به گزارش ایسنا، سید مجتبی حسینی در بازدید از این نمایشگاه در سخنانی اظهار کرد: میرزا غلامرضا اصفهانی از هنرمندان شاخص خوشنویسی است که نمایش آثار و فعالیت‌های این هنرمند با توجه به شرایط و مشخصه‌های اجتماعی، فرهنگی زمان قاجار در روزگار امروز ضرورت و اهمیت دارد و می‌تواند برای هنرمندان و پژوهشگران و مورخان هنر قابل تامل باشد. برگزاری این نمایشگاه و انتشار کتاب میرزا غلامرضا که محصول سال‌ها تتبع و پژوهش و دغدغه زنده‌یاد دکتر مظفر بختیار است، نقش موثری در معرفی یکی از مهمترین هنرمندان و بخشی از تاریخ فرهنگ وهنر ایران دارد.
حسینی افزود: شناخت هنرمندان دیروز و ثبت فعالیت‌ها و آثار آنان یک ضرورت است که بی‌تردید می‌تواند برای فرهنگ و هنر امروز ما دستاورهایی داشته باشد، هر چند هنرمندان با آثارشان همیشه ماندگارند. میرزا غلامرضا از هنرمندان شاخص خوشنویسی نستعلیق و شکسته است و آثار او در یک قرن پیش ساختار و ترکیب‌بندی متمایزی داشت.
مراسم رونمایی از کتاب «مجموعه آثار خوشنویسی میرزا غلامرضا اصفهانی» و افتتاح نمایشگاه آثار این هنرمند نیز با عنوان «الفقیر غلامرضا» شامگاه جمعه (۱۵ آذرماه) در گالری آریانا برگزار شد.
در این مراسم که به میزبانی امیرحسین عبداللهی (مدیر گالری آریانا)، محمدعلی صحرانورد (مدیر انتشارات کتابسرای نیک و ناشر «مجموعه آثار خوشنویسی میرزا غلامرضا اصفهانی»)، زروان بختیار (فرزند مرحوم مظفر بختیار)، حسام عتیقی مقدم (کیوریتور نمایشگاه) و امیرحسین زندی (مشاور پروژه) برپا شد، هنرمندانی چون محمدرضا اصلانی، احسان آقایی (رییس موزه هنرهای معاصر تهران)، محمد احصایی، بهمن فرمان‌آرا، علی شیرازی، صداقت جباری، بهزاد شیشه‌گران و ... حضور داشتند.
زَروان بختیار، فرزند مرحوم مظفر بختیار و نویسنده و گردآورنده کتاب «مجموعه آثار خوشنویسی میرزا غلامرضا اصفهانی» در سخنانی خود و برادرش اورمزد را نزدیک‌ترین شاهدان نوشته شدن و چاپ این کتاب دانست که از کودکی با این کتاب بزرگ شده‌اند. او از عشق و علاقه پدرش به میرزا غلامرضا گفت.
او اظهار کرد: همیشه در خانه ما خط‌های میرزا غلامرضا روی دیوار بود. پدرم حتی در سفرهای طولانی که به چین و کره جنوبی می‌کرد، تصاویر آثار میرزا غلامرضا را همراه خود می‌برد. او همیشه شأن خاصی برای میرزا غلامرضا قائل بود و حتی با احترام از جلوی خط او رد می‌شد.
بختیار در ادامه با اشاره به تحقیق و پژوهش ۳۰ ساله پدرش روی آثار میرزا غلامرضا، گفت: اصل تألیف چنین کتابی فقط نیازمند دانش در خوشنویسی نیست و مؤلف باید با فرهنگ دوره قاجار، نگارگری، کاغذ سازی و مواردی از این دست آشنا باشد و پدرم به همه اینها مسلط بود. دلیل دسترسی پدرم به آثار میرزا غلامرضا آن بود که ایشان از طرف مادری نوه معیر الممالک بود. البته درباره دوره قاجار اطلاعات زیادی وجود نداشت و پدرم با پژوهش چند ساله این آثار را جمع‌آوری کرد و برای همین این کتاب ناب است.
محمدرضا اصلانی، پژوهشگر، کارگردان و مستندساز نیز دومین سخنران این مراسم بود. او به عنوان دوست قدیمی مرحوم بختیار مشاور کیفی این کتاب نیز بوده است.
اصلانی اظهار کرد: میرزا غلامرضا از کسانی بود که در خاندان مُعیّر الممالک نگهداری و حضانت شد. او معلم فرزندان محمد شاه بود و باید او را یکی از گنجینه‌های اندیشه و هنر دوران قاجار در خانواده معیر الممالک دانست. این مرد با کارهایی که در فرهنگ این مملکت کرد، بر گردن این فرهنگ حق دارد. این کتاب حاصل یک خاندان است.
او درباره شرایط زندگی و کار میرزا غلامرضا نیز گفت: شاید اگر معیر الممالک از میرزا غلامرضا حمایت نمی‌کرد، او فرصت نمی‌یافت چنین آثار مهمی را عرضه کند. این خود یک نوع مدیریت فرهنگی است. میرزا غلامرضا فقط یک خوشنویس نیست. او یک نقاش پیشرو است که صد سال جلوتر از اکسپرسیونیست‌های اروپایی بود. در فرهنگ ما کمال الدین بهزاد هم چنین جایگاهی دارد. با این که بهزاد هم عصر داوینچی است، اما به جرأت می‌گویم که از داوینچی پیشروتر و مدرن‌تر بود. کسانی که معتقدند ایرانیان نقاشی ندارند فهمی از نقاشی ندارند. آن زمان در خانه معیر الممالک مجلات و کتاب‌های هنری روز اروپا به خانواده می‌رسید و میرزا غلامرضا و معیر الممالک و محمود خان ملک الشعرا دور هم می‌نشستند و روی این کتاب‌ها و مجلات ساعت‌ها بحث می‌کردند.
