به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و درمان  گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان؛آموزش پزشکی از اعصار قدیم تا عصر حاضر از اهمیت ویژه و منحصر بفردی برخوردار بوده است و حتی در قدیمی ترین اسناد همچون سوگندنامه بقراط نیز به موضوع آموزش پزشکی، اولویت و توجه خاصی شده است.

در فرهنگ اسلامی، ایرانی هم، حکیم یا طبیب از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده که دانشجویان این رشته ها پس از سپری نمودن دروس پیش نیازی چون حکمت، منطق، اخلاق و علوم دینی، با نظر مساعد اساتید آن زمان، مجوز ورود به رشته طب و تحصیل دروس پزشکی را پیدا می کردند که نشان دهنده جایگاه خاص آموزش پزشکی در تاریخ این سرزمین است.

دکتر نوید ناصری رییس دانشکده دندانپزشکی آزاد شیراز درخصوص آموزش پزشکی در ایران می گوید: بر اساس شواهد بیشمار، تصمیم گیری ها و اظهارات وزرای بهداشت دولتهای اخیر، توجه اصلی و اولویت اول وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، قطعاً آموزش پزشکی نیست.

وی می افزاید: در واقع اولویت اول این وزارتخانه، درمان بوده و درمان محوری در اکثریت سیاستهای این وزارت به چشم می آید.

به گفته وی موضوع پرمناقشه درمان از جمله هزینه ها و سوبسیدهای درمانی، میزان پرداخت از جیب مردم، میزان حمایتها و درصد پرداختی بیمه ها، رقابت بخش دولتی با بخش خصوصی در بحث درمان و هدفگذاری جذب ثروت از تقویت مسیر درمان در بخش دولتی با ارائه طرحها و بخشنامه های دولتی، ارائه طرح پزشک خانواده روستایی و شهری و همچنین ارایه و اجرای طرح تحول سلامت، همه نشانگر الزام نانوشته وزارت بهداشت و تمرکز بر روی "درمان" است تا تمرکز بر روی مفاهیم بهداشتی و یا حتی موضوع آموزش پزشکی.

وی با اشاره به اینکه آموزش پزشکی در کشورمان با مفاهیم درمان محوری عجین شده است ، تصریح می کند : این آموزشها، به مفاهیم سلامت محوری و تأکید بر مفاهیم بهداشتی در سطح جامعه تأکید چندانی ندارد و متأسفانه نتیجه نهایی این دیدگاه، به جای ترویج  و تحکیم مفاهیم سلامت محوری در جامعه و ترغیب مردم به رعایت اصول بهداشتی، ترویج و ارتقا میزان توقع خدمات درمانی آن هم از نوع ارزان قیمت، بدنبال عدم رعایت اصول سالم زیستن و عدم رعایت اصول بهداشتی در جامعه شده است. 

عضو هیئت علمی بخش ارتودنسی دانشکده دندانپزشکی آزاد شیراز ادامه می دهد: نتیجه نهایی فعالیتهای وزارت بهداشت، قاعدتاً باید ایجاد جامعه ای هر چه سالم تر باشد که مستلزم ارتقاء دانش بهداشتی و سالم زیستن مردم و در شرایط لازم نیز ، ارائه اقدامات ایده آل درمانی توسط تیم های متخصص درمانگر جهت رفع بیماریهای ایجاد شده است.

وی اذعان می کند : حال چگونه می توان از دانش آموختگان صرفاً درمان محور، توقع ترویج مفاهیم بهداشتی و سلامت محوری را در زندگی مردم داشت؟

ناصری به دیدگاه درمان محوری در سازمان های بیمه گر بخصوص بیمه های پایه اشاره کرده و اظهار می کند: متأسفانه دیدگاه درمان محوری در تمامی تعهدات بیمه ای دیده می شود که نشانگر رسوخ مفاهیم درمان محوری در نظام سلامت کشور بجای مفاهیم سلامت محوری است.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان این که از سال ١٣٦٤ که بنا به مقتضیات آن زمان و نیازهای مبرم بحبوحه جنگ تحمیلی، با جدایی آموزش علوم پزشکی از وزارت علوم و الحاق آن به وزارت بهداری وقت مواجه شدیم، بیان می کند: به یکباره شاهد افزایش بی تناسب تعداد دانشجو با ظرفیتها و امکانات آموزشی آن زمان بودیم که متأسفانه این روند به نوعی دیگر و در سالهای نیمه دوم دهه هشتاد و پس از حدود ٢٠ سال از اتمام جنگ تحمیلی و بدون دلایل و توجیهات منطقی یا حتی مصلحت سنجی و نیازسنجی، با افزایش لجام گسیخته شوق افتتاح دانشکده هایی بدون کوچکترین امکانات ضروری و با زاویه ١٨٠ درجه ای از استانداردهای اماکن آموزشی علوم پزشکی مواجه شدیم.

