قرآن را با چه آداب و لحنی بخوانیم؟

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، قرآن نه‌تنها راهنمای زندگی بشر است، بلکه تلاوت آن موجب آرامش دل‌ها و نزول رحمت الهی می‌شود. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «بهترین شما کسی است که قرآن را بیاموزد و به دیگران بیاموزاند.» این حدیث نشان‌دهنده‌ی جایگاه والای انس با قرآن است. تلاوت آیات الهی، علاوه بر بهره‌مندی از ثواب معنوی، بر رفتار و اندیشه‌ی انسان تأثیر گذاشته و او را به سمت تقوا و معرفت الهی سوق می‌دهد.

فضیلت تلاوت قرآن در ماه رمضان، که ماه نزول این کتاب آسمانی است، دوچندان می‌شود. در این ماه، هر آیه‌ای که خوانده شود، پاداشی عظیم دارد و دل‌ها برای دریافت نور هدایت الهی آمادگی بیشتری پیدا می‌کنند. پیامبر صلی الله علیه و آله این ماه را «بهار قرآن» نامیده‌اند، چراکه در آن، فرصت تدبر در آیات الهی و عمل به مفاهیم آن بیشتر از هر زمان دیگری فراهم است. تلاوت قرآن نه‌تنها موجب افزایش معرفت دینی می‌شود، بلکه دل را از غفلت دور کرده و انسان را در مسیر بندگی و رشد معنوی یاری می‌دهد.

اما لازم است جهت بهره‌ی بیشتر از معنویت قرآن به آداب آن مبتنی بر کلام معلمان آن یعنی پیامبر و اهل بیت وحی صلوات الله علیهم اجمعین توجه داشته باشیم؛‌ به عنوان مثال عبد اللَّه بن سلیمان می‌گوید از امام صادق علیه السلام از گفتار خدای عز و جل (که فرماید:) «وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِیلًا» پرسیدم. فرمود: امیرالمؤمنین صلوات اللَّه علیه فرموده: یعنی او را خوب بیان کن و همانند شعر آن را بشتاب مخوان و مانند ریگ (هنگام خواند) آن را پراکنده نکن، اما دل‌های سخت خود را به وسیله آن به بیم و هراس افکنید و همت شما این نباشد که سوره را به آخر رساند. (یعنی همت خود را در تدبر و تأمل در آیات و به کار بستن و عمل کردن آنها قرار دهید نه به اینکه سوره را به آخر رسانید)؛ وَ لَا تَهُذَّهُ‏ هَذَّ الشِّعْرِ وَ لَا تَنْثُرْهُ نَثْرَ الرَّمْلِ‏ وَ لَکِنْ أَفْزِعُوا قُلُوبَکُمُ الْقَاسِیَةَ وَ لَا یَکُنْ هَمُّ أَحَدِکُمْ آخِرَ السُّورَةِ. (الکافی، ج2، ص614)

در این بیان نورانی، امیرالمؤمنین علیه‌السلام به حقیقت ترتیل اشاره می‌کنند که چیزی فراتر از صرف خواندن الفاظ است. ترتیل یعنی قرآن را با وضوح و آرامش، همراه با تدبر و فهم بخوانیم تا معانی آن در جان ما رسوخ کند. تأکید بر اینکه نباید مانند شعر با شتاب خوانده شود یا همچون ریگ پراکنده گردد، نشان‌دهنده اهمیت انسجام و پیوستگی در تلاوت است. قرآن کلام الهی است و هدف از خواندن آن، صرفاً ختم سوره‌ها نیست، بلکه باید آن را ابزاری برای تزکیه نفس و تأثیرگذاری بر قلب‌ها قرار داد. تلاوتی که بدون توجه به معانی باشد، روح را به حرکت درنمی‌آورد، اما اگر همراه با تفکر و خشوع باشد، می‌تواند قلب‌های سخت را نرم کرده و انسان را به سوی خداوند سوق دهد. در عین حال باید توجه داشت که لحن خواندن آیه باید دارای حزن باشد، همچنان که امام صادق علیه‌السلام فرمود «إِنَّ الْقُرْآنَ نَزَلَ بِالْحُزْنِ‏ فَاقْرَءُوهُ بِالْحُزْنِ‏؛ قرآن برای اندوه (و تاثر در نفوس مردمان) نازل شده پس آن را با آواز حزین بخوانید.»

انتهای‌پیام/