2- راز موفقیت کشورهای غربی در مبارزه با آلودگی هوا در همین نکته مهم نهفته است که ساختار حمل و نقل عمومی در آنجا به حدی کارا است که هر کس در هر زمان می تواند بدون نیاز به وسیله نقلیه شخصی به مقصد برسد. در اواسط قرن بیستم هم لندن یکی از آلوده ترین شهرهای جهان بود، ولی امروزه کلان شهری است که با جمعیتی حدود تهران از هوای پاکی برخوردار است. در این شهر خبری از بزرگراه‌ها و تونل‌ها و زیرگذرهای گسترده ای که در تهران دیده می شود نیست. تاکسی در شهرهای غربی وسیله‌ای کاملا شخصی است که مشتریان آن را اغلب خارجیانی تشکیل می‌دهند که با خود بار سنگینی دارند و نه زبان بلدند و نه آدرس.

3- و اما حال هوای امروز ما. باز هم آلودگی و وارونگی سلامت میلیون ها ساکن شهرهای بزرگ را به خطر انداخته است. بازهم در بالاترین سطح دعوا سر این است که بنزین پتروشیمی آلوده است و یا بنزین یورو 4. گو اینکه مسئولین فراموش کرده‌اند که حتی پاکترین بنزین و با کیفیت‌ترین خودرو هم در شهری که فاقد سامانه حمل و نقل عمومی کارآمد است، باعث آلودگی می‌شود. گو اینکه مجلس و دولتیان و شهرداری نمی‌خواهند واقعیت بسیار ساده نیاز شهرهای ایران را به حمل و نقل عمومی کارآمد درک کنند.

برای فقدان این درک کافی است نقدی بزنیم به سیاست‌های آقای شهردار تهران که همه افتخارش را تونل و زیر گذر و پل سازی < اتوبان سازی گذاشته است. از لابلای اخبار هزینه دوطبقه کردن بزرگراه صدر می‌توان فهمید که ظاهرا رقمی حدود 1 میلیارد دلار هزینه شده است (اگر چه برای نگارنده و دیگران امکان اثبات درست یا غلط بودن این رقم وجود ندارد). تلاش شهرداری برای تامین این پول چه از طریق فروش تراکم و زمین به امثال بابک زنجانی و یا فروش پارک مادر نشان می دهد که این راهی غلط است و متاسفانه شورای شهر هم در مقابل این سیاست وظیفه نظارتی خود را به درستی انجام نمی دهد. با یک میلیارد دلار می‌شد حدود 3000 اتوبوس مدرن به ناوگان اتوبوس رانی تهران اضافه کرد. اگر چند پروژه مشابه دیگری که در دست شهرداری است به آن اضافه کنیم به راحتی شهرداری می‌تواند بدون آنکه به دولت نیاز داشته باشد ناوگان اتوبوس رانی را به اندازه ای تقویت کند که نیاز شهر طبق گفته معاون ایشان به 5000 اتوبوس جدید را به راحتی تامین کند. چرا شهرداری حاضر نیست چند سالی دست از ساخت این همه پل و زیرگذر و اتوبان و تونل بردارد و به عوض تلاش خود را صرف اصلاح سامانه حمل و نقل عمومی کند؟

4- اگر حمل و نقل عمومی درست شود، هم مانعی برای واقعی کردن قیمت بنزین و گازوئیل نیست و هم کشور ما به واردات بنزین نیاز نخواهد داشت. شهرهایمان هم آلوده نمی‌شود و وقتمان هم در ترافیک تلف نمی‌شود. این انتظاری است که باید هر چه زودتر برای رهایی از غول آلودگی و مصرف آب در تفاهمی جدی بین دولت، مجلس و شورای شهر داشت. شهرداری‌های شهرهای بزرگ باید موظف شوند سیاست فروش تراکم را متوقف کرده و از ساخت هر گونه معبر جدید برای تردد وسایل شخصی پرهیز کنند و به جای آن فعالیت‌های عمرانی عمومی را فقط در جهت اصلاح سامانه حمل و نقل عمومی (اتوبوس، مترو و تراموا) متمرکز کنند. البته که وظیفه دستگاه‌های مهم قانونگذاری، سیاستگذاری و اجرایی است که به شهرداری‌ها کمک کنند سهم قانونی درآمدهای هدفمندی یارانه ها به حمل و نقل عمومی به سرعت پرداخت شده و میزان آن را در بودجه 94 در یک حرکت تاریخی به اندازه ای افزایش یابد که سال آینده در این روزها آسمانی پاک تر از امسال داشته باشیم.

چه خوب می‌شد اگر در همین روزها که دیپلماسی هسته‌ای در حال معامله با قدرت‌های بزرگ است از آنها امتیازاتی در جهت همکاری در ساخت مترو و راه آهن، احداث کارخانه‌های ساخت اتوبوس‌های مجهز در ایران و گسترش صنایع استفاده از انرژی‌های پاک بخصوص انرژی خورشیدی گرفته می‌شد تا به بهبود محیط زیست کشور کمک شود.