پایبندی به حقابه هیرمند؛ وعده‌ای که عملی نشد

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، معاهده هیرمند، توافقی است که در سال 1351 (1973 میلادی) میان ایران و افغانستان به امضا رسید و بر اساس آن، سهم مشخصی از آب رودخانه هیرمند به ایران اختصاص یافت. طبق این معاهده، افغانستان متعهد شد که سالانه 820 میلیون مترمکعب آب به ایران تحویل دهد. این معاهده در سال 1352 به تصویب مجلس شورای ملی ایران رسید و به عنوان یک سند حقوقی معتبر شناخته می‌شود.

با این حال، در سال‌های اخیر، به ویژه پس از روی کار آمدن طالبان در افغانستان، اجرای این معاهده با چالش‌هایی مواجه شده است. منطقه سیستان در ایران و ایالت نیمروز در افغانستان، هر دو با خشکسالی‌های شدید، کاهش منابع آبی و افزایش ریزگردها روبه‌رو هستند. خشک‌شدن تالاب هامون، که از رود هیرمند تغذیه می‌شود، تأثیرات منفی زیادی بر محیط‌زیست و زندگی مردم منطقه داشته است.

مقامات کشورما بارها نسبت به عدم اجرای معاهده هیرمند توسط طالبان اعتراض کرده‌اند. در اردیبهشت 1404، فرهاد شهرکی نماینده مردم زابل، زهک و هیرمند در مجلس شورای اسلامی اعلام کرد که در جلسه‌ای با حضور مقامات طالبان، نگرانی‌های ایران نسبت به اجرای معاهده 1351 مطرح شده است . همچنین یعقوب رضازاده؛ عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی نیز تأکید کرد که طالبان از موضوع حقابه هیرمند عدول می‌کند و این اقدام می‌تواند روابط دو کشور را تیره کند.

در پاسخ به این نگرانی‌ها، وزیر امور خارجه طالبان  که در ایران حضور پیدا کرده، روز گذشته اظهار داشت که" مردم ایران نباید شک کنند که طالبان نیت بدی در رابطه با حقابه ندارند و به معاهده هیرمند پایبند هستند. وی افزود که وظیفه شرعی و تعهد طالبان این است که هر وقت بتوانند، آب را به ایران بفرستند."

با این حال، تجربه سال‌های گذشته نشان داده است که وعده‌های طالبان در مورد حقابه هیرمند به‌طور کامل عملی نشده‌اند. خشک‌سالی‌های مداوم و کاهش جریان آب در رودخانه هیرمند، همچنان مشکلات زیست‌محیطی و اقتصادی را برای مردم منطقه به همراه دارد. تصاویر ماهواره‌ای نیز نشان می‌دهند که انحراف مسیر آب هیرمند به سمت ایران کاهش یافته است.

در نتیجه، با وجود تأکید مقامات طالبان بر پایبندی به معاهده هیرمند، اقدامات عملی برای تأمین حقابه ایران همچنان ناکافی به نظر می‌رسد. ادامه این وضعیت می‌تواند به تشدید بحران‌های زیست‌محیطی و انسانی در منطقه منجر شود و روابط دو کشور را تحت تأثیر قرار دهد.

انتهای پیام/