به گزارش خبرگزاری مهر، برنامه تلویزیونی دیروز، امروز فردا با محوریت موضوع «نقش روحانیت در عرصه فرهنگی کشور» پنجشنبه شب 30 مرداد با حضور حجت السلام و المسلمین غلامی رئیس مرکزپژوهش‌های علوم انسانی - اسلامی صدرا و حجت الاسلام سعدی رئیس دانشکده الهیات دانشگاه امام صادق(ع) از سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شد.

حجت الاسلام غلامی در این برنامه گفت: فرهنگ، نه‌تنها پایه‌های پیشرفت همه‌جانبه ما را می‌سازد بلکه قوه متحرکه ما در همه عرصه‌های پیشرفت به شمار می‌رود. باید توجه کنیم که در در طول 35 سال گذشته در مسأله فرهنگ به حال خود رها نشده‌ایم و با هجمه وسیع فرهنگی در نظام جهانی مواجه بوده‌ایم به‌طوری که دشمنان ما همه امکانات خود را در عرصه مقابله با ما به میدان آورده‌اند. هنوز آثار فضاسازی‌های غلط دهه قبل در نسل فعلی ما مشهود است. خوشبختانه مردم ما در مقابل هجمه‌های فرهنگی وارده به جد مقاومت کرده‌اند. در غیر این‌صورت شاکله فرهنگی ما پا برجا نمی‌ماند.

رئیس مرکز پژوهش های علوم انسانی - اسلامی صدرا ادامه داد: باید بگویم که علی‌رغم خطیر بودن و منفی بودن نمره فرهنگی کشور در برخی عرصه‌ها به مقوله فرهنگ کشور نمره منفی نمی‌دهم. وقتی صحبت از فرهنگ ایرانی می‌کنیم باید توجه کنیم که فرهنگ ایرانی در فرهنگ اسلامی ذوب و جذب شده است لذا تفکیک این دو ممکن نیست و در واقع چنین تفکیکی نه مقبولیت تاریخی بلکه مقبولیت عقلانی هم ندارد.‌ فرهنگ را نمی‌توان از سایر ابعاد زندگی انسان جدا کرد چراکه در تمامی ابعاد فرهنگی- اجتماعی انسان تعریف و توجیه پذیر است. سیاست‌زدگی در عرصه فرهنگی عامل ایجاد تناقضات فرهنگی موجود در کشور است.

وی ریشه بروز تناقضات فرهنگی کشور را در تن ندادن به فرهنگ اصیل اسلامی که مورد سفارش دین است دانست و افزود: متاسفانه با ورود دولت‌ها به مقوله فرهنگ باعث سیاسی شدن آن شده‌ایم اما تا کی باید شاهد ظلم دولت‌ها و اعمال مطالبات آن‌ها در مقوله فرهنگ باشیم؟

غلامی همچنین درمورد سطح و نحوه ارتباط بین نسل جوان و نسل جدید روحانیت حوزه گفت: این ارتباط در عصر حاضر بسیار خوب و صمیمانه است. اما خوب و صمیمانه بودنش آن‌چنان که باید انعکاس نیافته و دیده نشده است. ضمن این‌که نمی‌توان ادعا کرد که در این مقوله با نقطه مطلوب فاصله‌ای وجود ندارد. در دهه اول انقلاب اصل نظام و تثبیت آن مسئله‌ای بوده که بخش عمده از عملکرد روحانیت را به خود مشغول می‌کند. این در حالی است که بعد از اتمام جنگ حوزه علمیه در تلاش بود تا به ازای ما به ازا های لازم به بخشی از انتظارات روز از خود پاسخ دهد بنابراین باید نگریست که آیا مسئله نرسیدن به نقطه مطلوب ارتباط با نسل جوان از حوزه و روحانیت و دوگانگی رفتاری آن‌هاست یا این‌که اصلا اجازه پیاده کردن اصول اسلامی توسط دولت‌ها به این قشر داده نمی‌شود؟

