱۸ کشور اروپایی کشف شد. این ارقام نشان می‌دهد که قاچاق سیگار، تنها یک پدیده محلی نیست، بلکه شبکه‌ای بین‌المللی از تولید، توزیع و مصرف را در‌بر می‌گیرد که بخشی از آن به‌وضوح در کابل کوچک پاریس ریشه دوانده است.

 داستان‌هایی از کابل کوچک

در کابل کوچک، هر چهره داستانی دارد. از «عبدالرحمان»، جوان ۲۲ ساله‌ای که به گفته خودش پس از فرار از طالبان، در پاریس درگیر فروش سیگار شد چون هیچ راه قانونی برای زندگی نداشت؛ تا «بسم‌الله» که راننده یک ون توزیع سیگار است و می‌گوید فقط از رئیسش «حرفه‌ای» حقوق می‌گیرد و او را فقط از صدایش در تماس تلفنی می‌شناسد.

البته اعضای کابل کوچک هم مانند دیگر کسب و کارها ارتقا یافتند و روش کار خود را به‌روزرسانی کردنه‌اند. طبق گزارش رویترز، قاچاقچیان افغان فعال در پاریس، اکنون از فناوری‌های پیشرفته مانند پهپاد، تسهیلات حمل‌ونقل ارزان‌قیمت و شبکه‌های اجتماعی برای فروش مستقیم استفاده می‌کنند، روشی که به کارایی و پنهان‌کاری آنها کمک کرده است.

 کلام آخر

برخی فعالان حقوق بشر می‌گویند دولت فرانسه با بی‌توجهی به وضعیت پناهجویان، آن‌ها را در موقعیتی قرار می‌دهد که چاره‌ای جز ورود به اقتصاد زیرزمینی ندارند‌ اما نهادهای قضایی و انتظامی تأکید دارند که جرم، جرم است و حضور غیرقانونی نمی‌تواند پوششی برای جنایت و سازماندهی باندهای تبهکار باشد.

کابل کوچک، تنها یک نشانه است از بحرانی بزرگ‌تر که اروپا با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند: بحران مهاجرت، ضعف سیاست‌گذاری‌ و ناتوانی در همگرایی اجتماعی. کارشناسان هشدار داده‌اند که اگر دولت فرانسه راه‌حلی ساختاری برای اسکان، ادغام ‌ یا بازگرداندن مهاجران غیرقانونی ارائه نکند، «کابل کوچک» فقط بزرگ‌تر خواهد شد. آن‌گونه که یکی از مقامات پلیس پاریس گفته: «اگر امروز کابل کوچک را کنترل نکنیم، فردا باید منتظر کابل بزرگ در قلب فرانسه باشیم.»

منبع: روزنامه هفت صبح