سخن از بانویی است که فرزند بهشتی برترین و با فضیلت‌ترین مخلوق حضرت حق تعالی، نبی مکرم اسلام محمد مصطفی (ص) است. فرزندی که پدر، او را «ام ابیها» می‌داند و می‌خواند. فاطمه (س) به مدت ۱۰سال تحت تابش مستقیم خورشید وجود پیامبر اکرم (ص) بود و در پرتو وجود او تربیت و تعلیم یافت که مدت پنج سال آن در دامان مادرش خدیجه و پنج سال بدون مادر، در کنار پدر بود و در این مدت، هم نقش دختر پیامبر (ص) را داشت و هم مانند مادری برای پدر خویش بود. تا آنجا که از سوی پدر مفتخر به دریافت لقب «اُمّ ابیها؛ مادر پدرش» می‌شود. این لقب در هنگامه‌ای به او داده شد که آیه «النّبیّ أَوْلی‏ بالْمُؤْمِنینَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَ أَزْواجُهُ أُمّهاتُهُم» «پیامبر (ص) نسبت به مؤمنان از خودشان سزاوارتر است و زنانش، مادران (مؤمنان) هستند»، نازل شده است.

 با اندکی تامل در این آیه که تصریح حضرت پروردگار درباره وجود مطهر پیامبر اکرم (ص) است، می‌توان به گوشه‌ای از مقام و جایگاه حضرت صدیقه طاهره (س) پی برد. ما امروز در این نوشتار به مناسبت سالروز ولادت آسمانی این بانوی بافضیلت، چند گفتار از اندیشمندان اسلامی را درباره جایگاه حضرت‌ام ابیها، به عنوان باشکوه‌ترین اسوه مادری، مرور می‌کنیم.

الگویی برای رسیدن به کمال

آیت الله عبدالله جوادی آملی، فقیه و مفسر قرآن گفت: وجود با برکت حضرت زهرا (س) همان گونه که در ابعاد مختلف زندگی بسان مشکاتی نورانی هدایتگر دل‌های مشتاقان به سوی کمال و رستگاری است، برای معرفی بهترین شیوه‌های تربیتی از منظر دین و بیان شیوه تعلیم و تربیت فرزندان و اطرافیان و نحوه پاسخگویی و آموزش مسائل دینی و دیگر ابعاد تربیتی و آیین همسرداری نیز همچون رسول خدا (ص) الگوی بی بدیلی است.

حضرت فاطمه (س) در طول زندگی ۱۸ساله اش، همه عوامل و زمینه‌های تربیتی را در راه رسیدن به کمال تجربه کرده و خود نیز در این زمینه بهترین بهره را برده است. یکی از مهم‌ترین ابزار‌های تربیتی آن حضرت، ایجاد انگیزه درونی و محبت و عشق به خوبی‌ها و کمالات در افراد است؛ محبتی که از درون خود او می‌جوشد و در رفتار و گفتارش به چشم می‌خورد.

علاقه مندی حضرت نسبت به سعادت آفرینی برای دیگران فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ منش حضرت به گونه‌ای است که هر مخاطبی را شیفته و دلداده عظمت وجودی خود کرده و از این طریق افراد را به سوی سعادت سوق می‌دهد؛ زیرا محبت و دلدادگی به خوبان، انسان را در رسیدن به کمال مطلق و سرچشمه رستگاری یاری می‌رساند؛ چرا که انسان بدون محبت هیچ گاه به مقصد دلخواه نخواهد رسید. حضرت فاطمه (س) افزون بر برخورداری از زمینه‌ها و عوامل رشد و تربیت، در آغوش موفق‌ترین مربّی دنیای بشریت؛ حضرت خاتم الانبیا (ص) پرورش یافته است. آن حضرت مهربانی‌ها و گذشت‌ها و بردباری‌های مادر فداکار خویش را در سال‌های نخستین عمر خود شاهد بود و رفتار‌های مهرآمیز پیامبر (ص) را نیز نسبت به همسر و فرزندانش به نظاره نشسته بود.

