به گزارش خبرنگار مهر، یکی از پروندههای پرچالش کمیته میراث ناملموس یونسکو، ثبت جهانی یلدا به عنوان پرونده مشترک ایران و افغانستان بود که بررسی آن ۴۰ دقیقه طول کشید و نماینده ۱۳ کشور درباره آن نظر دادند.
در هفدهمین نشست کمیته حفاظت از میراث ناملموس بشری یونسکو که به میزبانی کشور مراکش برگزار شد، ایران نیز از ۶ پرونده پیشنهادی توانست ۴ پرونده را با همکاری کشورهای دیگر ثبت کند. در این میان یکی از نفسگیرترین پروندهها، «یلدا / چله» بود که پیش از این نیز توسط کارشناسان یونسکو پذیرفته نشده بود و این بار حدود ۴۰ دقیقه از وقت نشست را به خود اختصاص داد تا در همکاری مشترک ایران و افغانستان به ثبت جهانی برسد.
در این مدت زمان طولانی، ایران و افغانستان به شبهات مطرح شده توسط کشورهای دیگر پاسخ دادند. بسیاری از کشورها حامی این پرونده بودند و برخی دیگر نیز به آن ایراداتی گرفتند و خواستار ریفر شدن آن بودند با این حال حدود ۱۳ کشور درباره آن نظر دادند.
بیشترین نظرات حول محور ناکافی بودن دلایل و رضایت مردم از ثبت جهانی یلدا در کشور افغانستان و ناامن بودن این کشور و نگرانی بابت حفاظت از این عنصر فرهنگی به دلیل شرایط خاص افغانستان بود.
جزئیات پرونده یلدا کافی نیست
نماینده بنگلادش در این نشست گفت: این پرونده یک آئین و مناسک اجتماعی است که توسط ایران و افغانستان اجرا میشود و در آن خانوادهها به صورت خودجوش درخشش خورشید و گرمای زندگی را در زمان انقلاب زمستانی جشن میگیرند. همه ما از این موضوع آگاهیم که در این منطقه خشونت چندین دهه رواج دارد این عنصر قبلاً به عنوان عنصر حیاتی در انتقال فرهنگ ثابت شده بود. انتقال فرهنگ یک سرمایه فرهنگی مشترک است که نه تنها آرامش ذهن را به ارمغان میآورد بلکه میتواند صلح را در مناطق خشونت زده ترویج کند.
وی ادامه داد: اما به نظر میرسد این پرونده نمیتواند ارزیابی را کامل کند. افغانستان در دو دهه اخیر دچار جنگ بود. این مردم فرصتی برای جشن و احساس آن نداشتهاند. بنابراین شرح اقدامات حفاظتی از آن کامل نیست. نگرانی از این جهت است که افغانستان در حال جنگ اقدامات کافی را برای حفاظت انجام نداده باشد. چون تلاش مردم برای حفاظت از جانشان بوده است. بنابراین میخواهیم که اطلاعات بیشتری درباره حفاظت از نقش این عنصر و مشارکت جامعه و چالشهایی که در هنگام جمع آوری دیتا داشتهاند را به ما بدهند.
نماینده ایران نیز پاسخ داد که مهمترین مانع برای ما ارتباط با مردم محلی بود نمیتوانستیم در این باره و مشارکت آنها جستجو کنیم اما رضایتنامه های متعددی وجود دارد که رضایت آنها را نشان میدهد.
نماینده عربستان نیز گفت که گفتگوی مفصلی درباره این پرونده با سفیر افغانستان انجام داده که نشان میدهد این عنصر صلح و شادی را به ارمغان میآورد. آن هم در منطقهای که متأسفانه خشونت چندین سال است رواج دارد.
نماینده اسلواکی نیز به این موضوع اشاره کرد که یلدا میتواند برای مردم جنگ زده یک دلگرمی باشد اما این پرونده قبلاً ریفر شده بود.
نماینده ازبکستان هم به سرگرم کننده بودن این عنصر اشاره کرد و گفت که یلدا در طول قرنها به روابط متقابل افراد و درک انسجام اجتماعی و صلح در میان جوامع محلی و مردم کمک کرده و به عنوان یک فرهنگ مهم آرامش خاطر و دوستی بین آنها را به دنبال دارد. اما اسناد پشتیبان و رضایت نامهها برای ارزیابی کافی نبود. ما میخواهیم بدانیم که نهادها و افراد چطور در برنامه ریزی و اجرای این آئین مشارکت میکنند.
یکی از اعضای هیأت رئیسه کمیته نیز به ابهامات مطرح شده پاسخ داد و گفت که در این پرونده رضایتنامه های زیادی وجود داشت ولی ما تعدادی از آنها را انتخاب کردیم کمیته ارزیابی این رضایتنامه ها را دیده ولی ما آنها را بدون درج نام افراد و سازمانها به صورت آنلاین بارگزاری کردیم. ما قصد تغییر آن را در این مرحله نداریم. ما پذیرفتهایم که باید اطلاعات افراد محفوظ باشد.
در ادامه نشست، نمایندگان چک، کره جنوبی، مالزی، پرو، سوئیس، بورکینافاسو چالشهای خود را اعلام کردند همچنین نماینده برزیل روی حمایت جوامع تاکید کرد. نماینده اتیوپی نیز این عنصر را گامی رو به جلو برای ترویج صلح دانست.
اما جالبترین نظر را نماینده هند ارائه داد و دفاع جانانهای از ایران کرد و گفت: زنان و مردان در ایران و افغانستان تنها نیستند مردم هند با شما هستند. ۱.۴ میلیارد انسان در هند این شادی را با شما به اشتراک میگذارند.
پیام نماینده هند به مردم ایران با زبان فارسی
نماینده هند درخواست کرد که جملهای را به زبان فارسی بیان کند سپس از اینکه ممکن است در تلفظ آن اشتباه کند عذرخواهی کرد و گفت: ما برای کنوانسیون ۲۰۰۳ و میراث ناملموس در ایران و مردم خوب ایران قائل هستیم.
او سپس ادامه داد: لطفاً اسم کشور هند را در لیست حامیان پرونده ایران قرار دهید.
رئیس کمیته نیز این پرونده را در نهایت با اخذ اصلاحاتی در آن پذیرفت و کشورهای دیگر به ایران و افغانستان تبریک گفتند. سپس نماینده افغانستان از اینکه در شرایط خاص افغانستان این پرونده به ثبت رسید از همگی تشکر کرد و از اعضا خواست تا با ارسال پیامی به رسانهها، این جشن را به مردم رنج کشیده افغانستان تبریک بگویند و آن را با هم جشن بگیرند.
احمد پاکتچی سفیر ایران در یونسکو نیز گفت: مفتخرم که این پرونده به صورت مشترک با افغانستان ثبت شد این جشن اجدادی و انقلاب زمستانی به عنوان یک عنصر مهم فرهنگی اهمیت زیادی برای دو کشور دارد. از بنگلادش نیز به عنوان حامی پیش نویس اصلاحیه پرونده تشکر میکنم. این عنصر نقش خود را در جوامع منطقهای و جهانی برای ارتقای فرهنگ و توسعه پایدار ایفا میکند.
