باشگاه خبرنگاران جوان؛ مینا عظیمی - به گفته تحلیلگران، احتمالا عبدالقادر مومن، سرکرده سومالیایی داعش که ریشی نارنجی رنگ دارد، به قدرتمندترین مرد این سازمان تبدیل شده است، حتی اگر رسما این عنوان را نداشته باشد.

داعش مدعی است که سرکرده آن ابوحفص الهاشمی القرشی نام دارد. اما ناظران در مورد هویت شخصی که در پشت این نام مستعار قرار دارد و اینکه آیا این شخص واقعا وجود دارد یا نه شک دارند. اما یک فرد مهم و قوی در این سازمان تروریستی به نام عبدالقادر مومن وجود دارد که احتمالا مسئولیت مدیریت سازمان را از سومالی بر عهده خواهد داشت.

موقعیت مالی خوب

تور هامینگ، از مرکز بین المللی مطالعات رادیکالیزاسیون گفت: او مهمترین و قدرتمندترین شخصیت است و کنترل شبکه جهانی داعش را در دست دارد. هامینگ به خبرگزاری فرانسه گفت که در این سیستم مرموز که سرکرده‌ها یکی پس از دیگری کشته می‌شوند، مومن در میان معدود چهره‌های مهمی است که تاکنون توانسته‌اند زنده بمانند، که به او نوعی موقعیت در گروه می‌دهد.

چند ماه پیش تصور می‌شد که او در یک حمله کشته شده است. اما از آنجایی که هیچ مدرکی دال بر قتل او وجود ندارد، فرض بر این است که او زنده است و به کار خود ادامه می‌دهد.

هامینگ ادامه داد: سومالی به دلایل مالی برای داعش مهم است. می دانیم که آنها به عناصر داعشی در کنگو، موزامبیک، آفریقای جنوبی، یمن و افغانستان پول می‌فرستند. بنابراین، آنها سازوکار مالی خوبی دارند. اما هیچ اطلاعاتی در مورد این تراکنش‌های مالی وجود ندارد و حتی تخمین این مبالغ غیرممکن است و همچنین تعیین مسیر‌های دقیقی که پول از جایی به مکان دیگر طی می‌کند، غیرممکن است.

جذابیت سرکرده سومالیایی داعش

مومن که در منطقه نیمه خودمختار پونتلند به دنیا آمد، قبل از اقامت در انگلستان در سوئد زندگی می‌کرد و در آنجا تابعیت انگلیس را دریافت کرد.

او در لندن و لستر در آغاز هزاره به عنوان واعظ افراطی در میان افراط گرایان و در فیلم‌های ضبط شده اش که در اینترنت پخش شد، شناخته می‌شد. ادعا شده که مومن پس از ورود به سومالی، گذرنامه انگلیسی خود را سوزانده به سرعت شروع به تبلیغ برای جنبش الشباب مرتبط با القاعده کرد.

یک مقام اطلاعاتی اروپایی، که خواست نامش فاش نشود، گفت که او  منطقه کوچکی را کنترل می‌کند، اما جذابیت زیادی دارد، داوطلبان و پول توزیع می‌کند و حمله داعش که در ماه مه در موزامبیک رخ داد توسط او انجام شد.

به گفته این مقام، سرکرده سومالیایی داعش شورشیان اوگاندایی از نیرو‌های دموکراتیک که با داعش در جمهوری کنگو مرتبط هستند و به گفته این مقام  اکنون بین ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ نفر عضو دارد، حمایت مالی کرد و با کمک مومن، آنها اخیرا به جنگ متوسل شدند و به دنبال افراط گرایی و تامین سلاح  هستند.

برخی تحلیلگران او را جانشین ساختار فرماندهی این سازمان افراطی توصیف می‌کنند. وفاداری به او نشانه تغییر ایدئولوژیک داعش است که از منطقه خاورمیانه شروع به فعالیت کرد، جایی که خلافت خود را از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۹ در سوریه و عراق ایجاد کرد. در همین راستا هانس جیکوب شیندلر، مدیر مرکز تحقیقات پروژه مبارزه با افراط گرایی گفت که این امر باعث ایجاد غوغا در میان حامیان و هواداران داعش می‌شود.

تغییرات ایدئولوژیک داعش

شیندلر به خبرگزاری فرانسه گفت که از نظر تئوری، سرکرده سازمانی که به مبانی فکری خود اهمیت می‌دهد، نمی‌تواند هر سومالیایی با ریش نارنجی باشد. اما فعالیت عملیاتی سرکردگان گروه‌هایی مانند داعش خراسان و داعش غرب آفریقا می‌تواند به آنها این امکان را بدهد که ادعای چنین موقعیتی را داشته باشند.

اگرچه سرکرده سومالیایی معیار‌های سرکردگی سنتی را برآورده نمی‌کند، اما موقعیت جغرافیایی او مزایایی به او می‌دهد.

CTC Sentinel، مجله‌ای که به تهدیدات تروریستی می‌پردازد و وابسته به آکادمی نظامی آمریکا وست پوینت است، می‌گوید: منطقه شاخ آفریقا ممکن است از بی‌ثباتی در سوریه حمایت کرده باشد و این ویژگی‌های سرکردگی شبیه به سرکردگان افراطی دیگر مانند اسامه بن لادن است که تامین مالی یک جنگ را مبنای پیروزی در آن می‌دانست.

صعود مومن به صدر سلسله مراتب سرکردگی علیرغم تعداد کم جنگجویان تحت فرماندهی او نیز نشان دهنده تحولات داخلی داعش است. هامینگ اشاره می‌کند که اولین تغییر این است که خلیفه داعش دیگر مهم‌ترین شخصیت داعش نیست. دوم این است که سازمان در واقع به دنبال یک تغییر تدریجی استراتژیک به سمت آفریقا است.

یک منبع اطلاعاتی اروپایی گفت که نود درصد از تصاویر خشونت آمیز که به اروپا می‌رسد از آفریقا می‌آید. با این حال، به گفته CTC Sentinel، سرکردگی سازمان همچنان در دست عناصر تروریستی است که همچنان در خاورمیانه حضور دارند، که تایید می‌کند که  در این زمینه، همه چیز هنوز به همان شکل قبل است.

منبع: النهار