مجازات‌های جایگزین حبس به هیچ‌وجه نباید وهن‌آمیز باشند

باشگاه خبرنگاران جوان ـ حجت‌الاسلام‌والمسلمین محسنی اژه‌ای، طی سخنانی در همایش رؤسای دادگستری‌های سراسر کشور با محوریت «نحوه نظارت و ایجاد وحدت رویه قضایی دیوان‌عالی کشور»، ضمن گرامیداشت حلول ماه پرفضیلت ذی‌الحجه اظهار کرد: باید ثابت کنیم که امر قضا در جمهوری اسلامی ایران، تضمین‌کننده عدالت در ابعاد و جنبه‌های مختلف است. خروجی همه فرایند‌ها و امور در ساختار قضایی و حقوقی ما باید منتهی به عدالت شود. سؤال اساسی و عمومی که در ذهن و ضمیر مردم است آن است که آیا قوه قضاییه در جهت گسترش عدالت، موفق بوده یا خیر؟ اگر این توفیق حاصل شده و مردم نیز آن را لمس کرده‌اند، آنگاه می‌توانیم بگوییم که قوه قضاییه در تراز نظام جمهوری اسلامی ایران است. 

رئیس قوه قضاییه در ادامه بیان داشت: بعضاً شما مقامات و مسئولان قضایی این اعتقاد را دارید که مأموریت‌های قوه قضاییه با امکانات این قوه تناسب ندارد؛ ما فرض را بر صحت و درستی کامل این اعتقاد می‌گیریم؛ اما تاکید می‌کنیم که چنانچه مدیریت اصولی و همه‌جانبه حاکم باشد، با همین شرایط و قوانین موجود و با همین امکانات، می‌توانیم بر بسیاری از مسائل و مشکلات فائق آییم. بار‌ها گفته‌ایم که یک مدیر قضایی باید بر زیر مجموعه‌اش نظارت کامل داشته باشد و زیر مجموعه خود را در همه امور و جوانب حرفه‌ای، هدایت کند.

وی افزود: بار‌ها تاکید کرده‌ایم که مدیران قضایی، اموراتی را که به زیر مجموعه‌های خود ارجاع می‌دهند، به صورت مستمر پیگیری کنند و اجازه ندهند امورات قضایی به تعویق بیفتد. اینها مواردی است که نه نیاز به اصلاح قوانین دارد و نه نیاز به تجهیز اعتبار. صرفاً با اتخاذ مدیریت اصولی می‌توان در پیشبرد بسیاری از امورات به توفیق رسید.

رئیس دستگاه قضا تصریح کرد: مدیران و مقامات قضایی، نظارت‌های دقیق، مستمر و تعریف‌شده بر زیر مجموعه‌های خود داشته باشند. صرفا نباید فردی را که سوابق خدماتی زیادی دارد به عنوان ناظر منصوب کرد؛ بلکه در تعیین ناظرین باید مولفه‌های دیگری نظیر تخصص، جامعیت و انضباط را نیز مدنظر قرار داد.

رئیس قوه قضاییه با اشاره به سازوکار‌های نظارتی دیوان‌عالی کشور بر محاکم و همچنین شعب خود، گفت: نظارت دیوان‌عالی کشور بر محاکم قضایی یک اصل قانونی، اساسی و ضروری است؛ در این میان باید هرچه بیشتر سازوکار‌های نظارتی دیوان‌عالی بر شعب خود نیز تقویت شود. باید سازوکار‌های تمهید شود که ارائه آرای متفاوت و متهافت در شعب دیوان عالی کشور به صفر برسد.

حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای اظهار کرد: تکریم ارباب رجوع و برخورد محترمانه با مردم یک اصل اساسی در قوه قضاییه است؛ همه ما مسئولان قضایی باید خود را موظف و مکلف به تکریم ارباب رجوع و حُسن خلق با مردم بدانیم. باید مدام تمرین کنیم که در مواجهه با مردم، خدای‌ناکرده ذره‌ای تندی و عتاب نداشته باشیم و حقوق همه طرفین دعوا و پرونده را به صورت کامل مراعات کنیم.

رئیس قوه قضاییه بیان داشت: همه ما مسئولان قضایی باید اهتمام مضاعف و ویژه‌ای به بیت‌المال و اموال مردم داشته باشیم؛ گاهی در برخی از نقاط کشور مشاهده می‌شود که وسایل نقلیه توقیفی از مردم، مدت‌ها در پارکینگ‌ها معطل می‌مانند و بعضاً بلااستفاده و متروکه می‌شوند؛ باید توجه داشت که این حق‌الناس و ضمان‌آور است، درست است که بسیاری از این توقیف‌ها از سوی دادگستری نبوده است، اما ما میتوانیم مانع این روند باشیم فلذا همه مسئولان قضایی ذی‌ربط به این مهم اهتمام داشته باشند و هرچه سریع‌تر اموال توقیفی از مردم را تعیین‌تکلیف کنند.

رئیس دستگاه قضا گفت: مسئولان قضایی ذی‌ربط توجه داشته باشند تا آنجا که ممکن است برای مردم و شهروندان محدودیتی ِاِعمال نکنند و چنانچه به موجب قانون و به ضرورت، فردی را ممنوع‌المعامله، ممنوع‌الخروج، ممنوع‌الملاقات، مسدود‌الحساب و قس‌علیهذا می‌کنند، به مجرد آنکه آن ضرورت رفع شد، اقدام به رفع محدودیت از آن شهروند کنند.

