حالا با گذشت چند روز از وقوع این حادثه این پرسش به ذهن می‌رسد که چرا کشف جرم در این پرونده تا این حد طولانی شد؟ چرا پلیس با وجود امکاناتی که در اختیار دارد زمانی او را پیدا کرد که دیگر کار از کار گذشته بود؟ آنچه از صحبت‌های مقامات انتظامی بر می‌آید این است که ما از وجود پلیسی مقتدر برخوردار هستیم. بارها شنیده‌ایم که مثلا پلیس می‌تواند در طول چند ساعت یا چند روز همه معتادان شهر را جمع‌آوری کند. این ادعا به این معناست که پلیس اشراف اطلاعاتی خوبی دارد اما اگر این توانمندی واقعی باشد باید در سایر حوزه‌ها نیز وجود داشته باشد.

یکی از دلایلی که مانع به نتیجه‌رسیدن سریع پرونده‌ها می‌شود در دسترس نبودن اطلاعات شهروندی است. به این معنی که پلیس باید اطلاعات جامعی درخصوص شهروندان، مشاغل آنها، سوابق‌شان و آخرین جابه‌جایی‌ها داشته باشد تا در مواقع ضروری مأموران بتوانند آسان‌تر فرد مورد نظر را بیابند. در جرایم جنایی فرصتی به‌عنوان زمان طلایی وجود دارد که اگر بگذرد شاید هیچ‌وقت حقیقت کشف نشود یا اینکه برای کشف حقیقت دیر شده باشد. درست مثل ماجرای تلخ بنیتا که شاید اگر در یکی دو روز اول او پیدا می‌شد هیچ وقت شاهد مرگ او نبودیم.

نکته دیگر اینکه در شهر دوربین‌های متعددی نصب شده است که تعدادی از آنها برای حفظ امنیت است. اگر اینطور است پس چرا نمی‌شود از آنها به درستی استفاده کرد؟ اینکه گفته می‌شود متهمان پرونده بنیتا از مقابل هیچ‌یک از دوربین‌های شهری عبور نکرده‌اند توجیه قابل‌قبولی نیست. از سوی دیگر حالا که معلوم شده متهم اصلی فردی سابقه‌دار بوده و چند روز قبل از زندان آزاد شده مطالبه عمومی است که چرا چنین فردی آزاد شده بود؟ پاسخ این پرسش را باید در قانون جست. در قانون موضوعی به‌عنوان قرار‌های تأمین وجود دارد که براساس آن برای فرد با توجه به‌شدت جرمی که مرتکب شده قرار صادر می‌شود. اگر این قرار سبک باشد هیچ توجیهی ندارد و اگر سنگین باشد آزادی فرد را سلب کرده است.

حلقه مفقوده در این بحث موضوع بازگشت یا عدم‌بازگشت فرد به ارتکاب جرم است. عدم‌وجود سازوکار بازپروری و نهادهای متناسب با آن که با تحلیل دقیق وضعیت متهم توسط کارشناسان، روش مناسبی را برای بازگشت افرادی که دارای رفتار پرخطر هستند به جامعه بررسی کرده و تدابیر متناسبی را در این خصوص اتخاذ کنند. مثلا فردی به اتهام سرقت با حکم دادگاه روانه زندان می‌شود و بعد از پایان دوران محکومیت آزاد می‌شود. باید دید چه سازوکاری وجود دارد که او دوباره وارد چرخه ارتکاب جرم نشود.

• بازپرس جنایی سابق تهران