«فقر و نابودی محیط‌زیست» ارتباط مستقیمی با هم دارند

باشگاه خبرنگاران جوان - جلیل بادام فیروز، رئیس پژوهشکده محیط زیست و توسعه پایدار امروز -دوشنبه سیزدهم اسفندماه- در نشست علمی و تخصصی «حیات وحش» که به مناسبت روز جهانی حیات وحش برگزار شد، با اشاره به اهمیت تبیین حفاظت از تنوع زیستی و حیات وحش در جهان به آمار بیش از ۴۰ هزار گونه گیاهی و جانوری در معرض خطر انقراض در سطح جهان اشاره کرد و افزود: تنوع گیاهی و جانوری مثال زدنی کشور که شامل بیش از ۸ هزار گونه گیاهی، ۱۹۷ گونه پستانداران و ۵۴۸ گونه پرنده، ۲۰۰ گونه ماهیان آب شیرین نشان دهنده تنوع بالای گونه‌های مختلف در زیستگاه‌های ارزشمند کشور است.

وی اظهار کرد: تهدیدات در حوزه تنوع زیستی به دلیل مداخلات انسانی از جمله تخریب زیستگاه و توسعه فعالیت‌های انسانی و همچنین تغییرات اقلیمی در سال‌های اخیر افزایش یافته است.

بادام فیروز، توسعه گردشگری مسئولانه را نیز به عنوان یکی از راه حل‌های موثر عنوان کرد و بر لزوم توسعه اکوتوریسم با توجه به ظرفیت‌های موجود در کشور تاکید کرد.

 رئیس پژوهشکده محیط زیست و توسعه پایدار در ادامه با اشاره به اینکه دو شاخصه‌ «فقر» و «نابودی محیط زیست» دارای رابطه مستقیم هستند، گفت: راهکاری موثری برای بهبود این شرایط وجود دارد که معیشت جایگزین، سرمایه‌گذاری در حوزه آموزش، توانمندسازی جامعه محلی و راه‌حل‌های اجتماعی-اقتصادی از جمله آنها هستند.

دنیا به سمت حفاظت مشارکتی حیات‌وحش حرکت می‌کند

مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات‌وحش سازمان حفاظت محیط زیست نیز در ادامه این نشست، حفاظت از گونه‌های حیات وحش را تنها وظیفه سازمان حفاظت محیط زیست برشمرد که در انجام آن هیچ شریکی ندارد.

غلامرضا ابدالی افزود: سطح مطالبه گری و انتظارات افکار عمومی به صورت مشخص در این حوزه از سازمان محیط زیست بسیار بالاست و این باعث شده تا وظیفه سنگینی در این زمینه بر دوش ما باشد.

وی، حفاظت سنتی را امری منسوخ در جهان دانست و ادامه داد: باید حفاظت از حیات وحش و تنوع زیستی در کشور مشارکتی و اقتصادی باشد و لازم است رویکردمان را در این زمینه تغییر دهیم.

وی تاکید کرد: این نتیجه‌ای است که کشور‌های فعال در حوزه حفاظت از حیات وحش به آن دست یافته‌اند و برای تحقق این امر تامین مالی از محل‌های غیر دولتی یکی از اصولی اساسی است که باید به آن توجه داشته باشیم.

مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات‌وحش سازمان حفاظت محیط زیست از وجود ۲۵ برنامه عمل برای حفاظت از گونه‌های در معرض انقراض در کشور خبر داد و گفت: برای ۱۳ گونه دیگر نیز در حال تهیه برنامه عمل هستیم.

وی افزایش آگاهی عمومی و انتقال تجربیات را از مزایای توسعه حفاظت مشارکتی در کشور دانست و افزود: تدوین و اخذ مصوبه آیین نامه مشارکت در حفظ محیط زیست طبیعی و رونق کسب و کار محیط زیستی در هیات وزیران و همچنین و اصلاح قانون شکار و صید از جمله اقدامات لازم برای ایجاد زیرساخت‌های قانونی جهت تحقق این امر بود.

ابدالی تاکید کرد: از سال ۸۹ تاکنون حفاظت مشارکتی در بیش از ۲۷۰ هزار هکتار از عرصه‌های کشور در حال انجام است که به صورت میانگین باعث افزایش بیش از ۱۰ برابری جمعیت گونه‌ها در اغلب عرصه‌های تحت مدیریت شده است.

