در یادداشت این نویسنده با عنوان «فرهنگ و یک حلقه مفقوده» که در اختیار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، قرار گرفته آمده است:

«قریب دو دهه است که از صدر تا ذیل مدیران کشوری و حتی لشگری از شرایط فرهنگی جامعه گلایه‌مندند. ظاهرا کسی از فرهنگی که قرار بود زیربنا و دردانه انقلاب اسلامی باشد راضی نیست. نارضایتی از فرهنگ اما مختص سران حکومت و علما و مراجع نیست، بلکه توده‌های مردم نیز در لایه‌های مختلف جامعه از این پدیده می‌نالند هر چند که ممکن است اعتراض برخی از آن‌ها از جنس دیگری باشد.

چیست این فرهنگ که ما از شناخت و تحقق آن در کشور بازمانده‌ایم؟ بخصوص فرهنگ دینی که بنا بود جمهوری اسلامی بر پایه‌های آن بنا شود. آیا کسی در این 35 سال تحقق فرهنگ ناب محمدی را دیده است؟

کسانی که انقلاب 57 را به خاطر دارند به خوبی می‌دانند که دهه اول انقلاب اوج شکل‌گیری و تحقق فرهنگ اسلامی در جامعه بود. فرهنگی که ما به آن فرهنگ عاشورایی نیز می‌گفتیم، زیرا وقوع جنگ و هشت سال دفاع مقدس این فرهنگ را به اوج خود رسانده بود. آمیزه‌های دینی در فرهنگ ما چنان رسوخ کرده بود که با هر بادی نمی‌لرزیدیم و با هر تهاجمی صحنه را ترک نمی‌کردیم.

• شاید نسل جوان باور نکند اگر بگویم که ما پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سالهای 57 و 58 و 59 و حتی سال 60 در اوج جنگ با دشمن خارجی ابزارهای فرهنگی چندانی در اختیار نداشتیم. در حالی که گروههای مخالف نظام با بیشترین امکانات فرهنگی آزادانه فعالیت می‌کردند. رسانه‌های خارجی شرق و غرب دائم بر طبل مخالفت می‌کوبیدند. شاه مخلوع و سلطنت‌طلبهایی که به خارج از کشور فرار کرده بودند با بهره‌گیری از همه امکانات رسانه‌ای و سیاسی جهان برای بازگشت و سرنگونی جمهوری اسلامی تلاش می‌کردند.

• اما ما در مقابل این تهاجمات فرهنگی و سیاسی چه امکانات فرهنگی در اختیار داشتیم؟ تلویزیون ما تنها دو کانال داشت. ما بیش از چهار روزنامه در اختیارمان نبود. سینما و تئاتر و موسیقی ما تقریبا تعطیل بودند. تعداد کل عناوین کتابهایی که در سال منتشر می‌شد به دوهزار عنوان نمی‌رسید. دانشگاه‌های ما محل منازعه افکار و اندیشه‌های متفاوتی بود اما ما باکی نداشتیم و نگران این همه هجمه فرهنگی به انقلاب نبودیم.

• اما امروز پس از 35 سال دو کانال تلویزیون با احتساب کانالهای استانی و ماهواره‌ای به چند کانال رسیده است؟ اگر این همه کانال تاثیر و کاربردی داشتند پس چرا ما از امواج بیگانگان نگرانیم؟

• همه روزنامه‌ها و نشریات ضدانقلاب بسته شدند و دیگر نشریه‌ای در داخل کشور فرهنگ اسلامی و انقلاب را به تهاجم نگرفته است. پس نگرانی ما از اوضاع و شرایط کنونی از چیست؟

• تعداد عناوین کتابهای منتشرشده در سال به بیش از 50 هزار عنوان رسیده است که در بین آنها حتی یک کتاب از گروههای ضدانقلاب به چشم نمی‌خورد. تولیدات سینمایی و تئاتر و موسیقی‌مان اصلا با آن سالها قابل مقایسه نیست. پس ما از چه چیزی این همه نگرانیم؟

• ابزارها و عناصر و نیروهای فرهنگ‌ساز را به وفور در اختیار داریم. همه عوامل فرهنگی – چه دولتی و چه خصوصی – با چنین کمیت و کیفیتی مشغول کارهستند پس چرا فرهنگ مورد نظر ما ساری و جاری نیست؟ در حالی که سالهای اولیه انقلاب صدای عده قلیلی از مخالفان نظام صدایشان به مراتب بلندتر از ما به گوش می‌رسید اما کسی نگران نبود.

• چگونه می‌توانیم به نسل جوان بفهمانیم که آن سالها علی‌رغم ان همه هجمه فرهنگی داخلی و خارجی ما سرشار از فرهنگ غنی دینی بودیم و امروز علی‌رغم نبود هیج رسانه مخالفی در کشور ما این همه واهمه داریم و فرهنگ اسلامی خود را از دست‌رفته می‌دانیم؟

• چگونه باید به نسل جوان گفت که پدران و مادران شما در آن سالها قلب‌هایشان سرشار از عشق و محبت به یکدیگر بود. ایثار و از خودگذشتگی، مهربانی و عطوفت، عشق به جهاد و شهادت و خدمت به خلق خدا متاعی بود بر سر هر گذر.

• از فاصله‌های طبقاتی بین مردم و مردم. و بین مردم و مسئولین خبری نبود. مردم و مسئولین اهل تجمل‌گرایی نبودند و اکثر مسئولین کشور یا ساکن پایین شهر بودند و یا نهایت در روستای جماران زندگی می‌کردند.

