نزدیکی یک دنباله‌دار مرموز قدیمی‌تر از خورشید به منظومه شمسی

باشگاه خبرنگاران جوان؛ جواد فراهانی - تیمی از اخترشناسان فاش کرده‌اند که دنباله‌دار میان‌ستاره‌ای 3I/ATLAS که اخیراً در حال ورود به منظومه شمسی ما مشاهده شده است، ممکن است قدیمی‌ترین جرم از نوع خود باشد که تاکنون توسط بشر دیده شده است.

این دنباله‌دار مرموز که در اول ژوئیه ۲۰۲۵ توسط رصدخانه ATLAS کشف شد، نه تنها سومین جرم میان‌ستاره‌ای مشاهده شده پس از ۲۰۱۷'Oumuamua و ۲۰۱۹'Borisov است، بلکه اسراری را نیز در خود جای داده است که قدمت آنها به سپیده‌دم کهکشان ما برمی‌گردد.

متی هاپکینز، دانشمند دانشگاه آکسفورد، که رهبری این تیم تحقیقاتی را بر عهده داشت، یک مدل آماری به نام مدل Ōtautahi-Oxford را برای محاسبه منشأ این جرم بر اساس مسیر شیب‌دار آن توسعه داد.

تحلیل دقیق مسیر 3I/ATLAS نشان می‌دهد که ممکن است در قدیمی‌ترین منطقه کهکشان راه شیری، معروف به "دیسک ضخیم"، جایی که ستارگان باستانی میلیارد‌ها سال قبل از تولد خورشید ما در آن جمع شده‌اند، شکل گرفته باشد.

این منشأ نجومی منحصر‌به‌فرد، به این دنباله‌دار جایگاهی استثنایی می‌دهد، زیرا دانشمندان سن آن را تقریباً ۷ میلیارد سال تخمین می‌زنند که تقریباً ۲.۵ میلیارد سال از منظومه شمسی ما قدیمی‌تر است.

آنچه این کشف را حتی مهم‌تر می‌کند، ترکیب شیمیایی متفاوتی است که دانشمندان برای این شیء بین ستاره‌ای پیش‌بینی می‌کنند. با توجه به منشأ باستانی آن، دانشمندان معتقدند که 3I/ATLAS ممکن است به طور بی‌سابقه‌ای غنی از یخ آب باشد و آن را به یک کپسول زمان تبدیل کند که اسرار ترکیب شیمیایی جهان اولیه را حفظ می‌کند.

با نزدیک شدن دنباله‌دار به خورشید، یخ آب شروع به تصعید می‌کند و یک دم روشن تشکیل می‌دهد که دانشمندان را قادر می‌سازد تا ترکیب آن را با دقت بی‌سابقه‌ای تجزیه و تحلیل کنند.

پروفسور کریس لینتوت، اخترفیزیکدان دانشگاه آکسفورد، اظهار داشت: «این جرم، دریچه‌ای نادر به بخشی از کهکشان است که ما قبلاً هرگز نتوانسته‌ایم آن را از نزدیک مطالعه کنیم.» 

او می‌افزاید که به احتمال دو سوم، این دنباله‌دار در واقع از منظومه شمسی ما قدیمی‌تر است و میلیارد‌ها سال قبل از ملاقات امروز ما، در فضای بین ستاره‌ای شناور بوده است.

جامعه جهانی نجوم مشتاقانه منتظر داده‌های بیشتر در مورد این بازدیدکننده منحصر‌به‌فرد است، به خصوص با پرتاب قریب‌الوقوع رصدخانه ورا روبین در شیلی که انتظار می‌رود در سال‌های آینده ده‌ها جرم بین ستاره‌ای را آشکار کند.

این کشف نه تنها دریچه‌ای جدید به درک ما از تاریخ و تکامل کهکشان می‌گشاید، بلکه تأیید می‌کند که جهان هنوز هم قادر است ما را با شگفتی‌های بی‌پایان خود شگفت‌زده کند.

منبع: Space.com