توقعات اردوغان از اروپا

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، این روزها در ترکیه، یک بار دیگر رسانه‌ها و جراید نزدیک به حزب عدالت و توسعه، به شکلی گسترده درباره ضرورت پیوستن به اتحادیه اروپا و مزایای آن حرف می‌زنند. 

رجب طیب اردوغان رهبر حزب عدالت و توسعه و رییس جمهور ترکیه، پس از آن که در کاخ بش تپه آنکارا با دونالد تاسک نخست وزیر لهستان دیدار کرد، آشکارا از این موضوع سخن به میان آورد: «ما در هر مناسبتی تاکید می‌کنیم که عضویت کامل کشورمان در اتحادیه اروپا هدف راهبردی ما است. بارها به دوستان خود گفته‌ایم، می‌خواهیم همکاری خود را با اتحادیه اروپا بر اساس منافع و احترام متقابل پیش ببریم. عضویت در اتحادیه، برای ما استراتژیک است و امروز یک بار دیگر می‌خواهم این موضوع را به صراحت اعلام کنم، اگر اتحادیه اروپا بخواهد قدرت خود را حفظ کند و دچار ضعف نشود، تنها با عضویت کامل ترکیه می‌تواند به این مهم دست یابد».

سخن اردوغان از چند سخنرانی دیگر او و هاکان فیدان وزیر امور خارجه ترکیه الهام گرفته که فرضیه مشترک آنها چنین است: پس از بازگشت ترامپ به کاخ سفید و بی‌اعتنایی او به دوستی و همکاری با ناتو و اتحادیه اروپا، حالا فرصتی دست داده تا اروپایی‌ها بیش از هر زمان دیگری قدر ترکیه را بدانند و ناز این کشور را بکشند.

آیا اروپا در بن بست است؟

رسانه‌های نزدیک به حزب عدالت و توسعه، بر این موضوع تاکید دارند که سیاست‌های دونالد ترامپ و جمهوریخواهان آمریکایی، اتحادیه اروپا را در موقعیت ضعف و بن بست قرار داده و تنها راه نجات اتحادیه، در این است که ترکیه را به عنوان عضو کامل، بپذیرد! 

برجان توتار از تحلیلگران روزنامه صباح چاپ آنکارا با اظهاراتی اغراق‌آمیز در مورد ارتباط ترکیه و منافع اروپا نوشته است: «تنها راه خروج برای اتحادیه اروپا، ترکیه است. چرا که دنیای جدیدی در حال شکل‌گیری است. مشارکت راهبردی روسیه و ایالات متحده بیشتر شده و ما به سمت یک معماری ژئوپلیتیکی جدید حرکت می‌کنیم که در آن امنیت جهانی توسط ایالات متحده، روسیه، چین و ترکیه تعیین می‌شود. به عبارتی دیگر، در نقشه جدید، هژمون واحد و یگانه قدرت جهانی وجود ندارد. حتی فرانسه و انگلیس نیز با وجود داشتن انرژی هسته‌ای، به اندازه ترکیه اهمیت ندارند. در این برهه حساس که همه توازن‌ها متزلزل شده، همه ساختارها و نهادهای وضعیت موجود بین‌المللی زیر آتش هستند، رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، آشکارا تأکید می‌کند که ناتو و اتحادیه اروپا اکنون ناکارآمد شده‌اند». 