• فرهنگ اسلامی قناعت و تبعیت مردم از مسئولین مانع هر نوع سوء استفاده و اختلاسهای کوچک و بزرگ اقتصادی می‌شد. مسئولین ما در آن سالها نامه امام علی به مالک اشتر را منشور حکومتی انقلاب می‌دانستند و من دیدم معاون وزیری را که در آن سالها بخش‌هایی از نامه را نوشته و در زیر شیشه میزش قرار داده بود تا فراموش نکند شیعه علی است و باید پیرو مولایش باشد.

• اما آیا امروز نیز چنین است؟ آیا فکر کرده‌ایم که چرا آن ساختارهای عمیق ناگهان فروریخت و کار ما به جایی رسید که بیرون بودن تار مویی از زنی یا دختر جوانی تبدیل به یک معضل بزرگ فرهنگی و اجتماعی می‌شود که حتی ابزاری چون رسانه ملی و نشریات و مساجد و منابر به کار گرفته می‌شوند تا مانع موج‌افشانی این تارهای مو شوند اما نمی‌توانند. تا جایی که نیروهای قضایی و انتظامی وارد عمل می‌شوند اما به گفته خودشان این مشکل ریشه‌کن نمی‌شود و می‌گویند باید کارهای فرهنگی کرد.

• مگر کارهای فرهنگی صورت نمی‌گیرد؟ کدام رسانه و ابزار فرهنگی ترویج بی‌حجابی می‌کنند؟ کدام روحانی و مرجع تقلید به بی‌حجابی دامن می‌زنند؟ مگر نه این است که میلیاردها تومان هزینه برای تبلیغ حجاب و عفاف می‌شود؟ چند ریال برای ترویج بی‌حجابی خرج کرده‌ایم؟ پس چرا این مشکل حل که نمی‌شود هیچ، بلکه اگر نیروی انتظامی کنار بکشد بد و بدتر هم می‌شود.

• آیا فکر نمی‌کنیم مشکل از جای دیگری است؟ درست است که مشکل، مشکل فرهنگی است اما آیا عوامل غیرفرهنگی در پیدایش این عوامل ضد فرهنگ دینی نقشی ندارند؟

• فرهنگ را یک امر مجرد ندانیم. فرهنگ در هر جامعه‌ای می‌تواند دستخوش تغییر و تحول قرار گیرد. باید عوامل تاثیرگذار خارج از حوزه فرهنگ به فرهنگ را بشناسیم که مهمترین این عوامل اقتصاد و سیاست است.

• من عوامل اصلی فروپاشی بخشهای قابل توجهی از فرهنگ اسلامی در دهه اول انقلاب را رویکرد اقتصادی و سیاسی حاکمیت اسلامی می‌دانم که از دهه 70 آغاز شده و تا امروز نیز ادامه دارد.

• فرهنگ اسلامی موجود در آن سالها خود به خود ریشه خود را نزد. به طور ناگهانی آسیب ندید. ارگانیسم فرهنگ بی‌شباهت به ارگانیسم بدن انسان نیست. اگر انسان مانع ورود ویروس‌ها و میکروب‌ها به بدن خود شود هرگز بیمار نخواهد شد. ویروس و میکروب‌های زیادی ارگانیسم فرهنگ را هدف قرار داده‌اند.

• باید علت‌های بیماری فرهنگی را بررسی کنیم. عوامل مخرب و فرهنگ‌سوز خارج از حوزه فرهنگ را بشناسیم. به دنبال پزشکان حاذقی بگردیم که نخست این بیمار را معالجه کنند سپس مراقبت‌های بهداشتی از فرهنگ را سرلوحه کارهای خود قرار دهند.

• آنچه نیروهای مذهبی و دوستداران انقلاب را رنج می‌دهد شرایط نامطلوب اقتصادی است. اقتصادی که کسی بر اسلامی بودن آن صحه نمی‌گذارد. از دل آن عدل و قسط علی بیرون نمی‌آید. اقتصادی که اختلافات فاحش طبقاتی را دامن می‌زند. فقیران را فقیرتر و ثروتمندان را ثروتمندتر می‌کند. اختلاس و حرام‌خوری را رشد می‌دهد. قبح گناه و حرام را فرومی‌ریزد. فرهنگ ایثار و گذشت را به فرهنگ تجمل‌گرایی و لذت‌جویی‌های دنیوی تغییر می‌دهد.

• مدیریت نیز اگر ملی و جهادی نباشد چنین بلایایی را به جامعه تزریق می‌کند.

• می‌گویند ملت‌ها را مدیران ان می‌سازند. مدیران اگر جزو ثروتمندان و مرفهان بی‌درد باشند انتظاری از اقشار پایین جامعه نمی‌توان داشت. لذا نفاق و دورویی و ثروت‌اندوزی به هر بهایی مجاز می‌شود. اخلاق اسلامی جای خود را به بداخلاقی‌های پرخشونت سالهای اخیر می‌دهد. آن وقت اگر شروری در سعادت‌آباد تهران بیگناهی را با ضربات چاقویش مثله کند ما مردم بدون هیچ عذاب وجدانی می‌ایستیم و با موبایلهایمان از آن فیلم می‌گیریم. و فراموش می‌کنیم که ما همان مردم سالهای دهه 60 هستیم که ار زن و فرزند و دنیا می‌گذشتیم تا دیگران از گزند دشمن در امان باشند.

• قطعا این حال و روز ما از کم‌کاری اهالی فرهنگ نیست. از بدکاری‌های مدیران سیاسی و اقتصادی است که اگر کوشش شود و آمیزه‌های دینی دوباره مورد توجه قرار گیرد، هیچ بعید نیست که انقلابیون سرخورده و مأیوس دوباره شاهد شرایط فرهنگ عاشورایی دهه 60 باشند.»

انتهای پیام