پست در ایران؛ از ارسال مرسولات تا قلب تپنده نوآوری‌های دیجیتال و لجستیک هوشمند

باشگاه خبرنگاران جوان؛ پریزاد اقبالی - محمد احمدی مدیرعامل شرکت ملی پست ایران در یک برنامه تلویزیونی با اشاره به هفته جهانی پست گفت: امروزه تقریباً همه ما به نوعی با خدمات پستی در ارتباط هستیم؛ اما در طول یک دهه اخیر، با توسعه جدی ادبیات نوآوری در ایران و گسترش تجربه خرید‌های آنلاین و فروشگاه‌های اینترنتی، نگاه ما به پست تغییر کرده است. پست دیگر صرفاً به معنای ارسال و رساندن کالا نیست؛ بلکه این صنعت، صنعت لجستیک و شبکه‌ای پویا و هوشمند است که زندگی اجتماعی و اقتصادی ما را تحت تأثیر قرار داده است. پست در اصل، محصول نیاز ویژه‌ای است که بشر به آن داشت؛ نیاز به ارتباط.

 در مواقعی که انسان‌ها از یکدیگر فاصله می‌گرفتند و ارتباطات فردی پاسخگوی نیاز نبود، پست آمد تا این فاصله را پر کند. تا حدود دویست سال پیش هیچ جایگزین الکترونیکی برای این نیاز وجود نداشت و پست تنها راه برقراری ارتباط بود. در طول تاریخ، شبکه‌های پستی به‌خوبی توانستند با نیاز‌های جامعه همگام شوند و بسیاری از تغییرات در حوزه ارتباطات را پیش‌دستی کرده و پاسخگو باشند. برای مثال، ممکن است بسیاری تصور کنند که خرید اینترنتی از اواخر دهه ۱۹۹۰ شکل گرفت، اما در واقع از دهه ۱۹۷۰ میلادی خرید از راه دور و حتی بین کشور‌های مختلف، به‌شکل گسترده انجام می‌شد.

در ایران نیز شصت سال پیش، مردم خرید از راه دور داشتند؛ خرید‌هایی که با ارسال بولتن‌ها، بروشور‌ها و کاتالوگ‌های محصولات انجام می‌شد. مشتریان حتی از مزون‌های پاریس سفارش می‌دادند و پول را از طریق پست منتقل می‌کردند. این نمونه‌ها نشان‌دهنده توسعه خدمات پستی است که با نیاز‌های واقعی مردم پیوند خورده و همیشه در لبه‌ی نیاز‌های جامعه حرکت کرده است.

شبکه‌های پستی، به‌ویژه در ایران، نقش کلیدی در کاهش هزینه‌های نهایی محصول دارند و تأثیرات بزرگی بر اقتصاد کشور، مصرف انرژی، کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی و بهبود کیفیت زندگی مردم داشته‌اند. در حقیقت، پست را می‌توان شریان نامرئی ارتباطات دانست که جامعه را به هم پیوند می‌دهد.

 اکنون با ورود به عصر جدید فناوری، این صنعت بیش از پیش در حال تحول است. فناوری‌های نوین و زیرساخت‌های هوشمند، زندگی اجتماعی و اقتصادی ما را دگرگون کرده‌اند. با رشد حمل و نقل خودران، هوشمندسازی شبکه‌ها و بهره‌گیری از انرژی‌های تجدیدپذیر، آینده‌ای علمی-تخیلی را در صنعت پست شاهدیم.

امروز، هر بسته و هر مرسوله حامل داده‌ای ارزشمند است و این داده‌ها فرصت‌های بی‌نظیری را برای پژوهش، توسعه کسب و کار و خلق ارزش افزوده فراهم کرده‌اند. شرکت ملی پست نیز در مسیر تحول دیجیتال و هوشمندسازی قرار گرفته است و با توسعه فناوری‌هایی، چون هوش مصنوعی در تفکیک مرسولات، کیوسک‌های هوشمند و صندوق‌های الکترونیکی، گام‌های بزرگی برداشته است.

ما در ایران توانسته‌ایم با توسعه سیستم کدپستی ده رقمی، حتی مکان دقیق افراد را تا ارتفاع ساختمان‌ها شناسایی کنیم؛ این امکان به ما اجازه می‌دهد تا خدماتی مبتنی بر داده‌های دقیق مکانی ارائه کنیم و تصمیم‌گیری‌های حاکمیتی و کسب و کاری بهتری داشته باشیم.

همکاری با نهاد‌های پژوهشی و توسعه زیرساخت‌های داده‌محور، به شرکت ملی پست امکان داده تا به یکی از مردمی‌ترین و گسترده‌ترین نهاد‌های کشور تبدیل شود که هر روز به دورترین روستا‌ها خدمات ارائه می‌کند و فرصت‌های نوآورانه فراوانی را در اختیار کسب و کار‌های دانش‌بنیان قرار داده است.

مرکز نوآوری شرکت ملی پست نیز با بهره‌گیری از دانش‌آموختگان برجسته دانشگاهی، در حال توسعه فناوری‌های پیشرفته است که به زودی با افتتاح پنج مرکز سورتینگ جدید، شاهد جهش بزرگی در کیفیت و سرعت خدمات پستی خواهیم بود.

 شرکت ملی پست با تکیه بر این ظرفیت‌ها و زیرساخت‌های فناورانه، نه تنها در داخل کشور بلکه در منطقه نیز به عنوان صادرکننده خدمات فنی و مهندسی مطرح شده است و آینده‌ای روشن را پیش روی صنعت پست ایران ترسیم می‌کند.

اگر بخواهیم این مسیر را ادامه دهیم، بدون شک فناوری و نوآوری کلید تحول و توسعه صنعت پست در ایران خواهد بود و این پست است که همچنان به عنوان یک شریان حیاتی ارتباطات، زندگی و اقتصاد ما را به هم پیوند می‌دهد.