به گزارش خبرنگار ایسنا، حشره‌شناسی پزشکی مطالعه بر روی حشراتی است که اهمیت پزشکی دارند. اهمیت حشرات در حوزه پزشکی در قرن 19 شناخته شد. نخستین کشف مهم در این زمینه در سال 1877 توسط متخصص انگل‌شناسی به نام پاتریک منسون (Patrick manson) انجام شد. او در کشور چین مشغول به فعالیت بود و موفق شد در خون بیماران خود نوزاد «فیلری» به نام Wuchereria را مشاهده کند.
این فیلر توسط پشه‌ای به نام Culex fatigans منتقل می‌شود.
در ادامه این تحقیقات در سال 1898 محققان ثابت کردند عامل مولد مالاریا (پلاسمودیوم‌ها) توسط پشه آنوفل و در سال ۱۹۰۰ نیز ثابت شد تب زرد توسط پشه‌ای به نام Aedes aegypti منتقل می‌شوند.
در سال 1903 محققان فهمیدند عامل بیماری «خواب» که در آفریقا از مسائل مهم بهداشتی است، انواعی از بندپایان هستند.
محققان همچنین دریافتند که لیشمانیاها بوسیله انواع بخصوصی از پشه خاکی به نام فلبوتوموس منتقل می‌شوند.
در ایران نیز این حوزه مورد توجه محققان کشور قرار گرفت، به گونه‌ای که گروه حشره‌شناسی پزشکی و مبارزه با ناقلین دانشکده بهداشت دانشگاه تهران به عنوان قدیمی‌ترین گروه‌های آموزشی این دانشگاه از سال 1332 فعالیت‌های حشره‌شناسی پزشکی و مبارزه با ناقلین را در دستور کار خود قرار داده است.
این زمینه تحقیقاتی به علت اهمیت بیماری‌های مالاریا، لیشمانیوز و سایر بیماری‌های منتقل شده از سوی بندپایان در کشور بوده است. از این رو اساتید این گروه در شکل‌گیری انستیتو تحقیقات بهداشتی و سپس دانشکده بهداشت سهم شایانی داشته‌اند.
تلاش برای شناسایی حشرات بومی
موزه حشره‌شناسی پزشکی متعلق به گروه حشره‌شناسی پزشکی و مبارزه با ناقلین دانشکده بهداشت دانشگاه علوم ﭘزشکی تهران بیش از نیم قرن قدمت دارد. این موزه همچنین به عنوان تنها موزه جامع حشره‌شناسی پزشکی در کشور مطرح است.
این موزه از بدو تاسیس این دانشکده در خدمت آموزش دانشجویان آن گروه و علاقه‌مندان شرکت کننده در دوره‌های آموزشی بوده است.
یکی از مهمترین این دوره‌ها، دوره بین‌المللی مالاریا بوده است. در این موزه کلکسیونی از حشرات و بندپایان بالغ و نابالغ مهم از نظر ﭘزشکی و غیرﭘزشکی وجود دارد.
این کلکسیون‌ها شامل انواع خانواده‌های متعددی از راسته‌های دوبالان (Diptera)، بال غشاییان (Hymenoptera)، سخت بالپوشان (Coleoptera)، آنوپلورا (Anoplura)، مالوفاگا (Mallophaga)، سیفوناپترا (Siphonaptera)، بال‌پولکداران (Lepidoptera)، چوبک مانندها (Phasmoptera)، جوربالان (Homoptera)، ناجوربالان (Hemiptera) و غیره است.
نمونه حشرات جمع‌آوری شده در موزه حشره‌شناشی دانشگاه تهران
نمونه حشرات جمع‌آوری شده در موزه حشره‌شناسی
از سایر بندپایان نیز گونه‌های متعددی از کنه‌های سخت و نرم، مایت‌ها، عقرب‌ها و عنکبوت‌ها است.
در کل تعداد نمونه‌های بالغ حدود 67 هزار و 831 و تعداد نمونه‌های لام یا نابالغ در حدود 37 هزار عدد است که در بین این تعداد نمونه‌هایی با قدمت بیش از 50 سال نیز وجود دارد. اکثرا این نمونه‌ها از نقاط مختلف کشور جمع‌آوری شده‌اند.
در این موزه نمونه‌هایی از کشورهای مختلف همچون چین، استرالیا، هندوستان و آمریکا نیز مشاهده می‌شود.
نمونه جمع‌آوری شده استرالیا
نمونه‌ای از کشور چین
موزه حشره‌شناسی پزشکی رکن اساسی کلاس‌های عملی مرتبط با بحث حشره‌شناسی پزشکی است. درس‌هایی که واحدهای عملی آنها با نمونه‌های موزه حمایت می‌شوند شامل اغلب دروس رشته حشره‌شناسی پزشکی و مبارزه با ناقلین است که در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی ارائه می‌شود.
نمونه مورچه‌های جمع‌آوری شده در موزه حشره‌شناسی
نمونه سنجاقک در کلکسیون حشرات دانشگاه تهران
علاوه بر آن این موزه برای دروس مرتبط در سایر گروه‌های آموزشی دانشکده بهداشت، انگل‌شناسی پزشکی دانشجویان دکترای حرفه‌ای دانشکده پزشکی و داروسازی و نیز دوره‌های بین‌الملل دانشگاه خدمات آموزشی و تحقیقاتی ارائه می‌دهد.
این موزه پذیرای دانشجویانی است که بطور روزانه به آن مراجعه می‌کنند تا شناسایی و سیستماتیک حشرات و بندپایان را خارج از برنامه کلاسی تمرین کنند. همچنین بسیاری از دانشجویان در جهت انجام کارهای تحقیقاتی پایان‌نامه خود از فضا و امکانات موزه استفاده می‌کنند.
علاوه بر آن موزه حشره‌شناسی همه ساله میزبان دانشجویانی از سایر دانشگاه‌ها و دانش‌آموزان دبیرستان‌های مختلف نیز است.
موزه حشره‌شناسی پزشکی آمادگی خود را برای حمایت واحدهای عملی دروس مرتبط اعلام می‌کند.
نمونه عقرب صیدشده توسط دانشجویان در دوره کارآموزی
این موزه جعبه‌های کلکسیون بالغ و نابالغ حاوی تمامی نمونه‌های مورد نیاز برای این دروس در مقاطع مختلف دانشگاهی را در اختیار دارد که آماده واگذاری به مراکز درخواست دهنده است.
انتهای پیام