طبقه بندی عرصه‌های تحت مدیریت سازمان باید با مدل‌های بین المللی مطابقت یابد

استاد دانشگاه و عضو شورای عالی حفاظت محیط زیست نیز با اشاره به لزوم توجه جدی به شاخصه‌های مطرح شده در کنوانسیون‌های بین المللی در حوزه تنوع زیستی و حیات وحش، گفت: اهداف آیچی برای سال ۲۰۱۰ مشخص کرده بود که ۱۷ درصد از خشکی‌ها و ۱۰ درصد از عرصه‌های آبی کشور‌های جهان باید مورد حفاظت قرار گیرند.

افشین دانه کار افزود: در مونترال این هدفگذاری تغییر کرد و ۳۰ در ۳۰ شد یعنی تا سال ۲۰۳۰ قرار شد ۳۰درصد از عرصه‌های خشکی و آبی کشور‌ها ذیل عرصه‌های تحت حفاظت قرار گیرد و اگر طبقه بندی عرصه‌های تحت مدیریت سازمان با طبقه بندی روز دنیا مطابقت پیدا کند و عرصه‌های شکار ممنوع، جنگل ها، تالاب‌ها و قرق‌های اختصاصی نیز به عرصه‌های چهارگانه اضافه شود قطعا رقمی بالاتر از ۳۰ درصد از عرصه‌های طبیعی کشور تحت حفاظت محسوب می‌شود که این نیازمند تدبیر و مدیریت علمی است.

دانه کار به بررسی‌ها و پژوهش‌های دانشگاهی در حوزه تلفات جاده‌ای حیات وحش در کشور اشاره کرد و بیان داشت: لازم است در این زمینه مطالعات جامع و فرایندی برای ثبت این داده‌ها در سازمان حفاظت محیط زیست انجام گیرد، زیرا نبود اطلاعات و آمار دقیق، مدیریت حیات وحش در کشور را سخت خواهد کرد.

بدون تنوع زیستی هیچ فعالیت اقتصادی در هیچ نقطه‌ای جهان امکان پذیر نیست

کارشناس و پژوهشگر حیات وحش و تنوع زیستی هم در ادامه این نشست با هشدار نسبت به بی توجهی به امر حفاظت از حیات وحش و تبعات غیرقابل جبران آن برای آینده کشور، تصریح کرد: بدون تنوع زیستی هیچ فعالیت اقتصادی در هیچ نقطه‌ای جهان را نمی‌توان متصور شد.

اصغر مبارکی گفت: حفاظت از تنوع زیستی یک ضرورت حیاتی برای ادامه حیات بشر است و برای تحقق این امر باید از ذی نفعان در فرآیند‌های تصمیم گیری و در نهایت در پروسه حفاظت استفاده شود.

وی اضافه کرد: ما در حال از دست دادن اقتصادی‌ترین گونه کشور یعنی ماهیان خاویاری هستیم، اما برای گونه‌هایی که حساسیت افکار عمومی در مورد آنها زیاد است، چندین برنامه طراحی می‌کنیم.

این پژوهشگر و مولف حوزه حیات وحش یادآور شد: اغلب جمعیت‌های حیات وحش کشور جمعیت‌های کوچک و تکه تکه شده هستند و اگر مدیریت درستی برای آنها نداشته باشیم در افق‌های ۱۰، ۲۰ و ۱۰۰ ساله بخش قابل توجهی از آنها را از دست خواهیم داد.

مدل‌های حفاظت از حیات وحش در ایران با مدل‌های روز دنیا فاصله زیادی دارد

باقر نظامی، استاد دانشگاه و پژوهشگر حیات وحش هم در ادامه به مدل‌های موفق در عرصه‌های بین المللی برای مدیریت و حفاظت از حیات وحش اشاره کرد و گفت: مدل‌های حفاظت از حیات وحش در ایران با مدل‌های روز دنیا فاصله زیادی دارد، زیرا ما در کشور عمدتا به ارایه اطلاعات کیفی بسنده می‌کنیم در حالیکه در مدل‌های بین المللی تمامی برنامه ریزی‌ها بر اساس داده‌های کمی از زیستگاه و حیات وحش است.

منبع: روابط عمومی سازمان حفاظت محیط زیست