بومی‌سازی دستگاه‌های پیشرفته استخراج و آنالیز DNA

باشگاه خبرنگاران جوان - بهنام کریمی اظهار داشت: تجهیزات «استخراج» و «تشخیص» مولکولی (DNA و RNA) که دارای تاییدیه‌های سخت‌گیرانه آزمایشگاه مرجع و اداره کل تجهیزات پزشکی است، با قیمتی معادل ۲۰ درصد نمونه‌های آمریکایی، نیاز کشور در حوزه‌های حساس تشخیص سرطان، بیماری‌های ویروسی و ژنتیک قانونی را تأمین کرده است.

وی در خصوص دستاورد جدید این مجموعه گفت: تمرکز اصلی تیم تحقیقاتی ما بر طراحی و تولید تجهیزات زیست‌فناوری، به‌ویژه دستگاه‌های مرتبط با اسید‌های نوکلئیک (DNA و RNA) و پروتئین‌ها است.

مدیر عامل این شرکت دانش‌بنیان افزود: این دستگاه‌ها که وظیفه حساس «تشخیص» و «تکثیر» مواد ژنتیکی را بر عهده دارند، اکنون با دانش بومی تولید شده و توانسته‌اند نیاز‌های حیاتی جامعه پزشکی و تحقیقاتی کشور را برطرف کنند.

شکست انحصار برند‌های آمریکایی با تکیه بر کیفیت و قیمت رقابتی

کریمی با اشاره به چالش‌های واردات و قیمت گزاف نمونه‌های خارجی تصریح کرد: در حال حاضر برند‌های مشهوری مانند «بایو-رد» (Bio-Rad) آمریکا در بازار جهانی حضور دارند، اما زمانی که این دستگاه‌ها وارد کشور می‌شوند، با قیمتی حدود پنج برابر قیمت محصول تولیدی ما به دست مصرف‌کننده می‌رسد.

وی تأکید کرد: مزیت دستگاه‌های ایران‌ساخت تنها در قیمت پایین‌تر نیست؛ بلکه در بحث خدمات پس از فروش و «کالیبراسیون» نیز برتری مطلق با محصول داخلی است. اگر دستگاه‌های آمریکایی از کالیبره خارج شوند، به دلیل تحریم‌ها و نبود نمایندگی رسمی، عملاً از چرخه مصرف خارج می‌شوند، اما تیم فنی ما در داخل کشور تمامی خدمات کالیبراسیون و پشتیبانی را در سریع‌ترین زمان ارائه می‌دهد.

فناوری پیشرفته در استخراج اتوماتیک و تشخیص دقیق

این فعال حوزه فناوری در تشریح فنی محصولات تولیدی گفت: فرآیند تشخیص مولکولی شامل دو مرحله اصلی است؛ ابتدا باید واحد ژنتیکی (DNA یا RNA) از نمونه (باکتری، ویروس، گیاه یا انسان) خارج شود. برای این منظور، ما دستگاه‌های «استخراج» (Extraction) تمام اتوماتیک را ساخته‌ایم که دانش ساخت آن در سطح فناوری‌های درجه یک کشور قرار دارد.

کریمی ادامه داد: در مرحله دوم، برای شناسایی دقیق نوع بیماری یا سویه ویروس، از دستگاه‌های «پی‌سی‌آر» (PCR) و «نانودراپ» (NanoDrop) تولیدی شرکت استفاده می‌شود. این دستگاه‌ها با دقت و قطعیت بالا مشخص می‌کنند که نمونه ژنتیکی مربوط به کدام عامل بیماری‌زا یا موجود زنده است.

طیف وسیع کاربردها؛ از تشخیص سرطان تا پروژه‌های تحقیقاتی ملی

وی درباره گستره کاربرد این تجهیزات توضیح داد: هرکجا سخن از تشخیص بر پایه ژنتیک باشد، این دستگاه‌ها کاربرد دارند. از تشخیص بیماری‌های عفونی و ویروسی، تشخیص انواع سرطان‌ها (مانند سرطان دهانه رحم/HPV) و آزمایش‌های ژنتیک پیش از ازدواج گرفته تا تحقیقات پیشرفته روی مغز و سلول‌های بنیادی، همگی وابسته به این تجهیزات هستند.

مدیر عامل این شرکت دانش‌بنیان ادامه داد: هم‌اکنون طیف وسیعی از مراکز حساس شامل بیمارستان‌ها، آزمایشگاه‌های تشخیص طبی و ژنتیک، پزشکی قانونی، دانشگاه‌ها و مراکز بزرگی همچون «موسسه سرم‌سازی رازی» و «پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک» از کاربران و مشتریان محصولات ما هستند.

کریمی تشریح کرد: دستگاه‌های ما در آزمایشگاه مرجع سلامت و شرکت‌های بازرسی فنی (مانند EPIL)، بیش از ۶۰۰ تست عملکردی، ایمنی، مکانیکی و الکترونیکی (تست‌های شوک و نویز) را با موفقیت پشت سر گذاشته‌اند. همچنین دقت‌های دمایی و کالیبراسیون دستگاه‌ها با استاندارد‌های جهانی مطابقت داده شده و موفق به اخذ مجوز رسمی از اداره کل تجهیزات پزشکی و سازمان غذا و دارو شده‌ایم.

تحویل فوری و سفارشی‌سازی بر اساس نیاز مشتری

وی در پایان با اشاره به چابکی خط تولید این شرکت خاطرنشان کرد: یکی از ویژگی‌های مدل تولیدی ما، قابلیت «سفارشی‌سازی» (Customization) است. بسته به نیاز مراکز تحقیقاتی یا درمانی، دستگاه‌ها تولید و ظرف مدت ۷ تا ۱۰ روز کاری به مشتری تحویل داده می‌شوند که این سرعت عمل در تأمین نیاز کشور، یک مزیت راهبردی محسوب می‌شود.

منبع: مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری