حداقل دو سوم اعضای مجمع تشخیص مصلحت باید به مصوبه‌ای رأی بدهند تا رأی، معنی‌دار باشد

حجت الاسلام غلامرضا مصباحی مقدم عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در خصوص سالروز تأسیس مجمع تشخیص مصلحت نظام و نقش ویژه آن در نظام حکمرانی کشور، گفت: مجمع تشخیص مصلحت نظام را حضرت امام رضوان الله علیه بنیانگذاری کردند و علتش این بود که مسائلی در مجلس به صورت لایحه و طرح مطرح می‌شد و به تصویب می‌رسید که شورای محترم نگهبان آن را خلاف شرع یا قانون اساسی تشخیص می‌داد.

وی‌افزود: از این جهت امام (ره) ابتدا فرمودند که شورای نگهبان مواردی را که مجلس با رأی دو سومی تصویب می‌کند را بر اساس مصلحت ارزیابی کند که این امر ظاهراً به نتیجه مطلوبی نرسید، از این جهت بود که امام اقدام به تشکیل نهاد مجمع تشخیص مصلحت نظام کردند.

مصباحی مقدم اظهار داشت: در بازنگری قانون اساسی این نهاد جایگاهش تثبیت شد و تکالیف و وظایفی بر عهده‌اش گذاشته شد که یکی از تکالیفی که بر عهده گرفت، همین مواردی بود که مجلس از باب مصلحت بر آن اصرار می‌کرد و مصوب می‌شد، اما شورای نگهبان آنها را خلاف قانون اساسی یا خلاف شرع تشخیص می‌داد، لذا اینها از باب رعایت مصلحت به مجمع تشخیص ارجاع می‌شد تا مورد بررسی قرار گیرد. مجمع تشخیص مصلحت نظام هم بر اساس رعایت مصلحت موضوع را بررسی می‌کرد که حال یا رأی می‌آورد و یا رأی نمی‌آورد.

وی در ادامه اظهار کرد: از سویی رهبر معظم انقلاب مقرر فرمودند که حداقل دو سوم اعضای مجمع باید به مصوبه‌ای رأی بدهند تا اینکه رأی مجمع به مصلحت بوده و معنی دار باشد؛ به علاوه رهبری فرمودند که نباید آنچه که خلاف شرع یا قانون اساسی تشخیص داده شده بدون مدت باشد؛ به عبارت دیگر باید دارای مدت باشد. اگر در خود قانون مثلاً یک مدتی مدنظر قرار گرفته باشد، همان مبنا قرار بگیرد و اگر مدتی قرار نگرفته، مجمع برایش مدت تعیین کند که مقرر شد این مدت ۱۰ ساله باشد.

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام اظهار کرد: علاوه بر این و بر اساس اصل ۱۱۰ قانون اساسی، رهبر معظم انقلاب سیاست‌های کلی نظام را تعیین می‌کند و برای تعیین این سیاست‌ها پیشنهاد خودشان را به مجمع تشخیص مصلحت می‌فرستند و با مشورت با مجمع به نتیجه می‌رسند و ابلاغ می‌فرمایند.

حجت الاسلام مصباحی مقدم با اشاره به وظیفه دیگر مجمع تشخیص اظهار کرد: وظیفه دیگری که مجمع تشخیص دارد این است که اگر موضوعی به عنوان معضل از سوی رهبر معظم انقلاب به مجمع ارجاع شود، مجمع آن موضوع را در دستور قرار می‌دهد و نتیجه را خدمت معظم له اعلام می‌کند. در عین حال که رهبر معظم انقلاب طی حدود یک دهه قبل از این، یکی از وظایفی که در اصل ۱۱۰ قانون اساسی به عهده شخص ایشان واگذار شده بود که مسئله نظارت بر اجرایی شدن سیاست‌های کلی ابلاغی است، را بنابر ذیل اصل ۱۱۰ که امکان ارجاع به شخص دیگری برای ایشان دیده شده و تجویز شده، به مجمع تشخیص ارجاع دادند.

وی‌ادامه داد: ایشان در این رابطه فرمودند که جمعی از اجزای مجمع و به انتخاب خود مجمع، هیئتی را تشکیل بدهند که هیئت عالی نظارت شد. این هیئت عالی نظارت اولاً مصوبات مجلس را از باب انطباق با سیاست‌های کلی ابلاغی و عدم مغایرت با این سیاست‌ها مورد بررسی قرار می‌دهد و اگر انطباق نداشته یا مغایرت داشته باشد، جهت اصلاح از طریق شورای نگهبان به مجلس برمی‌گرداند. شورای نگهبان هم با استناد به اصل ۱۱۰ قانون اساسی این را به مجلس ارجاع می‌دهد که اصلاح کند.

عضو مجمع تشخیص مصلحت گفت: وظیفه دیگری هم مجمع دارد و آن در شرایطی است که نیاز به بازنگری قانون اساسی پیش بیاید. در آن صورت هم اعضای حقیقی مجمع تشخیص مصلحت نظام عضو شورای بازنگری قانون اساسی خواهند بود و البته افراد دیگری هم هستند که آنها هم عضویت پیدا می‌کنند.

وی افزود: در عین حال برای بازنگری قانون اساسی این تکالیف مجمع تشخیص مصلحت نظام امکان وضع قانون را راسا ندارد و فقط در شرایطی که آنچه به مجمع ارجاع شده است و نیز اگر نیاز به تأیید از باب تشخیص مصلحت باشد و اگر اصلاحی لازم باشد و به اصلاح پاره‌ای از مواد دیگر نیاز باشد، از باب ضرورت ورود کرده و اصلاح می‌کند.

مصباحی مقدم تاکید کرد: حقیقتاً این اعضای مجمع به عنوان مستشاران عالی رهبری مطرح هستند و طبعاً معنایش این است که یک چنین مجموعه‌ای که از افراد پخته، با سابقه و با تجربه در مجلس و در ریاست جمهوری و در وزارتخانه‌ها یا در نیرو‌های نظامی و در صدر جایگاه‌های عالی بودند، با این ترکیب تشکیل شده است.

وی ادامه داد: اعضای مجمع مستشاران عالی رهبری هستند و در مواردی که ایشان موضوعی را به این مجموعه ارجاع می‌دهند، باید نظرشان را خدمت رهبری ابلاغ کنند و این کمک بزرگی خواهد بود که در خدمت به رهبری و برای کشور است.

مصباحی مقدم تاکید کرد: البته رهبر معظم انقلاب شایستگی‌ها و توانایی‌های بسیار بالایی دارند که فوق این حرف‌ها است ولی به هر حال، حقیقتاً جای یک چنین چیزی در کشور خالی بود و در نتیجه مجمع کمک زیادی به مدیریت کشور می‌کند.

مصباحی مقدم گفت: هیئت عالی نظارت که تشکیل شده است، کارایی مجمع بالاتر هم رفته است چرا که سیاست‌های کلی که از سوی رهبر معظم انقلاب ابلاغ می‌شد، لزوماً توسط دولت‌ها مورد رعایت قرار نمی‌گرفت و فارغ از این سیاست‌ها قانون گذاری می‌شد. فارغ از این سیاست‌ها برنامه ریزی و تدبیر می‌شد ولی هم اکنون تمام برنامه‌های پنج ساله با سیاست‌هایی که از سوی رهبر معظم انقلاب اعلام می‌شود، پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام ابلاغ و برنامه آن در قالب سیاست‌ها تدوین می‌شود.

وی با اشاره به موضوع مهم انطباق برنامه‌ها و قوانین با قوانین بالادستی ادامه داد: مسئله انطباق خیلی مؤثر است.

منبع: مهر