رئیس عدلیه تصریح کرد: قطعاً اعمال تأسیسات ارفاقی برای محکومین واجد شرایط یک اصل ضروری و قانونی است؛ اما بار دیگر خطاب به مقامات قضایی تاکید دارم که مبادا فردی را که بیرون بودن او از زندان برای امنیت روانی و فیزیکی مردم مضر است، مشمول ارفاقات و مرخصی کنید! مبادا یک جاعل و غصب‌کننده عنوان را که از مردم کلاهبرداری کرده و علاوه بر آن، به اعتماد مردم و سرمایه اجتماعی کشور نیز ضربه زده، به صورت بلاوجه شامل ارفاقات و تخفیف در مجازات کنید. 

حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای در پایان خاطرنشان کرد: رؤسای کل دادگستری‌های استان‌ها و سایر مقامات قضایی ذی‌صلاح به صورت مجدانه مصوبات سفر‌های استانی هیئت‌عالی قضایی را پیگیری کنند. بار‌ها تاکید کرده‌ایم که باید به هر آنچه در جریان سفر‌های استانی به مردم وعده می‌دهیم جامه عمل بپوشانیم و چنانچه امری قابل تحقق نیست، وعده آن را به مردم ندهیم، چرا که این امر سبب سلب اعتماد مردم از ما می‌شود.

پیش از سخنان رئیس قوه قضاییه، حجت‌الاسلام والمسلمین «منتظری» رئیس دیوان عالی کشور طی سخنانی به تشریح اقدامات محتوایی صورت گرفته در راستای برگزاری همایش رؤسای دادگستری‌های سراسر کشور پرداخت.

وی با اشاره به حضور رؤسای کل دادگستری، رؤسای کل محاکم، رؤسای دادگستری شهرستان‌ها و رؤسای سازمان قضایی نیروی مسلح در استان‌ها در «همایش رؤسای دادگستری‌های سراسر کشور» گفت: رسیدگی عادلانه به دعاوی و شکایات مردم، تکلیفِ محوری و اصلی قوه قضاییه است و ما باید تمام اهتمام، تلاش و توجه خود را برای انجام صحیح این ماموریت به کار بگیریم. 

حجت‌الاسلام والمسلمین منتظری با اشاره به حجم بالای ورودی پرونده به دیوان عالی کشور عنوان کرد: به‌منظور حل این چالش، بررسی‌های دقیق و مبسوطی انجام شده و برنامه‌های علمیِ جامع و گسترده‌ای در دستور کار قرار گرفته است. 

وی تصریح کرد: تبادل اطلاعات و تجربیات میان قضات و همچنین اتصال قضات به کارگروه‌های فعال دیوان عالی کشور، نقش مهم و بسزایی در کاهش ورودی پرونده‌ها به این دیوان خواهد داشت.

رئیس دیوان عالی کشور در ادامه، «نظارت» و «ایجاد وحدت رویه» را دو محور اصلی برگزاری همایش رؤسای دادگستری‌های سراسر کشور دانست و گفت: نباید شرایط به نحوی باشد که در یک موضوع یکسان و مشابه، شاهد صدور دو رای کاملاً متفاوت از همدیگر باشیم. 

وی با اشاره به ضرورت اصلاح فرایند صدور وحدت رویه‌های قضایی، گفت: باید بستر را برای ارائه پیشنهادات قضات جهت اصلاح فرایند صدور وحدت رویه‌های قضایی مهیا کنیم. 

حجت‌الاسلام والمسلمین منتظری گفت: اهتمام و تلاش ما در دیوان عالی کشور بر این است که مشکلات را از طریق همفکری و هم‌اندیشی با قضات سراسر کشور برطرف کنیم و می‌دانیم که در این مسیر، رئیس قوه قضاییه پشتیبان ما خواهد بود.

همچنین، حجت‌الاسلام والمسلمین «سیدرضا کریمی حسینی» معاون قضایی در امور شعب دیوان عالی کشور، طی سخنانی به بیان نکاتی در رابطه با آمار و ارقام پرونده‌های وارده و رسیدگی شده در دیوان عالی و نحوه رسیدگی به پرونده‌های درخواست‌های اعمال ماده ۴۷۴ و ۴۷۷ پرداخت. 

«عتباتی» رئیس کل دادگستری استان آذربایجان غربی نیز برگزاری همایش رؤسای دادگستری‌های سراسر کشور را نقطه عطفی در ارتقاء سطح کیفیت خدمات قضایی دانست و گفت: امروز مدیریت عالی قوه قضاییه تلاش می‌کند به دور از هیجانات و احساسات و در یک مسیر کارشناسی شده، مسیر خدمت به مردم را به پیش ببرد. 

حجت‌الاسلام و المسلمین «فرح‌بخش» رئیس دادگستری شهرستان بم نیز در این همایش به طرح مطالبی در رابطه با آموزش حین خدمت قضات پرداخت و از عدم تناسب مسئولیت‌ها و وظایف محاکم با میزان نیرو‌ها و کادر قضایی سخن گفت.

منبع: قوه قضاییه