چالش شبه نظامیان مسلح تحت حمایت اسرائیل در غزه

باشگاه خبرنگاران جوان؛ محمدعلی حسن‌نیا* - اداره غزه بعد از جنگ یکی از مهم‌ترین موضوعات مناقشه برانگیز ماه‌های آینده خواهد بود. حماس که تا دو سال قبل حاکمیت کامل بر این منطقه داشت و تمام امورات را مدیریت می‌کرد اکنون به دنبال پایان جنگ دوباره وارد چرخه حکمرانی در این منطقه شده است. یکی از موارد مهم حضور نیرو‌ها شبه نظامی نزدیک به اسرائیل است. شبکه‌ای از شبه‌نظامیان مسلح  که در سراسر نوار غزه از شمال تا جنوب پراکنده شده‌اند و آزادانه در پشت کریدور موسوم «الخط الأصفر» که مسیر جداسازی امنیتی در نوار غزه است و نیرو‌های اسرائیلی در آن مستقر هستند، حرکت می‌کنند.

این گروه‌ها از سوی منابع مختلف با اتهاماتی مبنی بر همکاری با اشغالگران اسرائیلی مواجه هستند، اگرچه برخی از رهبران آنها این اتهامات را رد می‌کنند، در حالی که شواهد فزاینده‌ای مبنی بر تردد آنها در مناطقی که طبق توافق آتش‌بس برای فلسطینی‌ها ممنوع است، وجود دارد. اولین حلقه این شبکه مسلح در دروازه جنوبی نوار غزه وجود دارد، جایی که گروه موسوم «القوات الشعبیة» به رهبری یاسر ابوشباب مستقر است. این گروه پس از عملیات نظامی اسرائیل علیه شهر رفح در ماه مه سال گذشته، در شرق این شهر تأسیس شد.

اتهامات علیه این گروه حول دو محور اصلی متمرکز است: غارت بخش قابل توجهی از کمک‌های بشردوستانه ورودی به جنوب نوار غزه، و همکاری مستقیم با اسرائیل، که رسانه‌های اسرائیلی به وضوح به آن اشاره می‌کنند، در حالی که ابوشباب و تیمش قاطعانه آن را رد می‌کنند. حتی لیبرمن وزیر سابق خارجه اسرائیل و یکی از رهبران مخالف نتانیاهو به صراحت در مورد کمک به ابوشباب از نخست وزیر اسرائیل انتقاد کرده است. او معتقدست که این گروه نزدیک به داعش و گروه‌های تکفیری هم هست.

الگوی بحث‌برانگیز حضور مسلحانه در غزه تنها به رفح محدود نمی‌شود، در خان یونس نیز تکرار می‌شود، جایی که «حسام الاسطل» رهبری یک گروه مسلح دیگر را بر عهده دارد که به دلیل حضور مکرر در کلیپ‌های تصوری در مناطق جنوب شهر، جنجال گسترده‌ای را برانگیخته است. الاسطل در ماه اوت گذشته رسماً تشکیل گروه‌های خود را تحت عنوان «القوة الضاربة لمکافحة الإرهاب» اعلام کرد؛ اقدامی مشکوک از سوی مردی که تا آغاز جنگ علیه نوار غزه به اتهام همکاری با اسرائیل توسط وزارت کشور غزه بازداشت شده بود.

از سوی دیگر آنچه این پدیده را پیچیده‌تر می‌کند این است که گروه‌های مسلح به کنترل مناطق جغرافیایی خود اکتفا نمی‌کنند، بلکه به دنبال گسترش در مرز‌های خود نیز هستند. در محله شجاعیه در شرق شهر غزه، گروهی به رهبری «رامی عدنان حلس» فعال هستند. حلس چند روز پیش ادعای کنترل مناطقی در شمال نوار غزه را مطرح کرده است که نشان دهنده گسترش جغرافیایی عملیات این گروه‌ها و همپوشانی مناطق نفوذ آنهاست.

یکی دیگر از رهبران این گروه‌های شبه نظامی، «اشرف المنسی» رئیس گروهکی موسوم به «الجیش الشعبی» است که در بیت لاهیا و بیت حانون فعال هستند، گروهی که سپتامبر گذشته تحت حمایت مستقیم یاسر ابو شباب تشکیل شد و شبکه‌ای از هماهنگی و همکاری بین این گروه‌های مسلح در سراسر نوار غزه را ایجاد کردند. از سوی دیگر منابع اسرائیلی ساختار واقعی حمایت ارائه شده به این گروه‌های مسلح را فاش می‌کنند که مستقیماً از سرویس اطلاعاتی شین بت و همچنین واحد ۸۲۰۰ ارتش اسرائیل که متخصص اطلاعات الکترونیکی است، راهنمایی اطلاعاتی و پشتیبانی لجستیکی دریافت می‌کنند.

این نشان دهنده یک فرآیند سیستماتیک برای ایجاد و مدیریت این تشکل‌های مسلح است. تل آویو قصد دارد با این نوع مدیریت فضای چند پاره در نوار غزه برای سال‌های آینده و درگیری داخلی درست کند و عملاً یک امارت تشکیل دهد. البته به محض اعلام آتش‌بس در نوار غزه، نیرو‌های امنیتی حماس در نوار غزه عملیات گسترده‌ای را برای تعقیب باند‌های مسلحی که در طول جنگ با اشغالگران اسرائیلی همکاری می‌کردند و در بی‌ثبات کردن امنیت جامعه و ارتکاب جنایاتی که جان ده‌ها غیرنظامی را گرفت، نقش داشتند، آغاز کردند.

نیرو‌های امنیتی توانستند با یک باند مسلح وابسته به یک خانواده در شهر غزه مقابله کنند که منجر به کشته شدن ۳۲ نفر از اعضای آن و زخمی شدن ۳۰ نفر دیگر شد. نیرو‌های امنیتی همچنین ۲۴ نفر از اعضای آن را دستگیر و تمام سلاح‌های آنها را مصادره کردند که نشان می‌دهد حماس کماکان زنده است و می‌تواند کنترل غزه را در بلند مدت دست بگیرد.

*کارشناس مسائل غرب آسیا