این مستندساز افزود: او سیاه مشق را فقط به عنوان تمرین خوشنویسی مدنظر نداشت؛ بلکه سیاه مشق را به یک عنصر بنیادین هنری تبدیل کرد. میرزا غلامرضا کلمه و کلام را به عنوان امر وجودی گسترش داد. کمپوزیسیونی که او در صفحه به وجود می‌آورد، از حروفیه و نقطویه نشات می‌گیرد. میرزا در این زمینه یک عارف بزرگ هم بود. او با تمرکزی که شبیه تمرکز ذنیست‌ها است کار می‌کرد. او فضای مجردی را در خوشنویسی ایجاد می‌کند که دیگر خوشنویسی نیست، نقاشانه است. میرزا غلامرضا از این نظر از آبسترکتیویست‌هایی چون هارتونگ و سولاژ صد سال جلوتر است. او از سنت پرواز می‌کند به امر وجودی؛ کاری که با مرکب و پهنای قلم می‌کند یک نوع روایت است.
در ادامه مهدی عتیقی مقدم در سخنانی تمام کارهای زنده‌یاد بختیار از جمله کتاب ایران پل فیروزه و کتاب مجموعه آثار میرزا غلامرضا را کارهایی ارزشمند و بزرگ برشمرد و افزود: کاش این کتاب در یک کنگره جهانی معرفی می‌شد. من هر چه از دکتر بختیار بگویم کم گفته‌ام. وقتی ایشان اراده کردند که آثار میرزا غلامرضا چاپ شود خانواده ما که عقبه ۶۰۰ ساله‌ای از هنر و علاقه‌مندی به هنر دارد و از محل نگهداری این آثار نزد مجموعه‌های مختلف مطلع است کمک کرد این آثار در اختیار دکتر بختیار قرار بگیرد.
عتیقی مقدم با اشاره به زندگی پرفراز و نشیب میرزا غلامرضا و برای مثال محکومیت او از سوی برخی به بابی‌گری، این اتفاقات را فقط به زندگی هنرمندی چون میرزا غلامرضا منحصر ندانست و آن را ناشی از احساس حسادت برخی افراد معاصر با هنرمندانی چون میرزا غلامرضا دانست.
سخنران پایانی این مراسم، سید محمد احصایی بود. احصایی کتاب مجموعه آثار میرزا غلامرضا را اثری ماندگار برای شناخت و معرفی این هنرمند یگانه دانست و در ادامه از آشنایی خود با مرحوم بختیار گفت.
او اظهار کرد: آشنایی ما به اوایل انقلاب بر می‌گردد. ایشان هر وقت از چین بر می‌گشتند، برایم کاغذهای چینی می‌آوردند و با هم معاشرت و مؤانست داشتیم. به دلایلی از یک دوره به بعد مراوده‌ام با ایشان قطع شد که احساس خودم این است که میرزا غلامرضا به من این اجازه را نداد. مرحوم بختیار اواخر عمر بیمار بودند و متاسفانه در رحلتشان من در ایران نبودم و توفیق زیارت پیدا نکردم.
احصایی در ادامه به تورق و معرفی کتاب مجموعه آثار میرزا غلامرضا برای حاضران مراسم پرداخت؛ از جمله این که کتاب در ۱۶ عنوان شامل زندگی‌نامه، شاگردان میرزا، سیاه مشق‌ها و ... مطلب دارد.
او میرزا غلامرضا را شخصیتی نظر کرده و منتخب دانست که در خط شکسته نستعلیق استاد مسلم است. احصایی در ادامه به مساله رقم کردن بسیاری از آثار میرزا غلامرضا به نام درویش عبدالمجید طالقانی اشاره کرد و این که زمانی این سوال را از خود پرسیده بود که چرا این هنرمند پای آثار خود نام درویش عبدالمجید را می‌گذاشته است؟
احصایی با بیان اینکه «میرزا غلامرضا در شکسته نستعلیق شگفتی بزرگی پدید آورده است»، افزود: او در دربار محمد شاه قاجار رشد کرد. ۱۶ ساله بود که قطعه‌ای با آب زر نوشت. این قطعه در کتاب مجموعه آثار او هم به چاپ رسیده است. این قطعه حیرت انگیز است. میرزا تا آخر عمرش هیچ چیزی به آن اضافه نمی‌کند جز پختگی و صفا.
پس از پایان سخنرانی‌ها، حاضران از نمایشگاه آثار خوشنویسی میرزاغلامرضا اصفهانی که به مدت پنج روز در گالری آریانا دایر است، بازدید کردند.
آثار ارائه شده در این نمایشگاه شامل هشت تابلو و سه کتیبه از آثار میرزاغلامرضا اصفهانی می‌شود. به گفته امیرحسین عبداللهی مدیر گالری آریانا، آثار ارائه شده از مجموعه‌های شخصی هستند و برای فروش نیستند.
همچنین قیمت کتاب که تنها در ۵۰۰ نسخه شماره‌دار و به صورت کلکسیونی منتشر می‌شود، مبلغ یک میلیون و ۸۵۰ هزار تومان است.
نمایشگاه آثار خوشنویسی میرزا غلامرضا اصفهانی تا ۲۰ آذر در گالری آریانا به نشانی الهیه، انتهای خیابان مریم شرقی، ابتدای خیابان فرشته (شهید فیاضی)، شماره ۹ پذیرای علاقه‌مندان است.
انتهای پیام
