تغییرات مثبت در درمان هدفمند سرطان و کاهش عوارض دارویی

باشگاه خبرنگاران جوان ـ پژوهشگران دانشگاه شیان جیائوتونگ-لیورپول (XJTLU) و دانشگاه نانجینگ چین موفق به توسعه یک سیستم نوین دارورسانی شده‌اند که می‌تواند اثربخشی درمان بیماری‌هایی مانند سرطان را به‌طور چشمگیری افزایش دهد.

نتایج این مطالعه که در نشریه معتبر «ACS Applied Materials & Interfaces» منتشر شده، از طراحی نانوذراتی خبر می‌دهد که با ترکیب پلیمر‌های زیست‌تخریب‌پذیر رایج در پزشکی و آلبومین، پروتئین طبیعی خون، ساخته شده‌اند. این نانوذرات نه‌تنها قادر به حمل مقادیر بسیار بیشتری از دارو‌های ضد سرطان هستند، بلکه پایداری فوق‌العاده‌ای در مقایسه با سیستم‌های فعلی از خود نشان می‌دهند.

سال‌هاست که پلیمر‌های زیست‌تخریب‌پذیر مانند PLGA برای ساخت نانوذرات دارورسان مورد استفاده قرار می‌گیرند. این سیستم‌ها به‌ویژه در درمان بیماری‌هایی مانند سرطان که نیازمند آزادسازی کنترل‌شده و مداوم دارو هستند، کاربرد گسترده‌ای دارند.

با این حال، نانوذرات رایج اغلب پس از مدتی به هم می‌چسبند و ظرفیت حمل داروی محدودی دارند. این محدودیت‌ها نه‌تنها از اثربخشی درمان می‌کاهد، بلکه ممکن است به دلیل نیاز به مواد حامل بیشتر، عوارض جانبی ناخواسته ایجاد کند.

گانگ روان، استاد ارشد دانشکده داروسازی آکادمی دریاچه خرد (Wisdom Lake Academy of Pharmacy) در دانشگاه شیان جیائوتونگ-لیورپول و مدیر آزمایشگاه کلیدی سلول‌تراپی و نانوفرمولاسیون استان جیانگسو که هدایت این تحقیق را بر عهده داشته، در این باره می‌گوید: ما موفق شدیم دو مشکل اساسی را همزمان حل کنیم. این نانوذرات جدید از ترکیب PLGA، یک پلیمر پزشکی، و آلبومین، پروتئین موجود در خون، ساخته شده‌اند. آلبومین به‌طور طبیعی در انتقال مواد در بدن نقش دارد و حتی در برخی دارو‌های ضد سرطان فعلی نیز استفاده می‌شود. زمانی که این دو ماده در آزمایشگاه با هم ترکیب می‌شوند، به‌طور خودبه‌خود ذرات ریز و فوق‌پایداری تشکیل می‌دهند که عملکردی بسیار بهتر از هر یک از این مواد به‌تنهایی دارد.

یکی از یافته‌های شگفت‌انگیز این تحقیق، ظرفیت بالای این نانوذرات در حمل دارو‌های شیمی‌درمانی است. دکتر زی‌شینگ ژو، پژوهشگر مهمان از دانشگاه نانجینگ و یکی از نویسندگان هم‌ارشد این مطالعه، توضیح می‌دهد: این ذرات می‌توانند تا ۴۰ درصد از وزن خود را داروی دوکسوروبیسین (یک داروی رایج شیمی‌درمانی) حمل کنند، در حالی که نمونه‌های موجود مانند داکسیل (Doxil) تنها حدود ۱۱ درصد ظرفیت دارند. این به آن معناست که بیماران می‌توانند با دریافت مقدار کمتری از مواد حامل، دوز بیشتری از دارو را دریافت کنند و در نتیجه عوارض جانبی کمتری تجربه کنند.

این تیم تحقیقاتی دو روش مختلف برای بارگذاری دارو روی نانوذرات را بررسی کردند:

۱. بارگذاری در حین تشکیل نانوذرات

۲. نفوذ دارو به ذرات از پیش ساخته‌شده با استفاده از اختلاف غلظت طبیعی دارو و حلال

نتایج نشان داد که ترکیب این دو روش، کارایی بهتری نسبت به استفاده جداگانه از هر کدام دارد.

آزمایش‌های انجام‌شده روی سلول‌های کشت‌شده در آزمایشگاه و مدل‌های حیوانی، اثربخشی این نانوذرات در رساندن دارو به بافت‌های هدف را تأیید کرد، در حالی که آسیب کمتری به بافت‌های سالم وارد می‌شد.

یکی دیگر از مزیت‌های برجسته این سیستم، پایداری فوق‌العاده آن بود؛ به‌طوری که نانوذرات حتی پس از ۶ ماه نیز ساختار خود را حفظ کردند. همچنین، مطالعات اولیه نشان می‌دهد که امکان تولید این نانوذرات در مقیاس صنعتی بدون کاهش کیفیت وجود دارد. پژوهشگران قصد دارند در مرحله بعد، قابلیت این نانوذرات را برای حمل انواع دیگر دارو‌ها بررسی کنند.

منبع: ستاد ویژه توسعه فناوری نانو