این استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه روزنامه‌نگاری، در گفت‌و‌گو با خبرنگار بخش رسانه خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، درباره ضرورت ساماندهی سایت‌های خبری که اخیرا معاونت مطبوعاتی آن را در دستور کار قرار داده است، گفت: در مورد این مسئله باید سه اصل را در نظر بگیریم؛ اصل آزادی بیان، اصل استانداردسازی رسانه‌ای و اصل حرفه‌ای بودن رسانه‌ها. باید این سه اصل را با هم دید. به نظر می‌رسد هر رسانه‌ای در هر جای دنیا باید خود را با این سه اصل منطبق کند. تلاش برای استانداردسازی رسانه‌ها کار درستی است که باید با اصل آزادی بیان دیده شود.

رضاییان سپس گفت: معنای استانداردسازی رسانه‌ها این نیست که این اصل را مغایر آزادی رسانه‌ها ببینند. در همه جای دنیا وقتی رسانه‌ها منتشر می‌شوند خود را در یک چارچوب استاندارد می‌بینند و بعد منتشر می‌شوند. آن‌ها نیروهای حرفه‌ای را جمع می‌کنند، به نیروهایشان آموزش حرفه‌ای می‌دهند، مخاطبانشان را تعیین می‌کنند و پس از اعلام خط مشی خود، کارشان را آغاز می‌کنند.

او اضافه کرد: در حال حاضر در رسانه‌هایی که در فضای مجازی فعالیت می‌کنند، توجه به روزنامه‌نگاری خبری - تحلیلی و توجه به روزنامه‌نگاری تخصصی مهم است. معمولا وب‌سایت‌های تخصصی در فضای وب تلاش می‌کنند حداقل‌های یک رسانه استاندارد را رعایت کنند، اما شاید سایت‌های خبری - تحلیلی بیشتر شامل ضرورت استاندارد شدن، بشوند. من معتقدم که شایسته بود معاونت مطبوعاتی بگوید استانداردسازی رسانه‌ها را در چارچوب آزادی بیان می‌بینیم. به دلیل این که توجه به هر دو اصل آزادی بیان و استانداردسازی رسانه‌ای ضروری است. اما به هر حال باید بپذیریم که در کشور ما رسانه‌هایی در فضای وب اعلام حضور می‌کنند که شاید از نظر آموزش، نیروهای حرفه‌ای و شفافیت در اعلام خط مشی، مقداری از اصول حرفه‌ای دور هستند.

مجید رضاییان

این استاد دانشگاه ادامه داد: طبیعی است دولت که با رأی مردم به روی کار آمده، باید حافظ رأی مردم و آزادی مطبوعات باشد. حفاظت از رأی مردم و آزادی مطبوعات ایجاب می‌کند که دولت به آزادی بیان و استانداردسازی رسانه‌ای توجه کند. به نظرم اگر به استانداردسازی رسانه‌ای توجه کافی نشود، تخصص روزنامه‌نگاری لطمه خواهد دید. در فضای وب 2، مثلا در فیس‌بوک یا شبکه‌های اجتماعی افراد در صفحه‌های خود اظهار نظرهای شخصی دارند، اما در فضای وب یک که سایت‌های خبری در آن فعالیت می‌کنند، باید از قواعد و استانداردهای حرفه‌ای پیروی شود. گاه این سایت‌ها شایعات، مسائل غیرمستند و امور شخصی افراد را در قالب خبر منتشر می‌کنند یا با جعل خبر و همچنین توهین به اشخاص فعالیت می‌کنند که همه این‌ها به اخلاق رسانه‌ای لطمه وارد می‌کند. من معتقدم دولت که برآمده از رأی قاطع مردم است، باید این بسترسازی را انجام دهد که در روزنامه‌نگاری از کار تخصصی حمایت شود.

رضاییان سپس در پاسخ به این پرسش که آیا دولت باید متولی این مسائل باشد، اظهار کرد: بسترسازی این امور با دولت است. شاید نباید دولت خودش متولی این طرح باشد، اما باید بر کار تشکل‌ها و انجمن‌ها نظارت کند تا تشکل‌ها در این زمینه فعالیت کنند. پروانه‌ها و مجوزها را هم تشکل‌ها باید بدهند، اما در حال حاضر چنین تشکل‌هایی وجود ندارند. پس نقص اول این است که ما تشکل‌های لازم را نداریم. نقص دوم این است که خارج از دایره استانداردسازی، بعضی رسانه‌های تخریبی با هدف مقابله با رأی مردم و کوبیدن فضای فعلی راه‌اندازی شده‌اند.

او افزود: دولت در حال حاضر با یک تناقض مواجه است. اول اینکه هنوز انجمن‌های روزنامه‌نگاری راه‌اندازی نشده‌اند و در زمینه نظام صنفی روزنامه‌نگاری کاری نشده است. انجمن‌های روزنامه‌نگاری باید فعال باشند که در شرایط فعلی نیستند. اگر هم دولت بخواهد خودش کاری انجام ندهد، اصل تخصص روزنامه‌نگاری نادیده گرفته می‌شود.

رضاییان در پاسخ به این سؤال که دولت برای اینکه ضمن ساماندهی سایت‌های خبری به سانسور محکوم نشود، چه راهی دارد؟ گفت: بهترین کار شفاف‌سازی است. دولت باید اصولی را که یک رسانه لازم است رعایت کند، برای رسانه‌ها و افکار عمومی مطرح کند. در این صورت اگر رسانه‌ای آن اصول را رعایت کند، نیاز به نگرانی ندارد و اگر فعالیتش خارج از آن اصول باشد، می‌کوشد خود را با آن‌ها هماهنگ کند. اما معاونت مطبوعاتی باید این اصول را به صورت شفاف اعلام کند.

انتهای پیام