کشور به سند ملی نوآوری نیاز دارد

باشگاه خبرنگاران جوان - محمدرضا عارف در جلسه مجمع عمومی کانون صنفی استادان دانشگاهی ایران که در دانشکده فنی دانشگاه تهران برگزار شد، بیان کرد: بعد از جنگ ۱۲ روزه دیگر کسی پیدا نمی‌شود که نقش کلیدی و محوری علم و فناوری، دانشگاه، استاد و دانشجو را در همه زمینه‌های پیشرفت و امنیت کشور انکار کند؛ بنابراین فرصت بسیار خوبی برای میدان‌داری دانشگاه فراهم شده و دانشگاه باید سهم و نقش خود را در پیشرفت و آینده کشور ایفا کند.

وی با بیان اینکه باید علم و فناوری و دانشگاه در زمینه دفاع از کشور میدان‌داری کند، گفت: هرگاه دانشگاه در زمینه‌های مختلف میدان‌داری کرده و نیاز‌های کشور را پاسخ داده است، ما خوب درخشیدیم، اما اگر دانشگاه در زمینه‌ای موفق به حضور نشد، کشور هم با مشکل مواجه شده است.

معاون اول رئیس جمهور با اشاره به اینکه در سند چشم‌انداز ۲۰ ساله جایگاه اول در منطقه در زمینه علم و فناوری در نظر گرفته شده است، افزود: این مسأله نشان دهنده اهمیت علم و فناوری است. ما در کشور با ناترازی‌های مختلفی در زمینه آب، برق یا گاز مواجه هستیم که البته در کنار آن ناترازی‌های در زمینه‌های اجتماعی هم داریم که راه‌حل این ناترازی‌ها شاید مثل حل ناترازی‌های اقتصادی نباشد بنابراین دانشگاه در همه این زمینه‌ها هم می‌تواند نقش‌آفرینی کند.

عارف تاکید کرد: دانشگاه زمانی می‌تواند مشکلات کشور را حل کند که در ابتدا بتواند مشکلات خود را حل کند. ما در زمینه نقش دانشگاهیان در اداره دانشگاه با مسائلی رو‌به‌رو هستیم. کشور در یک قرن اخیر و بعد از انقلاب اسلامی روش‌های مختلفی برای اداره دانشگاه تجربه کرده، اما به نظر می‌رسد دیگر شیوه‌های گذشته اداره دانشگاه جوالگو نیست. ما در عصر اطلاعات، انقلاب صنعتی چهارم، فناوری‌های نوظهور و هوش مصنوعی هستیم و آیا با روش‌های دهه ۶۰ و ۷۰ می‌توانیم دانشگاه را اداره کنیم؟

وی با طرح این پرسش که در دهه ۷۰ چند درصد از توان علمی اساتید را توانستیم استفاده کنیم؟ گفت: این عدد بالا نیست البته اقدامات دانشگاهیان درخشان است ولی ظرفیت دانشگاه بیش از این است بنابراین باید بررسی کنیم که علل این مسئله چیست؟ در یک دوره‌ای روش اداره دانشگاه بر اساس هیئت امنایی دنبال شد، اما در دوره دانشگاه نسل ۳ و ۴ آیا می‌توانیم با همان احکام خاصی که زمانی مترقی بود دانشگاه را اداره کنیم؟

معاون اول رئیس‌جمهور ادامه داد: دانشگاه‌ها باید به یک نهاد علمی عمومی تبدیل شده و دولت حداقل دخالت را در آن داشته باشد. من این پیشنهاد را به دانشگاه صنعتی شریف و تهران دادم ولی هنوز اتفاق خاصی در این زمینه رخ نداده هرچند کارگروه‌هایی با حضور اساتید تشکیل شده است.

عارف همچنین گفت: کانون صنفی استادان دانشگاهی باید به کمک دولت آمده و برای حل ناترازی‌های کشور برنامه ارائه کند. در اساسنامه کانون صنفی استادان تصریح شده است که این کانون باید نگاه راهبردی و صنفی داشته باشد و باید نگاه راهبردی خود را تقویت کرده و برای حل مشکلات کشور برنامه ارائه کند.

وی خطاب به اعضای کانون صنفی استادان دانشگاهی ایران گفت: انتظار من از شورای مرکزی جدید کانون این است که وظایف راهبردی خود را در اولویت قرار داده و به دولت با ارائه برنامه‌های کاربردی کمک کنند.

وی ادامه داد: ما می‌خواهیم دانشگاه‌ها برای تحقق اهداف اسناد بالادستی کشور بر اساس یک حرکت علمی منطقی و اصولی نقش‌آفرینی کنند. قرار بود بر اساس سند چشم‌انداز ۲۰ ساله در جایگاه اول منطقه قرار بگیریم که اکنون با آن هدف فاصله داریم و دانشگاه در این زمینه باید سهم و نقش خود را ایفا کند. البته شرط اولیه برای نقش‌آفرینی دانشگاه، برقراری آرامش برای استاد است.

معاون اول رئیس‌جمهور تاکید کرد: از طرف دولت صمیمانه از صبر، تحمل و حوصله اساتید تشکر می‌کنم. آنها کمتر مسائل معیشتی و رفاهی خود را مطرح می‌کنند. کسی که که استاد دانشگاه می‌شود دنبال ثروت‌اندوزی نیست، اما جایگاه منزلت استاد نباید موجب بی‌اعتنایی یا کم اعتنایی نسبت به معیشت آنها شود.