رئیس مرکزپژوهش های علوم انسانی - اسلامی صدرا درترسیم افق پیش روی روحانیت و حوزه علمیه در عصر حاضر نیز گفت: برای پاسخ به این امر باید ابتدا رسالت حوزه و روحانیت را بشناسیم. هنوز در حوزه فرهنگ و هنر نتوانسته ایم دستگاه جامع اسلام را کشف کنیم و هنوز مسائل فقهی فراوانی در حوزه فرهنگ و هنر بی‌جواب مانده است. پس نباید متوقع باشیم که حوزه‌های علمیه ما فیلم بسازند بلکه باید جایگاه روحانیت را شناخته و طبق آن از این جامعه توقع داشته باشیم.

غلامی ادامه داد: در شرایط کنونی شاهدیم که حتی در مورد این‌که آیا می‌توان سینمای دینی داشت یا نه بحث می‌شود. بنابراین در مقام عمل به مدیریت فرهنگی کشور نقدهایی وارد است، حال آیا باید نشست و منتظر بود که تمام بار فرهنگی کشور بر دوش رهبری باشد یا باید در این امر با رهبری همکاری صورت گیرد؟

رئیس مرکزپژوهش‌های علوم انسانی - اسلامی صدرا در بخشی دیگر، با بیان این‌که امروز نظریه‌پردازی یک امر فرآیندی است و نمی‌توان با نگاه پروژه‌ای به آن نگاه کرد، گفت: باید زمان لازم برای به پختگی رسیدن این نظریه‌پردازی فراهم شود تا زمینه به بلوغ رسیدن نظریه‌های ارائه‌شده فراهم و فرصت عملیاتی شدن آن‌ها نیز ایجاد شود. در اقتصاد اسلامی تلاش‌های زیادی برای بست نظریه‌های اسلامی توسط شاگردان شهید صدر اعمال و دنباله روی شده تا جائی که به جایگاه خوبی رسیده‌ایم. در حوزه‌های تعلیم و تربیت نیز نظریه‌های پخته و پیشرفت‌های خوبی داشته‌ایم ولی تحول بنیادین اسلامی در دانشگاه‌ها را نتوانسته‌ایم ایجاد کنیم چرا که امکان اجرا فراهم نشده است چراکه بخشی از این مقوله باید از سوی حوزه و بخش دیگر آن باید از سوی حاکمیت و دولت‌ها تحقق یابد.

حجت الاسلام غلامی همچنین با بیان این‌که نمی‌توان گفت در دهه اول انقلاب با مشکل فرهنگی مواجه نبوده‌ایم، ولی ظهور و بروز فعلی را نداشته است. در برخی برهه‌ها نه تنها سیاست‌های خوبی نداشته‌ایم بلکه سیاست‌هایی را اعمال کرده‌ایم که فرهنگ را به حاشیه برده است. جهانی‌شدن فرهنگ بحثی تاریخ‌گذشته است که حتی نظریه پردازان مطرح آن نیز امروز از وحدت و واحد بودن آن دفاع نمی‌کنند. در عصر کنونی این مقوله به شدت به افول گراییده است و در مقابل، ما شاهد گسترش فرهنگ اسلامی و سبک زندگی اسلامی در قلب جهان و نیز نفوذ تفکر انقلابی خود در بسیاری از کشورها حتی در قلب کشورهای غربی هستیم لذا اگر جهانی شدن مطرح بود امروز شاهد عقب‌نشینی نظریه‌پردازان آن نبودیم.

