فیلتر سیگار یکی از مخرب‌ترین پسماند‌هایی است که تأثیرات زیست‌محیطی فراوانی دارد و به طور گسترده در سراسر جهان تولید و رها می‌شود. این فیلتر‌ها که به اشتباه توسط بسیاری از مردم به عنوان یک ماده قابل تجزیه تلقی می‌شوند، در واقع ترکیبی از پلاستیک‌های غیرقابل تجزیه هستند که به راحتی در محیط زیست باقی می‌مانند و به اکوسیستم‌های طبیعی آسیب می‌زنند.

ساختار فیلتر سیگار و ماهیت غیرقابل تجزیه آن

مهدی خادم ثامنی مدیر کل دفتر مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط زیست در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان اظهار کرد: فیلتر‌های سیگار عمدتاً از ماده‌ای به نام سلولز استات ساخته شده‌اند که نوعی پلاستیک است و در شرایط طبیعی بسیار دیر تجزیه می‌شود. در واقع، تجزیه کامل یک فیلتر سیگار ممکن است بین ۱۰ تا ۱۵ سال یا حتی بیشتر طول بکشد. در طول این مدت، این فیلتر‌ها به دلیل قرار گرفتن در معرض نور خورشید، هوا و رطوبت، به قطعات کوچکتر تجزیه می‌شوند که این قطعات می‌توانند وارد چرخه غذایی موجودات زنده شوند و به اکوسیستم‌ها آسیب‌های جدی وارد کنند.

آلودگی منابع آبی و خاکی

او گفت: فیلتر‌های سیگار به‌راحتی در محیط‌های مختلف رها می‌شوند، از خیابان‌ها و پارک‌ها گرفته تا سواحل و رودخانه‌ها. این پسماند‌ها به دلیل اندازه کوچک و سبکی که دارند، به راحتی توسط باد یا جریان آب جابجا می‌شوند و وارد منابع آبی می‌شوند. آلودگی منابع آبی توسط فیلتر سیگار می‌تواند پیامد‌های جدی داشته باشد. مواد شیمیایی مضر موجود در فیلترها، شامل نیکوتین، فلزات سنگین و ترکیبات سمی دیگر، به آب نفوذ می‌کنند و سلامت موجودات آبزی را به خطر می‌اندازند. این مواد شیمیایی همچنین می‌توانند به زنجیره غذایی وارد شوند و در نهایت به انسان‌ها نیز آسیب برسانند.

تهدید برای حیات وحش

مدیر کل دفتر مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط زیست بیان کرد: حیوانات، به ویژه پرندگان و ماهیان، ممکن است فیلتر‌های سیگار را به عنوان غذا اشتباه بگیرند و آنها را ببلعند. این موضوع می‌تواند منجر به مسدود شدن دستگاه گوارش حیوانات، مسمومیت و در نهایت مرگ آنها شود. حتی اگر حیوانات این پسماند‌ها را نخورند، فیلتر‌های سیگار می‌توانند به دام افتادن حیوانات کوچک منجر شوند و یا در محیط‌های طبیعی مانند جنگل‌ها و پارک‌های ملی چشم‌انداز‌های زیبا را تخریب کنند.

پیامد‌های اقتصادی

او گفت: فیلتر‌های سیگار نه تنها برای محیط زیست بلکه برای اقتصاد نیز هزینه‌بر هستند. پاکسازی فیلتر‌های سیگار از معابر عمومی، سواحل و مناطق طبیعی هزینه‌های قابل توجهی را به دولت‌ها و شهرداری‌ها تحمیل می‌کند. این هزینه‌ها شامل نیروی انسانی، تجهیزات و زمان می‌شود که می‌توانستند در برنامه‌های دیگری مانند آموزش و بهداشت صرف شوند.

مدیر کل دفتر مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط زیست بیان کرد: برای کاهش تأثیرات مخرب فیلتر‌های سیگار، نیاز به اقداماتی در سطح فردی و جمعی وجود دارد. افزایش آگاهی عمومی درباره مضرات فیلتر سیگار و تشویق افراد به دفع صحیح این پسماند‌ها از اولین گام‌هاست. همچنین، توسعه و اجرای قوانین سخت‌گیرانه‌تر برای جلوگیری از رهاسازی فیلتر‌های سیگار در محیط و تشویق تولیدکنندگان به استفاده از مواد قابل بازیافت یا تجزیه‌پذیر در تولید این محصولات می‌تواند در کاهش این مشکل مؤثر باشد. با این اقدامات، می‌توانیم گام‌های مؤثری برای حفاظت از محیط زیست و کاهش آثار منفی فیلتر‌های سیگار برداریم.

تاثیر سیگار بر آلودگی هوا

در ادامه داریوش گلعلیزاده  رئیس سازمان حفاظت محیط زیست رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان اظهار کرد: سیگار کشیدن تأثیر منفی بر آلودگی هوا دارد. هرچند که این تأثیر در مقایسه با منابع دیگر آلودگی هوا مانند خودروها و صنایع کمتر است، اما هنوز هم قابل توجه است.

او گفت: دود سیگار حاوی مواد شیمیایی سمی است که به هوا منتقل می‌شود. این مواد شامل ذرات معلق، مونوکسید کربن، نیکوتین، و ترکیبات آلی فرار هستند که همه آنها می‌توانند کیفیت هوا را کاهش دهند. دود سیگار حاوی ذرات ریز معلق است که می‌تواند در هوا پراکنده شده و به تنفس وارد شود. این ذرات می‌توانند مشکلات تنفسی را برای افراد، به ویژه کسانی که در محیط‌های بسته قرار دارند، تشدید کنند.

گلعلیزاده تصریح کرد:  در فضاهای بسته، مانند داخل ساختمان‌ها یا خودروها، دود سیگار به شدت می‌تواند کیفیت هوا را کاهش دهد و موجب افزایش غلظت آلاینده‌ها شود.بنابراین، هرچند که سهم سیگار کشیدن در آلودگی هوا در مقایسه با منابع بزرگتر آلودگی کمتر است، اما این موضوع همچنان یکی از عوامل موثر در کاهش کیفیت هوا، به ویژه در فضاهای بسته، محسوب می‌شود.

خبرنگار:عطیه رضایی