عارف با بیان اینکه دولت حل مسائل معیشتی اساتید را در دستور کار خود دارد، افزود: با این حال دولت با مشکلات هم مواجه است. ما برای اولین بار بودجه را با رشد جاری ۲ درصد بسته‌ایم در صورتی که حداقل افزایش ۲۰ درصدی برای حقوق‌ها در نظر گرفته‌ایم. ما در این شرایط و در حد مقدورات به فکر مشکلات معیشتی دانشگاهیان هستیم.

وی با تشکر از اقدامات دانشگاه‌های شهرستان‌ها برای حل مشکل مسکن اساتید، گفت: در قانون مولدسازی تصریح شده است که باید همه زمین‌های مازاد دولت به فروش برسد، اما من مخالف مولدسازی زمین‌های دانشگاه‌ها هستم تا تا بتوانیم مسکن اساتید را ساماندهی کنیم. در تهران هم اقدامات خوبی شروع شده است که امیدواریم در هفته‌های آینده به نتیجه قابل قبول برسیم.

معاون اول رئیس‌جمهور با بیان اینکه باید همسان سازی نیز برای دانشگاهیان انجام شود و این مسئله در مورد بازنشستگان هم اجرایی شود به مطالبه رهبر معظم انقلاب درباره دستیابی به مرجعیت علمی کشورمان اشاره کرد و گفت: کشور ما ظرفیت خوبی برای دستیابی به این جایگاه دارد و دانشگاه و کانون صنفی اساتید باید در این زمینه نقش‌آفرینی کنند. کشور همچنین به یک سند ملی نوآوری نیاز دارد البته در کشور سندنویسی برای قراردادن آن در ویترین خوب انجام می‌شود ولی ما دنبال این هستیم که این سند نوآوری را عملیاتی کنیم. کانون صنفی اساتید نقش خود را در این زمینه مشخص کند.

معاون اول رئیس‌جمهور در ادامه با بیان اینکه شورای عتف برای توسعه علم و فناوری در کشور باید میدان‌داری کند، خاطرنشان کرد: اگر چنین شورا‌هایی که قانونی هستند وظایف خود را انجام ندهند سایر نهاد‌ها وارد می‌شوند. ما اکنون نهاد‌هایی داریم که در مواردی که به وظایف آنها مربوط نیست در مسائل دانشگاه دخالت می‌کنند، اما اگر شورای عتف در جایگاه خود قرار گیرد می‌تواند خیلی از مسائل دانشگاه را دنبال کند.

عارف همچنین با بیان اینکه دولت بر ارتباطات علمی بین‌المللی تاکید دارد، گفت: این هنر نیست که صورت مسئله پاک شده و دانشجو و استاد در همایش‌های علمی بین‌المللی شرکت نکنند. امیدوارم مسئله تامین ارز برای فرصت مطالعاتی حل شود. سال گذشته فقط ۷۰ استاد به فرصت مطالعاتی رفته‌اند در حالی که هر استاد هر چهار سال یک بار باید از فرصت مطالعاتی استفاده کند. فرصت مطالعاتی تکلیف است نه امتیاز.

وی درباره تغییر نگاه امنیتی به دانشگاه‌ها گفت: در این زمینه باید با انصاف صحبت کرد. شاید در مواقع برخورد سلیقه‌ای انجام شده است، اما اکنون فضا خوب است و باید آن را حفظ کنیم تا دیگران تکلیف شرعی برای دخالت در دانشگاه احساس نکنند. در آستانه ۱۶ آذر سال گذشته من با نهاد‌های اطلاعاتی و امنیتی جلسه داشتم و تاکید کردیم که هیچکس جز با دستور رئیس‌جمهور و معاون اول حق دخالت در مسائل دانشگاه را ندارد که خوشبختانه هیچ اتفاقی هم نیفتاد و امسال گفتیم کسی جز با دستور وزیر علوم حق دخالت ندارد.

عارف با اشاره به هماهنگی کامل معاونت علمی ریاست جمهوری و وزارت علوم برای حرکت جهشی در زمینه فناوری‌های نوظهور، گفت:وزارت علوم می‌تواند نقش ستادی داشته باشد و دانشگاه‌ها مسائل خود را اداره کنند البته در واگذاری اختیارات باید شرایط علمی دانشگاه‌ها هم در نظر گرفته شده شود نه اینکه این اختیارات به همه دانشگاه‌ها واگذار شود.

معاون اول رییس‌جمهور خاطرنشان کرد: اکنون پیشنهاد ایجاد وزارت آموزش مطرح است و شاید بتوان آن را دنبال کرد، زیرا بسیاری از مسائل ما از مدارس شروع می‌شود و از همان جا هم باید حرکت جهشی در فناوری‌های نوظهور را آغاز کنیم.

وی در پایان با اشاره به تجارب دولت‌های گذشته در زمینه نفی اقدامات دولت‌های پیش از خود افزود: یکی از نوآوری‌های دولت چهاردهم این است که اقدامات خوب دولت‌های گذشته را ادامه داده ولی در آنها اصلاحات را هم انجام می‌دهد.

منبع: پایگاه اطلاع رسانی دولت