علی بیاتی، کارشناس حوزه انرژی درگفتگو با خبرنگار مهر گفت: مدیرعامل سابق شرکت ملی نفت ایران در اردیبهست امسال گفته بود که میانگین تولید و صادرات نفت خام کشور در سال ۹۶ به ترتیب برابر ۳.۹ و ۲.۱۷۰ میلیون بشکه در روز بوده است.این در حالی است که با بازگشت تحریم‌های نفتی در آبان ۹۷ میزان تولید نفت ایران با کاهش جدی مواجه شد.
وی ادامه داد: در آخرین گزارش سازمان اوپک در ماه نوامبر ۲۰۱۷ میلادی(هفته نخست آذر ۹۷) میزان تولید نفت از ۳.۹ میلیون بشکه به حدود ۲.۸ میلیون بشکه نفت در روز رسیده است که این کاهش تولید یک میلیون بشکه نفت خام با توجه به ثابت بودن ظرفیت پالایشی نفت کشور در یک سال گذشته، نشان‌دهنده کاهش صادرات یک میلیون بشکه‌ای صادرات نفت خام است.
وی ادامه داد: می‌توان ادعا کرد که میزان صادرات نفت خام ایران در ماه نوامبر چیزی در حدود ۱.۲ میلیون بشکه بوده است. این اتفاق موجب شد که در بودجه سال ۹۸ میزان فروش نفت خام و میعانات گازی حدود ۲۰ میلیارد دلار در نظر گرفته شود، این در حالی است که پیش‌بینی درامدهای نفتی سال ۹۷ حدود ۴۸ میلیارد دلار بوده است.
میزان تولید نفت اعضای اوپک در ماه نوامبر (تا انتهای ۹ آذر)
پالایشگاه‌ها؛ سد راه تحریم نفتی
بیاتی با اشاره به گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس درباره «طرح افزایش ظرفیت پالایشگاه های میعانات گازی و نفت خام با استفاده از سرمایه گذاری مردمی»،اظهار داشت: با بررسی ابعاد این طرح، پیشنهادهایی برای اصلاح آن مطرح شده است. در این گزارش به این نکته اشاره شده است که بهترین راه‌حل اصولی و بلندمدت برای مقابله با کاهش صادرات و در نتیجه کاهش اجباری تولید نفت خام، افزایش سریع ظرفیت پالایشی نفت در داخل کشور است.
وی تصریح کرد: برای عملیاتی شدن این هدف ضروری است نفت خام در مجتمع‌های پتروپالایشگاهی پیشرفته، فرآورش و به انواع محصولات پایین دستی که مورد نیاز ایران، کشورهای منطقه و خصوصا کشورهای همسایه است، تبدیل شود. گزارش موسسه وودمکنزی که در ژوئن ۲۰۱۶ میلادی (معادل سال ۹۵ شمسی) منتشر و در سال ۱۳۹۵ توسط مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی ترجمه شده است نیز وجود بازارهای صادراتی برای ایران و وجود زیرساخت مساعد برای دستیابی به این بازار را یکی از پتانسیل‌های ایران برای توسعه صنعت پالایشی و پتروشیمی عنوان کرده است.
بیاتی ادامه داد: بررسی ها نشان می دهد که توسعه ظرفیت پالایشگاهی و پتروپالایشگاهی کشور در سال های اخیر با برخی مشکلات زیرساختی مواجه بوده است که از میان مشکلات زیرساختی مشکل «تأمین مالی» و «به ثمر نرسیدن فاینانس‌های خارجی» خصوصاً پس از اعمال تحریم‌های آمریکا، مانع اصلی عدم توسعه این صنعت است.
بیاتی گفت:این در حالی است که کشور در ماه‌های اخیر با مسئله «نقدینگی‌های سرگردان» و التهابات ناشی از آن در بازار سرمایه مواجه شده است که بهترین راه کنترل آن هدایت نقدینگی مردم به سمت پروژه‌های مولد و صنایع زیرساختی است که توسعه صنعتی، اشتغال و ارزش‌افزوده را به‌صورت بلندمدت برای کشور به همراه خواهد داشت.
تامین مالی مردمی صنعت پالایشی، با اعطای مجوز تنفس خوراک
این کارشناس انرژی ادامه داد: در مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی طرحی جهت جذاب سازی توسعه‌ی صنعت پالایشی و تأمین مالی داخلی پروژه‌های مذکور به کمک منابع مردمی با اجرای بخش غیردولتی و حمایت دولت از طریق «اعطای تنفس خوراک» بررسی شده است که اجرای آن می تواند موثر و راهگشا باشد.
وی گفت: منظور از تنفس خوراک، اعطای خوراک در تمام یا بخشی از سال های اول و دوم پس از بهره‌برداری واحد است به‌صورتی که هزینه خوراک در این مدت به‌عنوان وام دولت به مجموعه سهامداران پالایشگاه یا پتروپالایشگاه به‌حساب آید و طی ۱۲ سال با نرخ سود ۴ درصد ارزی بازپرداخت شود. این اقدام نرخ بازده داخلی (IRR) طرح را تا ۵ درصد افزایش می‌دهد و مهمتر از آن به جذابیت طرح برای استقبال مردم و سرمایه‌گذاران داخلی در راستای تأمین سرمایه سریع پروژه منجر می‌شود.
