توضیحات کاخ گلستان درباره کاشی‌های ایوان شمس‌العماره

اخیراً در برخی شبکه‌های اجتماعی تصاویری از کاشی‌های نمای زیرین ایوان شمس‌العماره منتشر و شیوه مرمت آن مورد انتقاد قرار گرفته است.

آفرین امامی، مدیر مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان در این باره گفت: تاریخ ایجاد این تغییرات به سه دهه قبل باز می‌گردد و موضوع جدیدی نیست.

او افزود: محل نصب این کاشی‌ها در واقع محل پلکان سابق ایوان شمس‌العماره بوده که در عصر پهلوی به عنوان جایگزین پلکان تاریخی عصر قاجار (با تغییراتی در ابعاد) ساخته شده بود. پلکانی که در اواخر دهه ۷۰ شمسی از سوی متصدیان وقت کاخ گلستان، برچیده شده است.

به گفته امامی و با استناد به صفحات ۱۸۵ و ۱۸۶ کتاب تاریخ شفاهی کاخ گلستان؛ سازندگان کاشی‌های یاد شده تلاش کرده‌اند با استناد به یک تصویر تاریخی از سال ۱۳۱۰ هجری قمری (عصر قاجار) در همین بخش از دیواره به‌جای پلکان محذوف، این کاشی‌ها را با اختلاف سبکی و کیفی نسبت به نمونه‌های اصل بسازند.

مدیر مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان یادآور شد: در بازسازی‌های انجام شده در دهه ۷۰ احتمالاً با در نظر گرفتن ممانعت‌های اصولی و فنی که اکنون نیز در زمینه بازسازی عین به عین از نمونه‌های اصلی تاریخی وجود دارد این کاشی‌ها بصورتیکه امروز در دید عموم قرار دارند ساخته و نصب شده‌اند. حال انتقاد‌ها نسبت به شیوه هنری و فن ساخت آنها به‌جای خود، اما در دهه‌های بعد، تغییر در وضع موجود و تلاش برای رفع مداخلاتی که درگذشته رخ داده، موضوعیت نداشته و به منظور پرهیز از تغییر و حفظ سرگذشت تاریخی (نمودیافته در کالبد بنا) به جای خود باقی مانده و حفظ شده‌اند.

او ادامه داد: در دهه‌های اخیر با استناد به طرح‌های مرمتی و اسناد تصویری آرشیوی هیچگونه مداخلات وسیع در حد تغییر معماری و سازه‌ای و همچنین تغییر در تزئینات که مغایر با دو اصل اساسی اصالت و یکپارچگی است در کاخ گلستان انجام نشده و مرمت‌های متعددی که در این سال‌ها در تزئینات متنوع کاخ گلستان رخ داده مبتنی بر حفاظت از اصالت و یکپارچگی و عمدتا به منظور تثبیت و نگهداری تزئینات بوده است.

امامی افزود: بنابراین کاشی‌هایی که در سطوح و موقعیت‌های مختلف دچار آسیب و فرسایش شده‌اند یا قاب‌های آنها به دلیل طبله‌شدگی سطح زیرین تغییر شکل یافته‌اند، با دقت لازم، جداسازی و در کارگاه‌های مرمتی مجموعه از سوی کارشناسان متخصص با روش‌های نوین مرمت شده و با در نظر گرفتن تجانس و پیوستگی مصالح تاریخی با مصالح جدید در جای خود نصب می‌شوند.

منبع: وزارت میراث فرهنگی