اتحادیه اروپا قدرت خود را از دست می‌دهد

باشگاه خبرنگاران جوان؛ حسین مهدی‌تبار - اتحادیه اروپا در برابر موج جدید تعرفه‌ها و تهدیدات دونالد ترامپ، با یک بحران راهبردی مواجه شده است. ترامپ اتحادیه را به «فریب ایالات متحده» متهم کرده و با وضع تعرفه‌های سنگین بر کالاهای اروپایی، جنگ تجاری جدیدی را آغاز کرده است. فارن افرز گزارش کرده است که این اقدام‌ها، به همراه تهدید به خروج از تضمین‌های امنیتی، فشار سنگینی را بر بروکسل وارد کرده‌اند.

در پاسخ، اتحادیه اروپا تهدید به اعمال تعرفه‌های تلافی‌جویانه کرده، اما در تلاش برای جلوگیری از تشدید تنش، ممکن است به امتیازهایی تن دهد که هویت قانون‌گذارانه‌اش را به خطر می‌اندازند. به گزارش فارن افرز، کاهش قدرت مقرراتی اتحادیه، در واقع تهدیدی برای نفوذ جهانی آن است که به "اثر بروکسل" شهرت دارد.

اتحادیه اروپا با تدوین استانداردهایی در زمینه‌هایی چون حریم خصوصی، محیط زیست و رقابت اقتصادی، نه‌تنها در داخل بلکه در سطح بین‌المللی اثرگذار بوده است. شرکت‌های چندملیتی برای دسترسی به بازار اروپا، اغلب این مقررات را به صورت جهانی اعمال می‌کنند. فارن افرز در تحلیلی تأکید کرده که این مدل، یکی از ابزارهای اصلی نفوذ نرم بروکسل در جهان است.

مدل مقرراتی اتحادیه اروپا، به دلیل اولویت‌دادن به حقوق شهروندان، جایگزینی برای الگوی آمریکایی بازار آزاد و مدل اقتدارگرای چینی شده است. با این حال، اکنون تحت فشار شدید داخلی و خارجی قرار دارد که آن را به عقب‌نشینی وا‌می‌دارد. فارن افرز هشدار داده است که این فشارها می‌تواند به فروپاشی تدریجی مزیت رقابتی مقررات اروپایی بینجامد.

مارک زاکربرگ، رئیس متا، خواستار مداخله دولت ترامپ برای کاهش فشارهای بروکسل بر شرکت‌های فناوری آمریکایی شده است. گزارش‌هایی مبنی بر توقف رسیدگی به پرونده‌های گوگل و اپل نیز منتشر شده‌اند که از تسلیم احتمالی اتحادیه در برابر این فشارها حکایت دارند.

با این حال، اتحادیه اروپا هنوز از اهرم‌های قوی برخوردار است. اگر از قدرت قانون‌گذاری خود چشم‌پوشی کند، نه تنها شکست نخواهد خورد بلکه عملاً تسلیم خواهد شد. فارن افرز اشاره کرده است که تهدید اصلی اما، نه از واشنگتن، بلکه از درون خود اتحادیه می‌آید: فراخوان‌های داخلی برای کاهش مقررات به نام رقابت‌پذیری.

از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۸، کمیسیون اروپا از پیگیری قضایی تخلفات کشورهای عضو چشم‌پوشی کرده که به تضعیف جدی اجرای مقررات انجامیده است. این سیاست مماشات‌گرایانه، از نفوذ "اثر بروکسل" کاسته و اعتماد عمومی را نیز تضعیف کرده است.

البته اتحادیه به‌طور کامل اجرای قوانین را کنار نگذاشته است. از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۴، اقداماتی علیه شرکت‌های بزرگ فناوری، از جمله جریمه میلیاردی گوگل و تحقیقات علیه شبکه X، نشان داد که اتحادیه همچنان در برخی حوزه‌ها قاطع است.

با این حال، فشارهای جدید برای تقویت رقابت‌پذیری باعث عقب‌نشینی چشمگیر در حوزه قانون‌گذاری شده‌اند. طرح‌هایی چون "توافق‌نامه صنعتی سبز" و "قطب‌نمای رقابت‌پذیری" با هدف کاهش یک‌چهارم مقررات، در حال جایگزینی با ابتکارهای قبلی مانند "توافق‌نامه سبز اروپا" هستند.

فارن افرز تأکید کرده است که هرچند انتقادهایی از سنگینی مقررات بر کسب‌وکارهای کوچک وارد است، اما مشکل اصلی رقابت‌پذیری اروپا در حوزه‌هایی چون بازار دیجیتال پراکنده، محدودیت‌های مهاجرتی و فرهنگ کارآفرینی محافظه‌کارانه نهفته است. حذف مقررات به تنهایی راه‌حل نیست و ممکن است تنها به تضعیف نفوذ جهانی اتحادیه بینجامد.