توتار در ادامه نوشته است: «ترامپ به ناتو اعتماد ندارد و به اروپا می‌گوید: من از شما محافظت نمی‌کنم. من به خاطر شما با روسیه نمی‌جنگم. این سخنان، به معنای فروپاشی ناتو و فروپاشی اتحادیه اروپا است. جنگ تمدن‌های ساموئل هانتینگتون در حال تبدیل شدن به یک مبارزه درون تمدنی در غرب است. همانطور که هاکان فیدان، وزیر امور خارجه کشورمان اشاره کرد، تیر از کمان خارج شده و هیچ راه بازگشتی وجود ندارد. دیدیم که ترامپ ولودیمیر زلنسکی را از کاخ سفید اخراج و کمک‌های نظامی به کی‌یف را قطع کرد. حالا هم قصد دارد اتحادیه اروپا و ناتو را دچار فروپاشی کند. شمارش معکوس برای اروپا آغاز شده و آنان نیز در معرض بحرانی مشابه بحران اوکراین خواهند بود. بنابراین، همانطور که اردوغان و فیدان اخیراً تاکید کرده‌اند، اروپا هیچ راه امنی برای خروج از گرداب جهانی ندارد. باید با ترکیه وارد عمل شوند و جای امنی برای خود در سیستم جدید جهانی پیدا کنند». 

این سخنان تحلیلگر طرفدار حزب حاکم ترکیه در حالی بیان شده که منتقدین اردوغان، دیدگاه دیگری دارند.

ترکیه کدام سو بایستد؟

مهمت اُجاکتان از تحلیلگران محافظه کار ترکیه درباره موقعیت سیاسی این کشور در روابط تنش‌آمیز آمریکا و اتحادیه اروپا نوشته است: «این روزها که همه دنیا و دموکراسی در معرض جنون دیوانه‌ای چون ترامپ قرار گرفته‌اند، نگرانی کشورهایی مانند ترکیه که مسیر دموکراسی آنها درست پیش نمی‌رود، بیشتر شده است. زیرا دموکراسی‌های ترکیبی مانند ترکیه هنوز تصمیم نگرفته‌اند کدام طرف را بگیرند. از یک سو، آنها با حسادت به دموکراسی‌های اروپایی می‌نگرند که در آن فرصت‌ها و امکانات اقتصادی بیشتر است، اما از دیگر سو تمایلی به پذیرش یک دموکراسی مبتنی بر حاکمیت قانون ندارند. از این به بعد، یا حکومت قانونی مبتنی بر هنجارهای حقوقی جهانی را ترجیح می‌دهند یا در کنار ترامپ خواهند بود که با شور و شوق دیکتاتوری خود به قانون، دموکراسی و همه ارزش‌ها حمله می‌کند. ترامپ برای کشورهایی مانند ترکیه که با دموکراسی مشکل دارند و حاکمیت قانون را یک مانع می‌بینند، رهبری ایده آل است. ولی او قابل پیشبینی نیست! وقتی طرف این دیوانه باشی، هیچوقت نمی‌توانی بدانی که فردا چه بلایی سرت خواهد آمد. به عنوان مثال، اردوغان به دوستی ترامپ اهمیت زیادی می‌دهدو اما آن مرد دیوانه به راحتی برای اردوغان، نامه‌ای پر از تهدید و توهین فرستاد! ترامپ همین که در انتخابات پیروز شد، اردوغان را تمجید کرد. اما بعید نیست فردا به او بگوید: مجبوری همین الان با اسراییل کنار بیایی!»

مهمت اُجاکتان در ادامه از اردوغان انتقاد کرده و می‌گوید: «رییس جمهور ما ادعا کرده که تنها راه نجات اتحادیه اروپا، این است که ترکیه را به عضویت کامل خود دربیاورد. ولی سوال اینجاست: ترکیه‌ای که حاکمیت قانون و استانداردهای سیاسی، حقوقی و دموکراسی اتحادیه را اجرا نمی‌کند، چگونه می‌تواند نجات دهنده باشد؟ بله. ظهور مجدد راست افراطی در اروپا، وزش باد شدید فاشیسم و جنون دیکتاتوری ترامپ، موقعیت‌های غم انگیزی برای بشریت است. اما شخصاً نمی‌توانم درک کنم که ترکیه، به چه شکلی می‌تواند منجی اروپا باشد! کشوری که در در لیگ کشورهای ضد دموکراسی قرار گرفته، قرار است اروپا را نجات دهد؟ امیدوارم اسیر این جاه طلبی‌های خیالی نشویم. اردوغان طوری صحبت می‌کند که گویی قرار است نظام ریاستی ترکیه، به کشورهای اتحادیه اروپا صادر شود! در این نظام ریاستی که روزنامه نگاران و سیاستمداران مخالف حزب حاکم، برای بیان نظرات خود هیچ راهی ندارند، چه ارزش سیاسی والایی نهفته است که به اروپایی‌ها منتقل کنیم؟»

