به گزارش سرویس علمی ایسنا، سید ابوالحسن شاهزاده فاضلی با اشاره به اهمیت و جایگاه بالای میکروارگانیسم‌ها در چرخه طبیعت اظهار کرد: میکروارگانیسم‌ها بیشترین توده زیستی موجود بر روی کره زمین را به خود اختصاص می‌دهند و دو سوم حیات یعنی باکتری‌ها، آرکی‌ها و یوکاریوت‌ها را شامل می‌شوند. تقریباً 90 درصد تنوع زیستی این میکروارگانیسم‌ها هنوز ناشناخته است، میکروارگانیسم‌ها نقش منحصر به فرد و جدایی ناپذیری در عملکرد اکوسیستم‌ها و حفظ پایداری بیوسفر و بازده عملکرد آن ایفا می‌کنند.

وی افزود: میکروارگانیسم‌ها، مسئول چرخه گردش مواد و چرخه‌های سمیت زدایی هستند و در نقش عوامل کنترل کننده زیستی، کاتالیست‌های زیستی ترکیبات متنوعی تولید می‌کنند که دارای کاربردهای دارویی و صنعتی است.

به گفته شاهزاده فاضلی، این موجودات زنده به عنوان راه حل‌های جایگزین در حل بحران‌های غذا و انرژی که ممکن است جهان در آینده با آنها روبه رو شود، در نظر گرفته می‌شوند، علاوه بر آن امروزه می‌دانیم که میکروارگانیسم‌ها نقش عمده‌ای در بهبود کیفیت زندگی و درمان سوء تغذیه ایفا می‌کنند.

وی تصریح کرد: ظهور مطالعات متاژنومیک و پروژه‌هایی چون آنالیز متاژنوم دستگاه گوارش انسان، پروژه میکروبیوم انسان و متاژنوم خاک (تراژنوم) موجب شده است بر نقش حیاتی میکروارگانیسم‌ها بر سلامت انسان و کره زمین تاکید بیشتری شود. اگرچه حوادثی چون گرم شدن کره زمین، تغییر سبک زندگی و فعالیت‌های انسانی موجب از بین رفتن تنوع زیستی میکروارگانیسم‌ها می‌شوند.

عضو کارگروه ذخایر ژنتیکی و زیستی ستاد توسعه زیست فناوری خاطرنشان کرد: متاسفانه این حقیقت که میکروارگانیسم‌ها با چشم غیر مسلح قابل رویت نیستند، موجب می‌شود تا فقدان آنها به خوبی توسط جوامع انسانی درک نشود، از این رو مراکز کلکسیون نقشی اساسی در حفظ و پایداری استفاده از میکروارگانیسم‌ها ایفا می‌کنند.

وی با بیان اینکه این مراکز مواد زیستی معتبر و قابل اعتماد به صورت سویه‌های استاندارد، عوامل زیستی مورد نیاز جهت فرایندهای کنترل کیفی را برای تحقیقات و آموزش فراهم می‌کنند، گفت: پیشرفت در زمینه زیست شناسی مولکولی موجب شده است تا پیوسته گروه‌ها و سویه‌های جدید میکروبی کشف شوند که باید نگهداری شده و با سهولت در جهت پژوهش، آموزش و بهره برداری‌های بیوتکنولوژیک در اختیار سایر محققان قرار گیرند.

شاهزاده فاضلی اظهار کرد: آزمایشگاه‌های خصوصی به دلیل فقدان حمایت مالی و نیروی انسانی کافی قادر به انجام چنین فعالیتی نیستند و بنابراین این نقش توسط مراکز کلکسیون ایفا می‌شود.

عضو کارگروه ذخایر ژنتیکی و زیستی ستاد توسعه زیست فناوری در خصوص کاربری و منافع حاصل از بکارگیری تنوع زیستی میکروبی گفت: نقش بیوشیمیایی در چرخه عناصر و مواد یکی از کاربردهای میکروارگانیسم‌ها است، خاک به عنوان منبع تغذیه برای رشد گروه‌های متنوعی از میکروارگانیسم‌ها عمل می‌کند که به دلیل تنوع متابولیکی، واجد قابلیت تجزیه گروه‌های متنوعی از ترکیبات پیچیده آلی هستند، میکروارگانیسم‌ها چرخه عناصری چون فسفر، اکسیژن، کربن، نیتروژن و گوگرد را تکمیل می‌کنند و با تجزیه سوبستراهای مرده و بقایای گیاهی و جانوری در حال فساد طبیعت را احیا کرده و از این رو به عنوان تجزیه کنندگان کارا نقش مهمی در پاک‌سازی بیوسفر ایفا می‌کنند.

وی افزود: استفاده پایدار از زمین یکی دیگر از کاربردهای میکروارگانیسم‌ها است؛ آنها نقش کلیدی در حفظ و باروری خاک ایفا می‌کنند و به عنوان شاخص پایداری زمین مورد ارزیابی قرار می‌گیرند، دستورزی‌های جوامع انسانی مانند استفاده از آفت کش‌ها بر ترکیب میکروارگانیسم‌های یک زیستگاه اکولوژیک تاثیر گذار خواهد بود و همزمان تاثیر آن بر قدرت تبدیل زیستی خاک آن ناحیه قابل مشاهده خواهد بود، فرایندهای عمده ای چون اکسیداسیون گوگرد، نیتریفیکاسیون و تثبیت ازت در حضور آفت کش‌ها مهار می‌شوند.

