از زمان کشف متان در مریخ، دانشمندان به این فکر می‌کردند که آیا سیاره سرخ ممکن است دارای حیات باشد یا خیر. اکنون محققان می‌دانند به کجا نگاه کنند؛ به اعماق سطح یک دشت وسیع در مریخ.

معمای متان مریخ سالهاست که دانشمندان را گیج کرده است. مریخ‌نورد‌ها نوسانات فصلی متان را مشاهده کرده‌اند، اما ماهواره‌های در حال گردش هیچ اثر قابل توجهی از این مولکول پیدا نکرده‌اند. این نوع تنوع اشاره‌ای جالب، اما اثبات نشده است که نشان می‌دهد نوع خاصی از حیات ممکن است در مریخ وجود داشته باشد.

با این حال به طور کلی، مریخ غیر قابل سکونت به نظر می‌رسد. دمای سطح آن معمولاً چندین درجه زیر صفر است و تقریبا جو ندارد و پرتو‌های مرگبار کیهانی و خورشیدی دائماً این سیاره را بمباران می‌کنند؛ بنابراین در حالی که مریخ باستان زمانی اقیانوس‌ها و آب‌وهوای گرم‌تری داشته، بعید است که اکنون موجود زنده‌ای را در سطح مریخ پیدا کنیم.

در عوض ما می‌توانیم برای یافتن زیستگاه‌های بالقوه برای حیات مریخی به زمین نگاه کنیم. در سیاره ما، زندگی گسترش یافته و متنوع شده است و همه جا را پر کرده است. از قسمت‌های بالایی جو گرفته تا کیلومتر‌ها زیر سطح زمین.

زندگی همچنین راه‌های هوشمندانه زیادی برای استخراج انرژی از محیط پیدا کرده است. اگرچه رایج‌ترین روش «فتوسنتز» است و پایه آن موجودات تک سلولی هستند که انرژی را از هر کجا که می‌توانند دریافت کنند، پیدا می‌کنند.

این شامل متانوژن‌ها می‌شود، موجوداتی که هیدروژن را مصرف می‌کنند و متان را به عنوان یک محصول زائد دفع می‌کنند. با توجه به شواهدی مبنی بر ظهور و ناپدید شدن منظم متان در سیاره سرخ، این موجودات نامزد‌های اصلی برای کشف احتمالی حیات در مریخ هستند.

در مقاله‌ای که اخیراً به مجله Astrobiology ارسال شده است، دانشمندان زمین را برای یافتن مشابه‌های بالقوه این موجودات جست‌و‌جو کردند و متانوژن‌هایی را جست‌و‌جو کردند که در شرایطی مشابه شرایط موجود در مریخ رشد می‌کنند.

محققان فهرستی از مکان‌های بالقوه زیستگاه آنها را به سه دسته محدود کردند. اولین مورد، شکستگی‌های میکروسکوپی در اعماق پوسته زمین بود، جایی که سنگ بستر میزبان مقادیر کمی از مایعات است و شرایطی دارد که ممکن است در اعماق پوسته مریخ نیز ظاهر شوند.

دوم دریاچه‌های آب شیرین مدفون در زیر یخچال‌ها یا کلاهک‌های یخی قطبی بود که ممکن است در زیر کلاهک یخی جنوبی مریخ وجود داشته باشد و آخرین مورد نیز حوضه‌های عمیق دریای بسیار شور و فاقد اکسیژن بود که ظاهر فصلی وجود آب در شیب‌های دهانه سیاره سرخ را تشبیه می‌کرد.

گفتنی است که دانشمندان قبلاً متانوژن‌ها را در تمام این محیط‌های روی زمین پیدا کرده‌اند. اکنون در این مقاله جدید، محققان محدوده دما، سطح شوری و مقادیر pH را در نقاط پراکنده در سراسر سیاره ترسیم کردند. سپس گونه‌هایی را به شرایطی شبیه به شرایط مریخ که در آن رشد می‌کردند، محدود کردند. در نهایت، آنها مکان‌هایی را برای در دسترس بودن هیدروژن مولکولی که محصول غذایی اولیه متانوژن‌ها در زمین و حیات بالقوه در مریخ است، بررسی کردند.

به طور خاص، محققان خاطرنشان کردند که خانواده‌های Methanosarcinaceae و Methanomicrobiaceae انعطاف‌پذیرترین هستند و گونه‌های آنها در تعدادی از شرایط شبیه به مریخ زندگی می‌کنند.

در مرحله بعد، محققان داده‌های موجود در مورد خود مریخ را بررسی کردند. در حالی که اطلاعات، به خصوص در مورد شرایط زیرسطحی، اندک است، داده‌های کافی برای تهیه نقشه تقریبی از جایی که آب مایع ممکن است وجود داشته باشد، وجود دارد. آب مایع برای حفظ حیات، حتی برای متانوژن‌های مقاوم نیز ضروری است.

با توجه به شواهد موجود در مورد دریاچه‌های زیر یخبندان و شیب دهانه‌های مرطوب، محققان فکر می‌کنند بهترین شانس برای کشف حیات در اعماق سطح مریخ است.

به طور مشخص، دشت Acidalia Planitia که دشتی وسیع در نیم‌کره شمالی مریخ است، بهترین شرایط ممکن را دارد، چرا که دما در آنجا به اندازه‌ای گرم است که آب مایع را در عمق ۴.۳ تا ۸.۸ کیلومتری نگه می‌دارد.

محققان تصور می‌کنند دما، شوری، pH و در دسترس بودن هیدروژن در آنجا بهترین شانس را برای مطابقت با شرایطی که متانوژن‌ها روی زمین رشد می‌کنند، دارند. پس وقت آن است که حفاری را در مریخ شروع کنند.

منبع: ایسنا