این استاد دانشگاه آزاد اسلامی به موضوع گسترش آموزش پزشکی در کشور و تأسیس قارچ گونه و بدون دوراندیشی دانشکده های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی با اسامی مختلفی چون پردیس خودگردان، بین الملل و  غیره بخصوص در دولتهای نهم و دهم و عدم رسیدگی لازم به این معضل در دولت یازدهم، اشاره کرده و می گوید: این امر باعث شد تا موضوع آموزش از اهمیت قبلی خود نیز به میزان زیادی افول یابد و همان مبنای درمان محوری نظام آموزش علوم پزشکی را هم تحت تأثیر قرار داده است.

وی اضافه می کند: در واقع این مهم موجب ورود دانش آموختگانی به سیستم خدمات رسانی خواهد شد که به دلیل کمبود امکانات، زیرساختها و فضاها آموزشی، حتی نسبت به شرایط استاندارد حداقلی نیز ، فاصله بسیاری خواهند داشت.

رییس دانشکده دندانپزشکی آزاد شیراز با بیان این که در سیاست اعمال شده توسط وزارت بهداشت دولت های نهم و دهم، صرفاً به کمیت ها توجه شده است عنوان می کند: هیچ توجهی به  کیفیت ارایه خدمات نشده و صرفاً به تعداد دانشکده ها توجه شده است و کوچکترین توجهی به کیفیت آموزش استاندارد علوم پزشکی و توانمندی مورد نیاز دانشجویان پذیرفته شده در طی دوره دانشجویی، نشده است.

ناصری اضافه می کند: به جرات می توان گفت این امر نتایج بسیار نگران کننده ای به دنبال خواهد داشت که کمترین آن کاهش اعتماد و به مرور سلب اعتماد مردم از خدمات پزشکی ارائه شده از سوی جامعه پزشکی می تواند باشد.

به گفته وی در شرایطی که دغدغه اصلی وزارت بهداشت ، "درمان " بوده و آموزش پزشکی و پژوهشهای مربوطه در آن صرفاً به منزله سکوی پرتابی برای دانش آموختگان برای دستیابی به عناوین، مدارج و مراتب علمی، دانشگاهی است، موضوع اصلی آموزش اهمیت خاص و ویژه خود را از دست داده و لازم است این مهم به وزارت علوم احاله گردد.

وی ابراز می کند: وظیفه وزارت علوم،  تنها آموزش و پژوهش است و مجاری قانونی کسب مدارج عالی استادی، به نحوی بسیار دقیق تر و قانونمند تر از وزارت بهداشت اجرا می شود.

آموزش پزشکی نیازمند جذب دانشجویانی با ویژگی های لازمه طبابت وهمچنین تربیت اساتید و هیئت علمی علاقه مند و دارای ویژگیهای اولیه و لازم معلمی برای آموزش پزشکی است نه اینکه هر دانش آموخته ای با یا بدون ویژگیهای لازم به صرف فارغ التحصیل شدن در رشته ای از تخصصهای مختلف علوم پزشکی، مجبور به تدریس علوم پزشکی شود آن هم بدون گذراندن کوچکترین آموزشهای اصول آموزش و تدریس.

ناصری در خصوص جدایی آموزش پزشکی از وزارت بهداشت می گوید: با محول کردن آموزش علوم پزشکی به وزارت علوم، ارتباطی هر چه بیشتر و بهتر بین دانشجویان رشته های علوم پزشکی و سایر علوم و حتی علوم بین رشته ای بوجود می آید که می تواند منشاء پیشرفتها و پژوهشهای کاربردی مفید بین رشته ای باشد که در حال حاضر از آنها محروم هستیم.

