عربستان، بزرگترین پیروز نشست روسیه و آمریکا درباره اوکراین 

باشگاه خبرنگاران جوان؛ اعظم پورکند - محمد بن سلمان، ولی‌عهد عربستان سعودی در اتاق اولین مذاکرات سطح بالا بین روسیه و ایالات متحده درباره جنگ اوکراین حضور نداشت، اما او با میزبانی این نشست که می‌تواند روند این درگیری خونین را تغییر دهد، پیروز شد. 

این وارث ۳۹ ساله جسور تخت پادشاهی در عربستان، در حال حاضر به عنوان رهبر بالفعل پادشاهی نفت خیز تحت نظر پدرش، ملک سلمان پادشاه ۸۹ ساله، حکومت می‌کند. اما جنگ او در یمن و قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار واشنگتن پست در سال ۲۰۱۸، که آژانس‌های اطلاعاتی آمریکا معتقدند به دستور او انجام شده است، اعتبار بین‌المللی او را خدشه‌دار کرده است. 

اکنون ولی‌عهد عربستان خود را در مرکز تلاش‌های دولت ترامپ برای نزدیکی به روسیه می‌بیند، کشوری که عربستان سعودی در طول جنگ از طریق کارتل نفتی اوپک پلاس روابط خود را با آن به دقت حفظ کرده است. 

بن سلمان احتمالاً توجه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا را زمانی جلب کرد که برنامه‌ای برای سرمایه‌گذاری ۶۰۰ میلیارد دلاری در ایالات متحده اعلام کرد — اقدامی که ترامپ را به فکر فرو برد که آیا عربستان سعودی را به عنوان مقصد اولین سفر خارجی خود در این دوره انتخاب کند؛ و با پیشنهاد به ترامپ مبنی بر اینکه اولین دیدارش با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه — که مسکو امیدوار است این دیدار آنها را از انزوا در میان کشور‌های غربی خارج کند — در عربستان سعودی برگزار شود، به نظر می‌رسد که ولی‌عهد عربستان همچنان یک بازیگر اصلی باقی بماند. 

با آغاز نشست، خبرگزاری رسمی عربستان سعودی اعلام کرد که «به دستور» ولی‌عهد، مذاکرات بین روسیه و ایالات متحده در ریاض در حال برگزاری است و این اقدام «بخشی از تلاش‌های مستمر پادشاهی برای ترویج امنیت و صلح جهانی» است — این موضوع به وضوح نشان‌دهنده نقش پررنگ ولی‌عهد محمد در این رویداد است. 

استراتژی ولی‌عهد عربستان همچنان با خطراتی همراه است 

این استراتژی هنوز هم برای بن سلمان خطراتی به همراه دارد، به ویژه اینکه آتش‌بس شکننده بین اسرائیل و حماس که غزه را ویران کرد، همچنان زیر سوال است. 

اظهارات مکرر ترامپ مبنی بر اینکه می‌خواهد ایالات متحده «مالک» غزه باشد، جهان عرب را خشمگین کرده است. فلسطینی‌ها خواهان غزه و کرانه باختری برای تشکیل یک دولت آینده هستند، موضوعی که تقریباً توسط تمام جامعه بین‌المللی حمایت می‌شود.

همچنین، رسانه‌های دولتی عربستان سعودی در روز‌های اخیر آشکارا از بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل انتقاد کرده‌اند - و از رویه‌ای که محمد بن سلمان در حال بررسی توافق دیپلماتیک احتمالی با اسرائیل در دولت بایدن بود، اجتناب شد.

ایده مالکیت آمریکایی‌ها بر غزه - هر معنایی که داشته باشد - سعودی‌هایی را که از فلسطینی‌ها حمایت می‌کنند خشمگین کرده است. وزارت خارجه عربستان در واکنش به اظهارات اولیه ترامپ گفت: «موضع تزلزل ناپذیر این کشور غیرقابل مذاکره است و مشمول مصالحه نیست».

اما پادشاهی مستقیما از ترامپ انتقاد نکرد.

سپس انتقاد طولانی مدت ترامپ از اوپک پلاس که در آن عربستان سعودی قدرت برتر است، مطرح شد. در ژانویه، ترامپ ادعا کرد که کاهش قیمت‌های اوپک می‌تواند «به‌طور خودکار جنگ در اوکراین را متوقف کند».

ترامپ گفت: «یکی از راه‌های توقف سریع آن این است که اوپک دست از این همه پول درآوردن بردارد و قیمت نفت را پایین بیاورد، زیرا اعضای اوپک پول خوبی از آن در می‌آورند.»

با این حال، قیمت جهانی نفت از بالاترین رقم بیش از ۱۲۰ دلار در هر بشکه در سال ۲۰۲۲ پس از تهاجم تمام عیار روسیه به اوکراین، به حدود ۷۵ دلار در هر بشکه امروز کاهش یافته است. قیمت‌های پایین تر، پروژه‌های جاه طلبانه بن سلمان، از جمله چشم انداز او از شهر آینده نئوم، با قیمت ۵۰۰ میلیارد دلار را تهدید می‌کند.

فشار صلح، بار عربستان سعودی را کاهش می‌دهد

در طول سال‌ها پس از قتل خاشقجی، روسیه و چین هر دو به عربستان سعودی و شاهزاده محمد پیشنهاداتی دادند که موجب بالارفتن احترام مسکو و پکن شد.

سپس، توافق سال ۲۰۲۳ با میانجیگری چین در مورد برقراری مجدد روابط پادشاهی با ایران به بن سلمان فرصت جدیدی داد تا به ایالات متحده نشان دهد که آنها می‌توانند سیاست خاورمیانه را شکل دهند. 

در روزنامه الشرق الاوسط که متعلق به عربستان سعودی است، مشاری الضیدی، روزنامه نگار، نشست روز سه شنبه آمریکا و روسیه را به عنوان «بازیابی گفت‌و‌گو بین دو قطب جهان» توصیف کرد.

وی این اقدام را «گامی بزرگ در عرصه بین المللی شطرنج سیاسی» خواند که موقعیت عربستان سعودی و تاثیر مثبت آن را به نفع همه مردم آشکار می‌کند.

جدای از زبان شکوفا و صرف نظر از نتیجه جلسه سه شنبه به نظر می‌رسد استراتژی ولیعهد عربستان کار می‌کند.

ولیعهد دوشنبه شب هنگام دیدار با مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، گفت: «خوشحال خواهیم بود که با شما و رئیس جمهور ترامپ و دولتش کار کنیم.» من معتقدم که شما می‌توانید با ما، عربستان سعودی و با بسیاری از کشور‌های جهان کار کنید.»

منبع: آسوشیتدپرس