کشف فعالیت‌های ژئولوژیک تازه در ماه

باشگاه خبرنگاران جوان؛ جواد فراهانی - از دیدگاه ما در زمین، ماه مرده و بی حرکت به نظر می‌رسد؛ اما یک مطالعه جدید نشان می‌دهد که تا همین اواخر از نظر زمین شناسی فعال بوده است.

ستاره شناسان شواهدی از فعالیت‌های زمین شناسی یا ژئولوژیک عجیبی را کشف کرده‌اند که تنها ۱۴ میلیون سال پیش در سمت تاریک ماه رخ داده است.

اگرچه این عدد بزرگ به نظر می‌رسد، اما برای ماه که حدود ۴.۵ میلیارد سال سن دارد؛ این دوره فقط یک چشم به هم زدن است.

در روز‌های اولیه، سطح ماه که از لاشه‌های موجود در مدار زمین تشکیل شده بود، حاوی اقیانوسی از ماگمای داغ بود. سپس، حدود ۳ میلیارد سال پیش، سطح ماه شروع به سرد شدن کرد، فعالیت‌های آتشفشانی به طور چشمگیری کاهش یافت، گدازه روی سطح آن جامد شد و برای میلیارد‌ها سال ثابت ماند. تنها شاهد تغییرات جزئی به دلیل برخورد‌های گاه و بیگاه بوده است.

ژاکلین کلارک، زمین شناس در دانشگاه مریلند (UMD) می‌گوید: «بسیاری از دانشمندان بر این باورند که بیشتر حرکات زمین شناختی ماه دو تا سه میلیارد سال پیش رخ داده است، اما ما اکنون می‌بینیم که این حرکات صفحه‌ای طی یک میلیارد سال پیس نیز فعال بوده اند و ممکن است تا به امروز نیز فعال باشند.»

در واقع، این ایده که سطح ماه هنوز از نظر زمین‌شناسی فعال است، هنوز یک فرضیه است که نیاز به آزمایش بیشتری دارد؛ اما شواهدی وجود دارند که نشان می‌دهد ماه در حرکتی جدیدتر از آنچه دانشمندان قبلاً تصور می‌کردند، وجود دارد.

محققان دانشگاه مریلند از تکنیک‌های نقشه برداری و مدل سازی پیشرفته برای کشف ۲۶۶ تپه کوچک در سمت دور ماه استفاده کردند که قبلاً مستند نشده بود.

این تپه‌ها که توسط کلارک و تیمش کشف شده‌اند، بر روی چندین منطقه به نام «ماریا» متمرکز شده‌اند و با آن ها تلاقی می‌کنند، لکه‌های تیره روی سطح ماه که از کلمه لاتین «دریا» نام‌گذاری شده‌اند.

از روی زمین، این مناطق شبیه اقیانوس‌ها هستند، اما در واقع دشت‌های وسیعی از بازالت آتشفشانی هستند.

دانشمندان بر این باورند که این مناطق زمانی شکل گرفته‌اند که برخورد اجسام بر سطح ماه باعث ذوب گسترده و جریان‌های گدازه‌ای شده که دهانه‌های باستانی را پر کرده است.

سمت دور ماه بیشتر از سمت نزدیک این برخورد‌ها را تجربه کرده است، اما برخی شواهد نشان می‌دهد که سریعتر سرد شده است. با این حال، یافته‌های جدید نشان می‌دهند که این باور ممکن است درست نباشد.

بر اساس این مطالعه، نکته جالب‌تر این است که برخی از این تپه‌ها بر روی دهانه‌های برخوردی بسیار جدید شکل گرفته‌اند که آخرین آن ها تنها به ۱۴ میلیون سال قبل بازمی‌گردد.

کلارک توضیح می‌دهد: «اساساً، هر چه سطح ماه دهانه‌های بیشتری داشته باشد، قدیمی‌تر است؛ زیرا سطح زمان بیشتری برای جمع‌آوری دهانه‌های بیشتر داشته است.»

تخمین‌های کلارک و تیمش بر اساس محاسبات نادقیق است، اما آن ها با دیگر ویژگی‌های اخیر ناشی از انقباض مداوم ماه در هنگام سرد شدن مطابقت دارند.

این مطالعه در مجله The Planetary Science منتشر شد.

منبع: Science Alert