پدرخوانده‌ها در شام

به گزارش گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم، آنکارا اما به آنچه می‌خواست نرسید و با وجود محوریتش در قضایا، به نسبت سهم اندکی را درو کرد. برای فهم تقسیم‌بندی جدید سوریه می‌توان به بررسی وقایع چند هفته اخیر این کشور پرداخت.

سه اتفاق مهم

در هفته‌های اخیر سه اتفاق مهم در داخل سوریه رخ داده است. استان‌های جنوبی با حمایت خارجی درصدد نافرمانی و استقلال هستند، شورش علویان با کشتار هزاران نفر موقتاً سرکوب شده و توافق میان جولانی و کرد‌ها برای ادغامشان در حکومت دمشق به امضا رسیده است. این سه اتفاق در ذیل مورد بررسی قرار گرفته‌اند.

1. نافرمانی در جنوب

سه استان جنوبی شامل قنیطره، درعا و سویدا که پیش از این در قالب مناطق کاهش تنش به دایره حکومت اسد بازگشته بودند، در دوره جولانی تا حد زیادی خارج از سیطره او قرار دارند. استان قنیطره توسط صهیونیست‌ها اشغال شده و گروه‌های مسلح و دروزی‌ها بر درعا و سویدا مسلطند.

دروزی‌ها اعلام کرده‌اند حکومت جولانی را قبول نخواهند کرد. رژیم‌صهیونیستی تلاش کرد از این اتفاق به نفع خود بهره‌برداری‌هایی انجام دهد و از این رو دو اقدام بزرگ را ترتیب داده است؛ نخست آنکه تل‌آویو اعلام کرده حامی دروزی‌هاست و به هر طرفی که به آن‌ها آسیب بزند، حمله می‌کند. در دومین گام، صهیونیست‌ها دست به تقویت بیش از پیش روابط خود با دروزی‌ها در درون سرزمین‌های اشغالی زده‌اند. دروزی‌ها تنها ساکنان بومی فلسطین هستند که می‌توانند خدمت نظامی انجام دهند که این امر نشانه روابط محکم قدیمی آن‌ها با تل‌آویو است. با این حال، صهیونیست‌ها به دلیل نیاز کنونی خود، یک میلیارد دلار کمک برای آن‌ها تصویب کرده‌اند. صهیونیست‌ها امیدوارند با جداسازی جنوب سوریه، بتوانند از این طریق ضمن محاصره جنوب لبنان و قرار گرفتن در بالای سر اردن، به مناطق کردنشین سوریه و سپس عراق و ترکیه متصل شوند.چنین دورنمایی نشان می‌دهد در صورت موفقیت تل‌آویو، علاوه بر جنوب، شرق و شمال شرقی سوریه از کنترل دمشق خارج خواهند شد.

2. قیام علوی‌ها

دومین اتفاق مربوط به قیام علوی‌ها در ساحل غربی است. دو استان لاذقیه و طرطوس که تمام ساحل سوریه را تشکیل می‌دهند، با جمعیت اکثریت علوی پس از آن قیام کردند که جولانی از پرداخت حقوق کارمندان دولت در این منطقه خودداری کرد. با شروع اعتراضات و وقوع چند درگیری مسلحانه، تحریرالشام با فراخواندن نیروهایش از سراسر سوریه به این منطقه قیام علوی‌ها را سرکوب کرد. در این واقعه، هزاران نفر از مردم بی‌گناه در شهرها و روستاها به شهادت رسیدند. زنان و کودکان زیادی در این واقعه جزء شهدا هستند.تصاویر منتشر شده از واقعه کشتار و واکنش‌ها به آن باعث شد تا وجهه حکومت جولانی تخریب شود.

3. توافق تحریرالشام با کردها

هیئت تحریرالشام با گروه مسلح موسوم به «نیروهای سوریه دموکراتیک» (قسد) توافقی را به امضا رسانده تا این گروه در دولت جولانی ادغام شود. در این ادغام، قسد به عنوان یک یگان مجزا با دیگر یگان‌ها به ارتش سوریه می‌پیوندد و در مقابل، کنترل مناطق و تأسیسات مانند فرودگاه‌ها، گذرگاه‌ها و میادین نفت و گاز در دست دولت دمشق قرار می‌گیرد.

نکات

1. بشار اسد در پی بیش از یک دهه درگیری، کنترل بخش‌های وسیعی از سوریه را از دست داده بود. شمال در دستان گروه‌های تروریستی تحریرالشام و ارتش ملی سوریه بود و در شرق نیز کردها با حمایت پایگاه‌های نظامی آمریکایی فرمان می‌رانند.با سقوط اسد، تمام مناطق تحت تسلط وی به دست جولانی نیفتاد. در همان محدوده، سه استان جنوبی از سیطره دمشق خارج شده و دو استان ساحلی نیز اوضاع بی‌ثباتی دارند. در یک نتیجه‌گیری کلی، جولانی نسبت به اسد، دست کم 5 استان کمتر تحت کنترل خود دارد.

2. صهیونیست‌ها در قضیه علوی‌ها گامی مشابه با قضایای جنوب برداشته‌اند. این بار به جای دروزی‌ها، تل‌آویو با انتقاد از کشتار علوی‌ها، تلویحاً به حمایت از آن‌ها برخاسته است.

