مطالعه بازار کار ایران در دهه های اخیر نشان می دهد از بین رفتن تعادل در عرضه و تقاضای نیروی کار و هجوم یکباره صدها هزار جوان برای کار باعث خروج نحوه شغل یابی از روش های معمول خود نیز شده است. به بیان دیگر، با وجود برگزاری آزمون ها و گزینش های مختلف از سوی بنگاه های نیروپذیر، اما کارجویان ایرانی برای تصاحب یک فرصت شغلی چندان به این روش امیدوار نیستند.

جوانان اغلب تحصیل کرده ایرانی در شرایط امروز بازار کار مجبورند برای جلب توجه کارفرمایان، تا حدود زیادی از روش های غیرمعمول به دنبال کسب یک فرصت شغلی باشند. به بیان ساده تر، در شرایط نامتعادل بازار کار و وجود بحران بیکاری برای فارغ التحصیلان دانشگاهی، کارجویان تلاش می کنند از ابزارهای جدیدی برای کاریابی استفاده کنند.

روش‌های عجیب برای شغل یابی

آنچه که عرف بازارهای کار است، اینکه متقاضیان کار باید از طریق مراکز کاریابی و دفاتر مشاوره شغلی، شرکت در آزمون های استخدامی و آگهی های دعوت به همکاری به دنبال یافتن شغل باشند؛ با این وجود در ایران برخی روش های دیگر مانند پارتی بازی، آشنا بازی و پرس و جو از دوستان و آشنایان نیز به عنوان روشی موثر برای جستجوی شغل کاربرد دارد.

دولت اعلام کرده با مسئله بحران بیکاری به عنوان یک معضل بسیار بزرگ داخلی مواجه است و کارشناسان بازار کار معتقدند اغلب خانواده ها دستکم با یک جوان بیکار تحصیل کرده مواجه اند و یا در گذشته ای نه چندان دور طعم بیکاری فرزندانشان را در مقطعی از زمان چشیده اند.

با تغییر سیاست های ورود جوانان به دانشگاه ها در دهه های اخیر، امروز کشور با انبوهی از تقاضاهای متفاوت برای کار مواجه است ولی ظرفیت پذیرش آنها در بازار کار کشور وجود ندارد. قطع ارتباط بین دانشگاه ها و بازار کار و فراهم نبودن زمینه های شناخت نیازهای روز کشور که بتوان طی آن برای جوانان تقاضی تحصیل برنامه ریزی کرد باعث شده تا طبق آخرین آمارها یک میلیون و ۲۰۰ هزار بیکار فارغ التحصیل دانشگاهی در کشور وجود داشته باشد.

با جوانان در دوره های سنی دبیرستان و قبل از ورود به بازار کار که صحبت شود، اشتغال و ترس از بیکاری به عنوان بزرگترین دغدغه چند سال آینده آنها مطرح خواهد شد. در واقع، استفاده از روش های غیرمعمول برای ورود به بازار کار از سوی کارجویان در همین سنین آغاز می شود و آنها تلاش می کنند تا ظرف چند سال آینده زمینه هایی را برای ورود خود به بازار کار شناسایی و فعال کنند.

۲.۴ میلیون نفر در جستجوی یک پارتی برای اشتغال!

شاید یکی از دلایل گرایش کارجویان ایرانی به استفاده از روش هایی مانند پارتی بازی، آشنابازی و مباحثی از این دست برای ورود به بازار کار را علاوه بر نامتعادل بودن میزان تقاضاها به نسبت فرصت های شغلی موجود، بتوان در رفتار خود کارفرمایان نیز جستجو کرد به نحوی که استفاده از نیروهای آشنا و شناخته شده به جای قرار دادن شروط توانمندی، مهارت و تخصص برای جذب نیرو از این سو نیز دنبال می شود.

نتایج یک تحقیق جدید توسط وزارت کار نشان می دهد در حال حاضر، جستجو برای شغل در ایران تنها از چند طریق انجام می شود که یکی از این روش ها ثبت نام یا پیگیری در مراکز خدمات اشتغال و کاریابی های غیردولتی است. این روش در سال ۹۲ باعث شد تا یک میلیون و ۴۰۰ هزار کارجو برای ثبت نام در دفاتر مشاوره شغلی و انتظار برای شغل یابی اقدام کنند.

همچنین طبق این تحقیق، کم نیستند تعداد جوانانی که به دلایل توضیح داده شده از یافتن کار از طریق دفاتر مشاوره شغلی خسته و ناامید شده اند؛ بنابراین روش ارتباط مستقیم با کارفرما و صاحب کار را در پی گرفتند. طبق آخرین بررسی های صورت گرفته، ۹۰۴ هزار جوان متقاضی کار در سال ۹۲ از این روش برای یافتن شغل استفاده کرده اند.

با این وجود، ۲ میلیون و ۴۵۷ هزار نفر نیز هیچ یک از روش های یادشده را برای جستجوی شغل انتخاب نکرده و برای کاریابی به پرس و جو از دوستان و آشنایان پرداخته و به اصطلاح روش " پارتی بازی" را برای یافتن شغل برگزیدند.

۶ روش برای فرار از بیکاری

دلایل این گرایش به شغل یابی از روش های غیرمعمول و رفتار عجیب کارجویان ایرانی پیش تر عنوان شد، اما خلاصه آن اینکه تعداد جوانان شاغل شده از این طریق نسبت به تعداد شاغل شده ها به روش هایی مانند گزینش و امتحات و آزمون اگر بیشتر نباشد، کمتر نیست؛ بنابراین روشی است که می تواند توجه هر جوینده کاری را به سمت خود جلب کند که متاسفانه خود گواه نبود مکانیسم هایی برای ورود به بازار کار در ایران است.

با وجود اینکه بسیاری از جوانان تلاش کرده اند از طریق آشنا، آزمون، ثبت نام در دفاتر کاریابی و مانند آن شغلی را برای خود دست و پا کنند؛ عده ای دیگر به این فکر هستند که با جستجوی منابع مالی و امکانات برای خود، یک کسب و کار را به صورت خوداشتغالی کلید بزنند. ۳۸۰ هزارنفر در طول سال ۹۲ تصمیم گرفته بودند از این طریق به بازار کار وارد شوند.

البته ۱۰۰ هزار نفر نیز به دنبال دریافت جواز کسب و پروانه کار رفتند و از این طریق به جستجوی کسب درآمد پرداختند. در کنار روش های یادشده، یک میلیون و ۲۰۵ هزار کارجو تصمیم گرفتند از طریق معرفی خود در قالب آگهی در روزنامه به دنبال یافتن کار باشند و یا آگهی های استخدامی کارفرمایان را مطالعه و پیگیری نمایند.