نکته این است که باید به نقش صرافیها در شرایط تحریم توجه شود. در این سالها وقتی فشار تحریمها افزایش یافت، نقش صرافیها در نقل و انتقال ارز پررنگتر شد. در این سالها عمده تجارت خارجی کشور بر عملیات صرافیها متمرکز شد. صرافی بانکها هم فعالیتهای چشمگیری در این مدت داشتند و توانستند سهم خوبی در این انتقال ارز داشته باشند.
به همین دلیل باید نقاط مثبت فعالیت صرافیها در دوران تحریم هم مورد توجه قرار گیرد. هرچند که در آن شرایط با افزایش نرخ ارز، برخی اقدامات سودجویانه نیز صورت گرفت که ضعف نظارت بانک مرکزی هم در آن مؤثر بوده است. بسیاری از واردکنندگان و حتی مسافران در شرایط تحریم برای تأمین ارز خود به صرافیهای خصوصی مراجعه کردند و صرافی بانکها نقش کمرنگ تری را در این بخش داشتند.
در این مسیر آسیبهایی متوجه بازار ارز شد اما صرافیها طی این سالها بازوی اجرایی برای تجارت خارجی بودهاند. در حال حاضر هم همچنان مشکلاتی در نقل و انتقال ارز توسط بانکها وجود دارد و کارگزاری بانکها در خارج از کشور با محدودیت در نقل و انتقال ارز مواجه هستند. شبکه سوئیفت هم در برخی بانکها با مشکلاتی مواجه است. در این شرایط صرافیها هستند که نقش مهمی در نقل و انتقال ارز دارند. ساماندهی صرافیها و نظارت دقیقتر بانک مرکزی بر عملکرد صرافیها تأثیر زیادی بر کاهش سوءاستفادهها داشته است. بانک مرکزی باید نظارت بر صرافیها را بهطور نرم افزاری انجام دهد تا با در اختیار داشتن به روز آمارها بتواند بهطور حضوری و غیرحضوری موضوع را مدیریت کند.
در این شرایط صرافیها هم طبق ضوابط مالیات خود را بهطور شفاف پرداخت خواهند کرد. در ماههای اخیر این نظارت وضعیت بهتری پیدا کرده و عملکرد صرافیها در سطح متعادل و منطقیتری در جریان است. با وجود این اصلیترین راه برای مسدود شدن راه سوءاستفادههای ارزی حاکم شدن نظام ارز تکنرخی است. اگر به سمت یکسانسازی نرخ ارز پیش برویم، کمتر با سوءاستفاده واسطههای ارزی مواجه میشویم. زمانی که فاصله بین نرخ خرید و نرخ فروش ارز به 10تومان برسد، بازار متعادل شده است. در این شرایط صرافیها طبق روال عادی به فعالیت میپردازند و درآمد معقولی بهدست میآورند اما تا زمانی که نرخ ارز در اتاق مبادلات ارزی و بازار آزاد به یکدیگر نزدیک نشود، رانت ارزی وجود خواهد داشت.
- معاون اسبق بانک مرکزی
4755482