خبرگزاری مهر، گروه بین الملل – پیمان یزدانی: علیرغم افزایش مخالفت های بغداد و کشورهای همسایه عراق با استقلال اقلیم کردستان، صحبتهایی در خصوص احتمال به تعویق افتادن همه پرسی در صورت دریافت طرح جایگزین از سوی مسعود بارزانی مطرح شده است.
اما اقلیم کردستان تا این لحظه همچنان بر لزوم برگزاری همه پرسی برای استقلال از عراق در روز ۲۵ سپتامبر تاکید دارد که ایجاد بی ثباتی در منطقه از عواقب احتمالی آن به شمار می آید.
برای روشن تر شدن زوایای مختلف این موضوع و در همین راستا، خبرنگار مهر گفتگویی با «عثمان فاروق» عضو ارشد حزب جمهوری خلق های ترکیه داشته است. وی پیش از بازنشستگی در سال ۲۰۰۶ سفیر ترکیه در کشورهای دانمارک و جمهوری آذربایجان بوده است. متن کامل گفتگو در ادامه آمده است:
*همه پرسی اقلیم کردستان عراق در حالی روز سوم مهر ماه برگزار می شود که حزب «گوران» و حزب اسلامی با آن مخالف هستند. از نقطه نظر احزاب کرد، تاثیرات برگزاری این همه پرسی بر احزاب داخلی اقلیم کردستان چه خواهد بود؟
در صورت برگزاری این همه پرسی، یک واقعیت جدید در منطقه به وجود خواهد آمد. تمامی گروه های کرد عراقی و طرفداران و مشارکت کنندگان در همه پرسی موقعیت خود را مورد سنجش قرار خواهند داد. در صورت بیرون آمدن رای آری از صندوق ها در مرحله بعد، یک جنجال جدید در میان آنها ایجاد خواهد شد. در حالیکه اختلافات میان آنها بر سر آینده خود و آینده عراق ادامه یافته و به احتمال زیاد بیشتر هم خواهد شد، این همه پرسی منجر به ایجاد حس بیش از حد انعطاف پذیر وحدت و همبستگی در میان کردها خواهد شد.
از نگاه منطقه ای، بیشترین تاثیر این همه پرسی بر کردهای سوری خواهد بود که به دنبال خودمختار شدن در کشور خود هستند. اعتماد به نفس آنها در مطرح کردن خواسته ها و توقعات خود در مذاکرات پیرامون طراحی آینده سوریه بیشتر خواهد شد. برای کردهای ساکن کشورهای منطقه نیز این گفتمان منجر به ایجاد بی ثباتی در گفتمان آنها و دامن زدن به مباحث مربوط به کردها در کشورهای محل اقامت آنها خواهد شد.
*با توجه به مخالفت سخت بغداد و به خصوص حیدر العبادی نخست وزیر عراق که برگزاری این همه پرسی را به معنای بازی کردن با آتش عنوان کرده بود، آیا با برگزاری همه پرسی امکان رخ دادن مواجهه و درگیری نظامی میان اربیل و بغداد وجود خواهد داشت؟
خیر، تصور نمی کنم در صورت رخ دادن این همه پرسی مواجهه نظامی میان بغداد و اربیل رخ دهد و یا دستکم قریب الوقوع باشد. نخست وزیر عراق گزینه نظامی را در صورت رخ دادن خشونت در زمان همه پرسی و یا پس از انجام آن مطرح کرده است. مطمئنا در صورت بروز خشونت (در کردستان) و واکنش نظامی ارتش عراق علیه آن، کنترل شرایط بسیار سخت خواهد شد. خود بارزانی هم اغتشاشگران را تهدید به استفاده از گزینه نظامی علیه آنها کرده است. لذا مطمئنا چنین شرایطی بسیار حساس و مرموز است. به همین خاطر بارزانی هر کاری بتواند برای اطمینان از برگزاری آرام این همه پرسی خواهد کرد و در نتیجه همه پرسی روز ۲۶ سپتامبر به شکلی مسالمت آمیز برگزار خواهد شد.