3. در جریان قیام علوی‌ها، با هجوم تروریست‌های مسلح به ساحل، جنگنده‌های روسی برای حمایت از پایگاهشان در لاذقیه به پرواز درآمدند. از سوی دیگر، ده‌ها هزار علوی از بیم جان خود به این پایگاه پناه بردند. باید توجه کرد که واقعه ساحل ضرورت باقی ماندن پایگاه‌های روسیه را اثبات کرد. این اتفاق در شرایطی رخ داد که گفته می‌شد رژیم‌صهیونیستی در حال لابی در آمریکاست تا بتواند رضایت واشنگتن را برای باقی ماندن پایگاه‌های روسیه در سوریه کسب کند. تل‌آویو قصد دارد از طریق مسکو، توسعه‌طلبی آنکارا در سوریه را مهار کرده و باعث ضعیف ماندن جولانی شود.

4. آنچه در توافق قسد با جولانی اتفاق افتاد، در آینده زمینه‌ساز خودمختاری مناطق کردنشین شرق سوریه خواهد شد. این مناطق طی بحران اخیر تقریباً خودمختار اداره می‌شوند اما این خودمختاری از طرف دولت دمشق تأیید نشده بود. توافق قسد خودمختاری آن‌ها را توسط حاکمان دمشق تأیید کرد.

5. کشتار علوی‌ها در ساحل با هجوم تروریست‌ها صورت گرفت. قضایا آنقدر گسترده بود که قابل پرده‌پوشی نباشد. از این رو، احتمال دارد دولت جولانی مجبور شود دست به کنترل این گروه‌ها بزند که نتیجه‌اش می‌تواند منجر به تجزیه تحریرالشام شود.

6. در حال حاضر سوریه دارای پنج قدرت است که در سه دسته قابل تقسیم‌اند؛ سه قدرت مستقر، یک قدرت ظهور کرده جدید و همچنین یک اقلیم محلی که در تب و تاب شکل‌گیری است.از قدرت‌های مستقر، تحریرالشام بر نواری از حلب، حماه، حمص و دمشق مسلط است. کردها در شرق هستند و گروه موسوم به ارتش ملی سوریه بر نواحی قابل توجهی از شمال مسلط است که بخش‌های شمالی حلب نیز جزئی از آن هستند. از این گروه‌ها، تحریرالشام و ارتش ملی سوریه دو گروه تروریستی مورد حمایت ترکیه هستند. کردها نیز مستقیماً توسط آمریکا حمایت می‌شوند.گروه چهارم که در حال ظهور بوده و تحرکاتی از خود نشان داده‌اند، دروزی‌ها هستند که از سوی رژیم‌صهیونیستی حمایت می‌شوند. روس‌ها نیز با چراغ سبز تل‌آویو و احتمالاً رضایت نسبی واشنگتن، در ساحل باقی خواهند ماند و زمینه‌ساز حمایت از تشکیل یک اقلیم علوی خواهند شد. با این مختصات، کم‌کم معامله‌گران سوریه در حال رخ‌نمایی بیشتر هستند. در سقوط سوریه، معامله کلان ترکیه با روسیه و آمریکا مشهود بود؛ همچنین دستان رژیم‌صهیونیستی که به دلیل گرفتاری خود به سقوط اسد علاقه‌مند شد. در این میان، سهم رژیم صهیونیستی از جنوب و سهم روسیه در ساحل به طور کامل شکل نگرفته‌اند. از سوی دیگر، تحریرالشام در حال متمایل شدن به طرف‌های دیگر است، از جمله طرف‌های عربی. در این صورت، صرفاً ارتش ملی سوریه به طور کامل به عنوان عامل نیابتی ترکیه عمل خواهد کرد.

7. با سقوط سوریه مشخص بود که نفوذ ایران در این کشور برچیده نخواهد شد. حامیان دیدگاه‌های مقاومتی به عنوان متحدان تهران در جامعه سوریه عمل می‌کردند. به نظر می‌رسد کسانی که در معامله سوریه حاضر بودند، برای مرحله پسا اسد نیز نقشه‌ای برای نفوذ ایران کشیده‌اند.در جنوب و همزمان با پیشروی‌های رژیم‌صهیونیستی، تل‌آویو خود مدعی حمایت از دروزی‌ها در برابر جولانی شده و شخص او نیز به جای تمرکز بر رژیم‌صهیونیستی، بر درگیری‌های داخلی متمایل شده است. در ساحل هم روسیه به عنوان پناهگاه علوی‌ها ظاهر شده و احتمالاً این پناهگاه در ماه‌های آینده حالت چتر حمایتی به خود خواهد گرفت.

8. در سوریه‌ اسد ارتباط روس‌ها با علوی‌ها شکل گرفته و ایران نیز با شیعیان مرتبط بود. شیعیان جمعیت کم و پراکنده‌ای را در سوریه تشکیل می‌دهند. شیعیان در حلب، حمص و دمشق حضور داشتند که با سقوط اسد و از بیم قتل عام به سرعت راهی لبنان شدند. در قضایای اخیر سوریه، علوی‌ها با سردمداری نظامیان سابق علوی ارتش سوریه دست به تحرکات مسلحانه زدند.شیعیان سوریه نسل‌کشی نشدند اما با سوق یافتن به سمت لبنان، از تعدادشان در سوریه کاسته شد و افراد باقی‌مانده نیز اقلیت کمتری را نسبت به گذشته تشکیل می‌دهند.

9. کشتارهای ساحل سوریه، تهدید مسائل حقوق بشری را علیه جولانی پررنگ کرد. به نظر می‌رسد رژیم‌صهیونیستی تلاش دارد با اتکا به این قضیه به اهداف خاصی برسد. نخست آنکه صهیونیست‌ها با ظهور تحریرالشام در دمشق و مسلمان‌کشی‌اش، جنایات خود در غزه را کمرنگ می‌کنند. دومین مسئله به تحت فشار قرار دادن جولانی و امتیاز گرفتن از وی مربوط است.

منبع: فرهیختگان

انتهای پیام/