سید محمدامین آقامیری دبیر شورای عالی و رئیس مرکز ملی فضای مجازی، در نشست «تحول الگوی حکمرانی اسلامی ایرانی پیشرفت در علوم انسانی، اجتماعی و هنر؛ جایگاه بین رشته‌ای و بهره مندی از فضای تکمیلی فیزیکی و مجازی» که صبح امروز (۱۲ آذر) در فرهنگستان علوم برگزار شد، با تشکر از برگزار کنندگان این همایش و با اشاره به اینکه مسئله حکمرانی با بروز و ظهور فضای مجازی چالش‌های جدیدی پیدا کرده، گفت: الگوی حکمرانی در فضای فیزیکی با سبقه و پیش فرض‌هایی که ما داریم و با توجه به کار‌هایی که در دنیا انجام شده و سالیان سال حکومت‌ها آن را پیش بردند، همواره بر تدوین قانون متمرکز بوده و براساس قانون، نهاد‌ها و دستگاه‌ها کار خودشان را سامان می‌دادند.

 آقامیری با بیان اینکه ابزار اعمال حکمرانی یک موضوع پیشفرض بدیهی در فضای فیزیکی و سنتی بوده است چراکه قالب، محتوا و نیروی انسانی در ید قدرت حکمران قرار داشت، اما در فضای مجازی الگو‌های حکمرانی تغییر کرده است، اظهار داشت: اگر فرض بگیریم همه قوانین و چارچوب‌ها مشخص شده باشد، مسئله‌ای که در فضای مجازی اهمیت دوچندانی دارد و در فضای فیزیکی و سنتی ما با آن درگیر نیستیم، اعمال حکمرانی است و این یکی از خلأ‌هایی است که پیچیدگی زیادی دارد.

رئیس مرکز ملی فضای مجازی با بیان اینکه در حوزه تدوین مقررات برخی کشور‌ها پیشروتر از ما هستند و در حوزه‌های مختلف کار‌های متعددی در حال انجام است و در حیطه خدمات و بازار در فضای مجازی قوانین متعدد و گسترده‌ای را تدوین و تصویب کردند، خاطرنشان کرد:، اما مسئله مهم ابزار اعمال قانون است و امروزه کشور‌ها بصورت متنوع سراغ آن رفتند؛ برخی کشور‌ها به سمت الگوی سنتی برگشتند و برخی کشور‌ها سمت فناوری‌ها و قدرت‌های نرم برای اعمال حکمرانی حرکت کردند.

وی افزود: یکی از سوالات جدی در این عرصه که باید جواب آن را بدهیم این است که الگوی ما برای حکمرانی در فضای مجازی با حکمرانی در فضای فیزیکی چه تفاوت‌هایی دارد و بر کجا باید دست گذاشت و روی آن تمرکز کرد؟ اگر ما بر مدل‌های سنتی خودمان در حکمرانی در حوزه‌های محتوایی و فرهنگی، اصرار داشته باشیم آیا موفق خواهیم بود؟ بعنوان مثال نظام تنظیم گری محتوایی در کشور و قوانین ما، قالب محور است. در حوزه وزارت ارشاد ما معاونت مطبوعات داریم که از کاغذ مطبوعات تا محتوای منتشر شده را رسیدگی و نظارت می‌کند، معاونت سینمایی، معاونت هنری و... هرکدام قالب انتشار را اعم از نشریات، فیلم و سریال و... در دست دارند و از این مسیر اعمال حکمرانی می‌کنند، اما در حالتی که ما با سکو‌ها مواجه هستیم، سکو‌ها واسطه‌ای بین عرضه کننده و خدمات گیرنده هستند.

آقامیری با بیان اینکه در فضای سنتی ما با دو بازیگر روبه رو بودیم، اما در فضا مجازی سکو‌ها بعنوان واسطه و یا بازیگر سوم شروع به کار کردند، تصریح کرد: در این شرایط، حکمران در مزیت مدیریت قالب دچار مشکل شده و از این ابزار نمی‌تواند استفاده کند لذا یا باید بر سر راه سکو‌ها مانع ایجاد کند که منجر به عدم شکل گیری بازار اقتصادی در این حوزه و بروز و ظهور خلاقیت‌ها می‌شود و یا اغماض کند و دائماً از حکمرانی خودش نزول پیدا کند که در این حالت اعمال حکمرانی و ایجاد چارچوب برای تامین منافع مردم و نیازمندی‌های کشور را از دست می‌دهد. این سوالات، سوالات مهمی است که الگوی حکمرانی ما در فضای مجازی چیست و نیاز داریم نگاه‌های جدیدی تزریق کنیم و این نگاه‌های جدید کار را پیش ببرد.

رئیس مرکز ملی فضای مجازی در بخش دیگری از سخنان خود، به مبحث هوش مصنوعی اشاره کرد و گفت: یکی از ساحت‌های جدی که هوش مصنوعی دارد و باید برای آن تدبیر کرد، تاثیری است که بر عامل اجتماعی می‌گذارد. بعد از انقلاب صنعتی که ماشین بخار اختراع شد و سهولت‌هایی در زندگی اجتماعی ایجاد کرد، توانمندی مشابهی که انسان داشت تضعیف شد و کار به دستگاه‌ها واگذار شد و هرچه این گسترش یافت، نیازمندی بشر به قدرت فیزیکی کاهش پیدا کرد.

وی ادامه داد: سوال اصلی اینجاست که هوش مصنوعی قرار است کدام بُعد زندگی ما را تسهیل و جایگزین کند که در نهایت منجر به این می‌شود که در آن حوزه احساس نیاز ما کاهش پیدا کند؟ این سوال، سوال مهمی است و خلأ و مسئله جدیدی است که با آن مواجه هستیم و نیاز داریم حکمرانی در هوش مصنوعی و توازن را حفظ کنیم؛ از طرفی هوش مصنوعی وابستگی شدیدی پیش می‌آورد و قدرت خلاقیت را کاهش می‌دهد که باید برای آن هم فکری کرد.

آقامیری با اشاره به اینکه هوش مصنوعی موضوعاتی را در کنار خود ایجاد می‌کند که نیازمند فکر و برنامه ریزی است، اظهار داشت: یکی از این موضوعات بحث اخلاق در هوش مصنوعی است که امروزه یونسکو در حال کار بر روی آن است و تبعات آن را در سطح بین المللی باید چارچوب گذاری کرد. در هوش مصنوعی باید این مسائل جدید و خلأ‌ها را در کنار هم دیگر تبدیل به موضوعاتی کنیم که اساتید در علوم انسانی و علوم اجتماعی چارچوب نظام مسائل آن را مشخص کنند و کمک کنیم که ان شاءالله پاسخ‌های مناسبی به آنها بدهیم.

رئیس مرکز ملی فضای مجازی در پایان خاطرنشان کرد: چالش اصلی ما در الگوی حکمرانی در فضای مجازی هم خلأ‌هایی است که بخاطر تغییرات سریع در این حوزه با آن مواجه هستیم و هم موضوعات بدیعی که نیاز به چارچوب گذاری دارد؛ امیدوارم در فضایی که مزیت آن مستقل بودن از مکان و زمان باشد، با تلاش آحاد مردم ما و همچنین مردم کشور‌های دوست و شخصیت‌هایی که علاقه‌مند به زیست در این فضا هستند، این مسیر را پیش ببریم و برای این موضوعات پاسخ مناسب پیدا کنیم.

منبع: پایگاه اطلاع رسانی مرکز ملی فضای مجازی