*آمریکا و انگلیس با برگزاری این همه پرسی مخالفت کرده اند. آیا آنها اساساً مخالف جدایی اقلیم کردستان از عراق هستند و یا معتقدند اکنون زمان مناسبی برای انجام این کار نیست؟ دلیل اصلی مخالف آنها چیست؟
به نظر می رسد آنها مجبور به مخالفت با این همه پرسی شده اند. چراکه خود را برای در نظر گرفتن تحریم ها علیه اربیل آماده نکرده اند. آیا شما تاکنون سخنی در خصوص تحریم ها (علیه اربیل) از سوی آمریکا و انگلیس شنیده اید؟
*واکنش احتمالی ترکیه به برگزاری این همه پرسی چه خواهد بود؟ آیا احتمال رخ دادن مواجهه نظامی میان آنکارا و اربیل وجود خواهد داشت؟
رئیس جمهوری ترکیه در اظهارات اخیر خود تصریح کرده که در صورت ترتیب اثر دادن بارزانی به برگزاری همه پرسی، اقدامات سختگیرانه ای (در قبال اربیل) انجام خواهد داد. تصمیم به انجام این اقدامات در جلسه پیش روی شورای امنیت ملی (ترکیه) که قرار بود در تاریخ ۲۲ سپتامبر برگزار شود و بعدا به تاریخ ۲۷ سپتامبر موکول شد، از سوی دولت گرفته خواهد شد.
درضمن، نخست وزیر ایلدریم گفته که برگزاری این همه پرسی موضوع امنیت ملی ترکیه است و به همین دلیل شاید همه گزینه ها از سوی ترکیه بر روی میز باشد. به عبارت دیگر، وزارت خارجه ترکیه اعلام کرده که خواسته های مشروع اربیل در خصوص اختلافات مربوط به قانون اساسی باید از طریق گفتگو و مذاکره با بغداد حل شود.
*آمریکا گزینه دیگری را به بارزانی پیشنهاد داده و مکررا نیز آن را تکرار کرده است. آن پیشنهاد این است که کرکوک به اقلیم کردستان داده شود و درعوض، همه پرسی به تاخیر افتد. این پیشنهاد آمریکا را چگونه ارزیابی می کنید؟
آمریکا در جایگاهی نیست که قلمرو عراق را برای رسیدن به اهداف خود تقسیم کند. کرکوک از موقعیت ویژه ای نزد عراق برخوردار است. کرکوک متعلق به همه مردم عراق است و بخشی از اقلیم کردستان نیست.
*با توجه به این واقعیت که مناطق مورد مناقشه مانند کرکوک نیز در همه پرسی مشارکت خواهند داشت، واکنش جریانها و مردم غیر کرد و اهالی این مناطق مانند ترکمن ها به این همه پرسی چه خواهد بود؟ آیا آنها نتایج همه پرسی را خواهد پذیرفت؟
همه پرسی عمدتا با مخالفت ترکمن ها و اعراب و همچنین برخی گروه های کردی مواجه شده است. خشونت احتمالی در پس این همه پرسی در همینجا نهفته است. اینکه کردها چگونه رفتار خواهند کرد و رفتار آنها پس از برگزاری همه پرسی چه خواهد بود؟ واکنش ترکمن ها و اعراب به این رفتار چه خواهد بود؟ کردها، اعراب و ترکمن ها همچنین بر اثر خصوصیات قومیت گرایی خود دچار تفرقه خواهند شد و وضع خیلی پیچیده تر از شرایط فعلی خواهد شد.
هرچه خروجی این همه پرسی باشد، واکنش های تحریک کننده عراق در جهتی رخ خواهد داد که پیش بینی آن مشکل است، چراکه عوامل گوناگونی در این خصوص ایفای نقش می کنند. تنها می توان امیدوار بود که هیچ خشونتی در زمان و پس از انجام همه پرسی رخ ندهد و بارزانی و دیگران به خاطر آسایش و سعادت خودشان، عراق و تمامی منطقه به صورت مسئولانه عمل کنند.
