یک تصویر، یک روایت؛ سیل تهران در سال ۱۳۶۵

باشگاه خبرنگاران جوان؛ مهدی احمدی* - تصویر صحنه تاریخی از سیل تهران در سال ۱۳۶۵ که روایت پیچیدگی و بحران روزمره شهر در آن زمان را روایت می‌کند.

سال ۱۳۶۵، تهران شاهد رخدادی کم‌سابقه و ناگهانی بود؛ دو سیل در یک سال همچون دو مهمان ناخواسته در دل پایتخت رخنه کردند. نخستین بار اوایل سال در پانزدهم اردیبهشت بود که آسمان ناگهان چهره‌ای دیگر یافت و بارش شدید باران معابر شهر را به رودخانه‌هایی کوچک و خشمگین تبدیل کرد. خیابان‌ها زیر حجم آب فرو رفتند و مردم غافلگیر و حیران شاهد قدرت طبیعت شدند. خسارات هرچند در قلب شهر قابل مدیریت بود اما سایه سنگین خود را بر زندگی شهری و رفت‌وآمد شهروندان گسترش داد.

بار دیگر در واپسین روزهای سال؛ یعنی سیزدهم اسفندماه بود که آسمان تهران پر از ابر شد و باران با خشونتی تازه شهر را در برگرفت. معابر شهری بار دیگر غرق شدند و حومه تهران که کمتر تجهیزات مقابله با سیل داشت، بیشترین آسیب را دید. به نحوی که خانه‌ها و زمین‌های کشاورزی در آب غرق شدند.

تصویر نمایی از یک خیابان شهری تهران در سال ۶۵ را نشان می‌دهد که آب ناشی از سیل کف خیابان را پوشانده و عبور و مرور مردم را دشوار کرده است.

در سمت چپ تصویر، زنی با چادری که محکم گرفته در حال عبور از آب است. کمی آن طرف مردی با پوششی بر سردست روی دسته گاری قرار داده است. حالت تنش و احتیاط در حرکات آن‌ها نشان‌دهنده شرایط اضطراری و غافلگیرکننده سیل است. چند مرد روی یک گاری دستی قرار گرفته‌اند و فردی آن را هل می‌دهد. یک نفر با کت و شلوار و کیف دستی نشسته و دو نفر ایستاده با چتری بر سر؛ این صحنه تضاد شرایط شهری و تلاش برای حفظ شأن و امنیت در مواجهه با بحران را نشان می‌دهد. در پس‌زمینه، مغازه‌ها و تابلوهای شهری دیده می‌شوند؛ یکی از تابلوها متعلق به یک داروخانه است. تابلو روزنامه «کیهان» که در آن زمان توسط سیدمحمد خاتمی سرپرستی می‌شد نیز دیده می‌شود. آب تا پایه تابلوها و در ورودی مغازه‌ها رسیده است که نشان‌دهنده شدت سیل و غافلگیری زیرساخت‌های شهری است.

به طور کلی این عکس نمادی از چالش‌های زیرساختی درست در میانه جنگ، انعطاف و خلاقیت مردم در مواجهه با بحران و تضاد میان زندگی شهری و طبیعت است؛ ترکیبی از دلهره، تلاش برای بقا و انعکاس روحیه شهری.

*پژوهشگر تاریخ سیاسی