توقعات عجیب اردوغان از اروپا

یکی دیگر از تحلیلگران مشهور ترکیه به نام طاها آک یول، درباره اظهارات اردوغان در مورد نجات اتحادیه اروپا نوشته است: «گیر افتادن بین ترامپ و پوتین، کاری کرده که علاقه اروپا به ترکیه افزایش پیدا کند. اگرچه ما عضو اتحادیه اروپا نیستیم، اما دعوت اردوغان به کنفرانس کشورهای همفکر اتحادیه اروپا و شرکت وی از طریق کنفرانس تلفنی، نشانه خوبی است. اردوغان می‌خواهد این شرایط استراتژیک را به ابزاری برای عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا تبدیل کند. اما یک مشکل بزرگ وجود دارد: اردوغان از اروپا می‌خواهد که فقط از منظر اهمیت استراتژیک و ژئوپولیتیک به ترکیه نگاه کند! اما اتحادیه اروپا به این بسنده نمی‌کند و از منظر حقوقی و حقوق بشری به ترکیه می‌نگرد! در این سال‌ها، همواره شاهد تغییر نگرش و دیدگاه‌های اردوغان نسبت به اتحادیه اروپا بوده‌ایم. به نحوی که در سال 2011 میلادی، فرایند عضویت کامل را به عنوان بزرگترین حرکت مدرنیزاسیون پس از تأسیس جمهوری ترکیه توصیف کرد. اما در سال 2017، همین اردوغان در سخنرانی دیگری، اتحادیه اروپا را مشتی اتحاد صلیبی ضدترکیه دانست! یک ماه بعد از آن هم آشکارا گفت: ما دیگر نیازی به عضویت در اتحادیه اروپا نداریم! اما در سال 2020 دوباره گفت: عضویت در اتحادیه اروپا همچنان هدف راهبردی ماست! ما خودمان را در اروپا می‌بینیم». 

آک یول در ادامه ضمن انتقاد از نگرش ناقص اردوغان درباره شرایط عضویت در اتحادیه نوشته است: «واضح است که اردوغان از اتحادیه اروپا می‌خواهد مذاکرات عضویت کامل ترکیه را تنها بر اساس استراتژی، قدرت، دفاع و اقتصاد از سر بگیرد. همه اینها خوب است و باید توسعه یابد. اما کیست که نداند، عضویت در اتحادیه اروپا دارای معیارهای مرتبط با قانون، دموکراسی و حقوق بشر است. حتی سطح اولیه‌ای به نام نامزدی عضویت ترکیه در اتحادیه، روندی است که پس از یک سری اصلاحات سیاسی و حقوقی 10 ساله به وجود آمد. هم اکنون، ترکیه در حوزه‌های بسیار مهم معیارهای اتحادیه یعنی در معیارهای اساسی تفکیک قوا، استقلال قوه قضائیه و آزادی اندیشه و بیان مشکلات و نواقص جدی دارد. مگر می‌شود کشوری به هیچکدام از احکام دادگاه حقوق بشر اروپا پایبند نباشد و بخواهد عضو کامل شود؟ اتحادیه اروپا، شاهد است که دولت اردوغان، تا چه اندازه در تصیمات قضات و دادستان‌ها دخالت می‌کند و چه مشکلاتی بر سر راه سیاستمداران و روزنامه نگاران مخالف به وجود آورده است! حتی برای احیای فوری مذاکرات عضویت، توجه به تفکیک قوا، استقلال قضایی و آزادی اندیشه و بیان باید به سطوح قابل قبول با معیارهای اتحادیه اروپا ارتقا یابد». 

انتهای پیام/