برخورد فضایی: تنها ۷۲ ساعت فاصله تا یک «روز قیامت مداری» برگشت‌ناپذیر

باشگاه خبرنگاران جوان؛ جواد فراهانی - طبق تحلیل‌های اخیر، اگر فضاپیما‌های بدون سرنشین - مانند آنهایی که در حال حاضر به تعداد زیاد پرتاب می‌شوند - به طور ناگهانی به دلیل طوفان خورشیدی یا نقص فنی، مانورپذیری خود را از دست بدهند، کارشناسان کمتر از ۷۲ ساعت فرصت خواهند داشت تا از مجموعه‌ای از برخورد‌های ویرانگر جلوگیری کنند.

تعداد اشیاء در حال چرخش با سرعت فزاینده‌ای در حال افزایش است که ناشی از پرتاب منظومه‌های عظیم ماهواره‌ها برای اهداف ارتباطی و تجاری است. با وجود مزایای قابل توجهی که این شبکه‌ها ارائه می‌دهند، آنها مستقیماً به تجمع زباله‌های فضایی کمک می‌کنند، احتمال برخورد را افزایش می‌دهند، طیف رادیویی و مرئی را آلوده می‌کنند و باعث ایجاد اثرات ناقص شناخته شده بر جو فوقانی ناشی از سوختن مواد موشک و ماهواره در هنگام بازگشت به جو می‌شوند.

گزارشی که در مجله نیو ساینتیست منتشر شده است، نشان می‌دهد که تعداد ماهواره‌های فعال در مدار از تقریباً ۴۰۰۰ در سال ۲۰۱۸ به تقریباً ۱۴۰۰۰ در حال حاضر افزایش یافته است. صورت فلکی استارلینک اسپیس ایکس عامل اصلی این افزایش چشمگیر است که در حال حاضر بیش از ۹۰۰۰ ماهواره عملیاتی در ارتفاعات ۳۴۰ تا ۵۵۰ کیلومتری از سطح زمین در حال چرخش هستند.

برای ارزیابی خطر رو به رشد، محققان دانشگاه پرینستون معیار جدیدی را توسعه دادند که آن را "ساعت سقوط" می‌نامند. مدل‌های آنها نشان داد که اگر ماهواره‌های موجود در مدار در سال ۲۰۱۸ - قبل از پرتاب استارلینک - ناگهان مانورپذیری خود را از دست می‌دادند، اولین برخورد بزرگ تقریباً در ۱۲۱ روز رخ می‌داد. امروزه، این بازه زمانی به تنها ۲.۸ روز کاهش یافته است که نشان دهنده شکنندگی تعادل فعلی است.

پروفسور هیو لوئیس از دانشگاه بیرمنگام توضیح می‌دهد که این «ساعت» نه تنها ازدحام جمعیت در مدار را نشان می‌دهد، بلکه یک سوال وجودی را نیز مطرح می‌کند: «آیا می‌توانیم به ساخت این ساختار شکننده ادامه دهیم؟ هر چه ماهواره‌های بیشتری اضافه کنیم، در صورت بروز اولین نشانه مشکل، آسیب‌پذیرتر خواهد بود.»

با وجود این هشدارها، شرکت‌های بزرگی مانند اسپیس‌ایکس و آمازون، و همچنین شرکت‌های چینی قصد دارند ده‌ها هزار ماهواره دیگر را در سال‌های آینده پرتاب کنند و این امر نگرانی کارشناسان را مبنی بر غیرقابل استفاده شدن مدار نزدیک زمین و بسته شدن یک پنجره حیاتی برای فعالیت‌های علمی و تجاری آینده تقویت می‌کند.

منبع: science.mail.ru