ایران اسلامی داریم ولی اسلام ایرانی نداریم

حجت الاسلام سعدی رئیس دانشکده الهیات دانشگاه امام صادق نیز در برنامه دیروز، امروز فردا با بیان این‌که وقتی دم از فرهنگ می‌زنیم، مجموعه‌ای از عواطف و احساسات و سبک زندگی برایمان تعبیر می‌شود، گفت: گاهی در برخی رسانه‌هایی که نگاه سطحی به مقوله فرهنگ دارند، شاهد این هستیم که دم از افت فرهنگ جامعه می‌زنند در صورتی‌که چنین نیست چرا که فرهنگ ما در سایه انقلاب رشد و توسعه قابل قبولی داشته است تا جایی‌که در عصر حاضر نیز شاهد دفاع های عقلایی جوانان از باورهای دینی و انقلابی‌شان هستیم. باورهای فرهنگی عموم مردم نه تنها کم رنگ نشده بلکه در برخی جاها پر رنگ‌تر هم شده است.

این استاد دانشگاه در مورد فقدان نظریه‌های فرهنگی در عصر حاضر گفت: موافق این هستم که در عصر حاضر با فقدان نظریه‌های فرهنگی مواجه هستیم تا جایی‌که در بین نسل جوان ما مطرح است که الگوی ما ایرانی است یا اسلامی؟، بر این اساس باید گفت که ایران اسلامی داریم ولی اسلام ایرانی نداریم چرا که اسلام، اسلام است.

حجت الاسلام سعدی گفت: امروز روحانیت باید در تبیین عادلانه دین پر رنگ‌تر از گذشته وارد شوند، با تکیه بر این دیدگاه نیز باید گفت که وقتی فردی تکلیف‌گرا حرکت کند، خیلی به فکر بیان کارخود نخواهد بود و صرفا بر مبنای تکلیفی که بر دوشش است رفتار خواهد کرد. بر مبنای همین تکلیف گرائی است که امروز روحانیت به عنوان پاسدار نهاد دینی سخت مشغول نهادسازی در حوزه دینی کشور است.

رئیس دانشکده الهیات دانشگاه امام صادق با تاکید بر ‌این‌که رسالت حوزویان و عالمان دینی تبیین دین است، گفت: متاسفانه در این زمینه با وضعیت مطلوب فاصله داریم البته باید بگویم با توجه به ارتباط نزدیکم با حوزویان شاهد تلاش های بسیار زیاد روحانیت در رساندن وضعیت فرهنگی کشور به شرایط مطلوب مد نظربوده‌ام. از جمله تلاش‌های انجام شده روحانیت در تبیین فرهنگی می‌توان به تلاش‌های شهید صدر در حوزه اقتصادی و مکتب اقتصادی اشاره کرد که ایشان به موفقیت‌های ارزنده‌ای در تبیین دیدگاه اقتصاد اسلامی دست یافته‌اند اما در حوزه فرهنگ به‌خاطر مظلومیت آن رسیدن به مطلوب فرهنگی به تاخیر افتاده است.

وی گفت: شورای عالی انقلاب فرهنگی مسئولیت رصد مسائل فرهنگی و ارجاع آن‌ها به مراکز حل مسائل را به عهده دارد. معتقدم بسیاری از مشکلات فرهنگی ناشی از جایگاه‌هایی است که باید در مقوله فرهنگی اعمال نظرداشته باشند. شورای عالی انقلاب فرهنگی باید مسائل فرهنگی کشور را رصد کرده و دسته‌بندی کند تا حوزه آنها را به اجرا درآورد. مواجهه انبیاء با مخاطبین بخش مهمی از ایفای رسالتی بوده که برعهده آنها قرار داشته است.

سعدی در پایان گفت: باید قاعده بازی در حوزه فرهنگ را پذیرفت. پذیرش فرهنگ باید از طریق اقناع صورت گیرد چرا که نمی‌توان با اعمال فشار فرهنگ‌سازی کرد، پس در عرصه فعالیت فرهنگی باید توجه شود که در سوی مقابل ما رقیب فرهنگی‌مان به دنبال اعمال شدیدترین مهندسی فرهنگی علیه ما است.