شاهزاده فاضلی، با بیان اینکه تولید فراورده‌های میکروبی با هدف کاربرد در کشاورزی سومین کاربرد میکروارگانسیم‌ها است، گفت: کشاورزی مدرن به شدت به استفاده از کودهای شیمیایی وابسته است، بکارگیری گروه‌های میکروبی خاص مانند خانواده ریزوبیاسه، برخی اکتینومایست‌ها مانند فرانکیا، انواعی از سیانوباکتری‌ها از طریق تامین عناصر حیاتی مانند فسفر و نیتروژن موجب بهبود زیستی کیفیت خاک و در نتیجه افزایش رشد و بازده محصولات کشاورزی می‌شود.

عضو کارگروه ذخایر ژنتیکی و زیستی ستاد توسعه زیست فناوری با اشاره به چهارمین کاربرد میکروارگانیسم‌ها در دنیا، تصریح کرد: تجزیه زیستی ترکیبات گزنوبیوتیک کاربرد دیگر آنها است، استفاده بی رویه جوامع بشری از آفت کش‌هایی چونDDT برای حذف علف‌های هرز، آفات کشاورزی و میکروارگانیسم‌های پاتوژن موجب تجمع این مواد سخت تجزیه پذیر در طبیعت شده است، گروه‌های میکروبی خاص می‌توانند با روندی سازگار با محیط زیست در تجزیه این ترکیبات و نیز تصفیه پساب‌ها و حذف فلزات سنگین شرکت کنند، در جریان این فرایندهای پاکسازی زیستی یک ترکیب سمی به ترکیباتی با سمیت کمتر و یا ترکیبات غیر سمی تبدیل می‌شود و بدین ترتیب سرنوشت زیستگاه مورد نظر را تغییر می‌دهد.

وی بیان کرد: میکروارگانیسم‌ها در صنایع نیز کاربرد دارند، معنای کاربردی واژه بیوتکنولوژی به مفهوم بکارگیری پتانسیل میکروارگانیسم‌ها در تولید فراورده‌های ارزشمند واجد ارزش اقتصادی است، میکروارگانیسم‌های خاک به عنوان ارزشمندترین منابع تولید فراورده‌های طبیعی تولیدکننده ترکیباتی نظیر آنتی بیوتیک‌ها و کاتالیزورهای زیستی محسوب می‌شوند. بسیاری از میکروارگانیسم‌ها در فرآوری و تولید مواد غذایی، تولید آفت کش‌های زیستی، داروها و آنزیم‌ها به کار گرفته می‌شوند.

شاهزاده فاضلی اظهار کرد: با توجه به کاربردهای گسترده و نقش انکارناپذیر این ذخایر زیستی، ضروری است تا در جهت حفظ و مدیریت استفاده از آنها اقدامات مدبرانه صورت گیرد تا این خزانه ژنتیکی غنی در کمال صحت و سلامت به نسل‌های آینده بشری انتقال یابد.

وی، با اشاره به بانک میکروارگانیسم ‌های ایران، گفت: این بانک، یکی از بخش‌های چهارگانه مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران است، هدف این بخش جمع‌آوری، شناسایی و نگهداری ذخایر زیستی ملی (میکروارگانیسم‌ها) و ارائه خدمات و اطلاعات به محققان و مراکز تحقیقاتی مرتبط است.

شاهزاده فاضلی تصریح کرد: با تلاش متخصصین این بخش بیشتر روش‌های لازم برای شناسایی پلی فازی کپک‌ها، مخمرها، آرکی‌ها، باکتری‌ها و جلبکها شامل فیلوژنی چند ژنی (MLSA)، تعیین محتوای گوانین، سیتوزین، آنالیز جامع کموتاکسونومیک دیواره و غشاء و فیزیولوژی میکروارگانیسم‌ها، راه‌اندازی شده که بستر مناسبی را برای ارائه خدمات به محققان فراهم کرده است.

رئیس مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران در خصوص اهداف راه اندازی بانک میکروارگانیسم‌های ایران، گفت: گردآوری، شناسایی و نگهداری میکروارگانیسم‌های دارای ساختار سلولی و فاقد ساختار سلولی از منابع بومی و غیر بومی، مستند سازی نمونه‌های میکروبی، مبادله و بهره برداری از سویه‌های میکروبی، ارزیابی نمونه‌های میکروبی، حفظ ذخایر میکروبی کشور در برابر خطرات ناشی از حوادث غیر مترقبه طبیعی و غیر طبیعی مانند سیل، زلزله، جنگ و ثبت میکروارگانیسم‌ها و سلول‌های جدید که توسط افراد حقیقی یا حقوقی تهیه شده به منظور حفاظت مالکیت معنوی آنها مهم‌ترین اهداف شکل گیری این بانک است.

انتهای پیام