پیامبر گرامی اسلام (ص) با بوسه زدن بر دستان فاطمه (س) و ابراز محبت ویژه به او در پیش چشمان دیگران، بنیان مهر و وفا و روابط عاطفی و آیین مهرورزی را در منطقه‌ای که به غیر از خشونت و بربریّت چیز دیگری حاکم نبود و زنده به گور نمودن دختران در آن سنتی دیرین بود، استوار ساخت و در این راستا خاندان رسالت را به عنوان الگویی الهی معرفی فرمود.

فاطمه زهرا (س)؛ محور عالم وجود

آیت‌الله حسین مظاهری، فقیه و استاد اخلاق گفت:  در برخی روایات از قول مبارک نبیّ اکرم (ص) نقل شده است: «نُورُ ابْنَتِی فَاطِمَهَ مِنْ نُورِ اللَّهِ»؛ خلقت حضرت زهرا (س)، از نور مقدّس خداوند سبحان است. وجود مقدّس حضرت زهرا (س) پس از آن قوس صعودی در عالم ملکوت، با قوس نزولی در دنیا، مصداق یک انسان کامل است که اسلام و تشیّع مرهون اوست. ایشان در این عالم که عالم ناسوت است، مظهر فضائل اخلاقی بوده، اسوه و سرمشق بشریّت هستند.

از روایات به خوبی استفاده می‌شود که حضرت زهرا (س) محور عالم وجود است. روایت ثقلین که خدشه‌ای از نظر سند ندارد و به‌طور متواتر از پیامبر اکرم (ص) نقل شده، گویای این حقیقت است: «إِنِّی تَارِکٌ فِیکُمُ الثِّقْلَیْنِ کِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِی أَهْلَ بَیْتِی وَ إِنَّهُمَا لَمْ یَفْتَرِقَا حَتَّی یَرِدَا عَلَیَّ الْحَوْضَ مَا إِنْ تَمَسَّکْتُمْ بهما لَنْ تَضِلُّوا» 

می‌فرمایند: من دو ثقل گران‌بها در بین شما باقی می‌گذارم؛ یکی کتاب خدا و دیگری عترت؛ این دو هرگز از یکدیگر جدا نمی‌شوند تا روز قیامت در نزد حوض کوثر، بر من وارد گردند. اگر به این دو تمسّک جویید، هیچ‌گاه گمراه نخواهید شد.

در این روایت، حضرت زهرا (س) محور عالم وجود واقع شده‌اند. در عبارت «حَتَّی یَرِدَا عَلَیَّ الْحَوْضَ» مراد از حوض، حضرت زهرا (س) است.

آن بانوی بزرگوار، در عالم ملکوت، تجلی خداست؛ پروردگار عالم در ازل با همه‌ی اسماء و صفاتش دو تجلّی ذاتی کرده است، در اثر یک تجلّی قرآن شریف پدید آمده و در تجلّی دیگر انوار مقدّس اهل‌بیت (ع) پدید آمده‌اند. سپس نور مقدّس اهل‌بیت (ع) به اراده‌ی خداوند سبحان، از عرش اعلا به بدن‌های مطهّر ایشان منتقل گردیده است. قوس سوّم شخصیّت حضرت زهرا (س)، قوس صعودی دیگری در قیامت است که همان حقیقت کوثر است؛ بنابراین حضرت زهرا (س) در قیامت، کوثر است؛ آن کوثری که هر انسان لایق با نوشیدن جرعه‌ای از آن، از هر عیب و نقص ظاهری و باطنی، تزکیه و تطهیر می‌شود، اگر پیر است، جوان می‌شود؛ اگر صفت رذیله‌ای دارد، آن رذیلت زدوده می‌شود؛ اگر جاهل است، عالم می‌شود؛ بالأخره به یک انسان کامل مبدّل می‌گردد و لیاقت ورود به بهشت را پیدا خواهد کرد.

پیغمبر اکرم (ص)، حضرت زهرا (س) را در روز قیامت محور قرار دادند، محوری که قرآن کریم و عترت، با محوریّت ایشان بر پیامبر گرامی وارد می‌شوند.

به‌هر حال از آن جا که حضرت صدیقه‌ی طاهره (س) سرمشق حکومت ائمه‌ی هدی (ع) هستند، می‌توانیم بگوییم مصحف ایشان نیز الگو و قانون آن حکومت در زمان ظهور و رجعت است.

منبع: روزنامه خراسان