به گفته وی با جدایی آموزش پزشکی از وزارت بهداشت، تمرکز این وزارتخانه به سلامت مردم، درمان و بهداشت ختم می شود و نیاز نیروی انسانی خود را همچون سایر ملل مترقی جهان، از دانش آموختگان وزارت علوم تأمین می نماید، همچنان که تا قبل از سال ١٣٦٤ اینگونه بوده است.

سید مصطفی شیر یزدی استاد جراحی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد با بیان این که هدف از آموزش پزشکی تربیت نیروهای متخصص در جهت بهداشت و درمان با توجه به نیاز های جامعه است عنوان می کند: سلامت یک جامعه که شامل رفاه جسمی ، روحی و اجتماعی می شود در گرو آموزش پزشکی است.

وی با اشاره به این که در یک جامعه سالم پیشرفت های اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی صورت می گیرد، بیان می کند: آموزش پزشکی در حقیقت تقابل و تعامل بین استاد ، دانشجو ، دانشگاه و مدیریت دانشگاه است.

وی با بیان این که استاد با انگیزه مشخص و رو به رشد با یک رفاه اجتماعی و جایگاه والای خود نقش ایفا می کند؛ می افزاید:دانشجو با هدف و انگیزه مشخص و امید به اشتغال و موقعیت اجتماعی در این مجموعه نقش بسزایی دارد و دانشگاه با هدف و برنامه مشخص ارتباط بین استاد و دانشجو را مستحکم و رو به رشد می گرداند.

شیریزدی درخصوص نحوه مدیریت دانشگاه برای آموزش هر چه بهتر به دانشجویان می گوید: مدیریت دانشگاه با تدبیر و سیاست رو به رشد علی رغم تعویض مدیران و یا تغییر سیاست های کلان جایگاه خود را حفظ نموده و باعث افزایش این هدف و انگیزه می گردد.

وی همچنین نقاط ضعفی را برای آموزش پزشکی کشور برشمرده و اذعان می کند: فاکتورهای فرعی در تصمیم گیری های کلان آموزشی دخالت می کند که هیچ گونه ارتباطی با آن ندارد و پذیرش دانشجو برای ورود به دانشگاه در یک سطح تقریبا مساوی صورت نمی گیرد و ارتقای دانشجویان به رده های بالاتر علی رغم امتحانات مکرر در یک شرایط تقریبا مساوی نیست.

وی با اشاره به این که علی رغم سیستم های نظارتی آموزشی شامل EDO ؛ EDC و بازآموزی هیچ کدام از آنها درجایگاه خود به درستی نقش ایفا نمی کنند؛ می افزاید: رقابت دانشجویان در شرایط تقریبا مساوی نیست و ارتقای دانشجو به رشته های تخصصی بر اساس امتیاز ازدواج دانشجویی اشتباه محض است.

استاد جراحی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد با بیان این که آموزش پزشکی در سه دانشگاه سراسری ، آزاد ، بین المللی هرکدام با سطح توانایی و امکانات آموزشی متفاوت و امکانات فردی متفاوت انجام می شود اظهار می کند: این در حالی است که خروجی هر سه آنها با یک کلمه دکتر به اسم افراد اضافه گردیده در حالی که سطح آموزش  هرکدام بسیار متفاوت است.

به گفته وی هیچ بهایی به پایان نامه های دانشجویی در رده عمومی یا تخصصی داده نمی شود زیرا با بودجه ناکافی و حتی اکثرا با سرمایه حداقل دانشجو در حد چاپ یک پایان نامه  یا CD بوده است و به اعتبار آمار و داده های آن نمی شود اعتماد کرد.

اگرچه آموزش پزشکی طبق نظر اساتید با معضلات و مشکلاتی همراه است اما پاسخگوی نیاز بیماران بوده و با توجه به پتانسیل های بالایی که جامعه پزشکی کشور دارد شاید بهتر باشد برای ایجاد آموزش پزشکی صحیح در جامعه همراه با سیاست های ثابت و روبه رشد با انتخاب مدیران دانشگاهی توانمند و با در نظر گرفتن شخصیت و تفکر بالا بستر مناسب را برای اساتید و دانشجویان این رشته فراهم کرد .

گزارش از زهرا رحیمی

انتهای پیام/